Bệnh động mạch ngoại biên ở phụ nữ

Bệnh động mạch ngoại biên  là biểu hiện phổ biến thứ ba của bệnh tim mạch , sau bệnh động mạch vành và đột quỵ. Phụ nữ mắc gặp nhiều triệu chứng không điển hình hơn và tình trạng sức khỏe tổng thể kém hơn. Bài viết sau sẽ cung cấp thông tin về nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị bệnh động mạch ngoại biên ở nữ giới

Tỷ lệ mắc bệnh động mạch ngoại biên ở nữ giới

Tỷ lệ mắc bệnh động mạch ngoại biên ở phụ nữ tăng theo độ tuổi, do đó phụ nữ mắc bệnh động mạch ngoại biên nhiều hơn nam giới sau 40 tuổi.

Bệnh động mạch ngoại biên ở phụ nữ

Bệnh động mạch ngoại biên vẫn là mối lo ngại lớn về sức khỏe trên toàn cầu. Tính đến năm 2010, hơn 200 triệu người trên toàn thế giới đang sống chung với PAD, tỷ lệ hiện mắc tăng 29% ở các nước thu nhập trung bình thấp và tăng 13% ở các nước thu nhập cao. Chỉ riêng ở Hoa Kỳ, động mạch ngoại biên ảnh hưởng đến 8 triệu người Mỹ > 40 tuổi. Trong một tuyên bố khoa học về Phụ nữ và động mạch ngoại biên từ AHA năm 2012 ghi nhận tỷ lệ mắc động mạch ngoại biên ngày càng tăng ở người lớn ≥ 40 tuổi và nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao nhận thức lâm sàng, tập trung vào kế hoạch điều trị và mở rộng nghiên cứu về động mạch ngoại biên ở phụ nữ. Phụ nữ có tỷ lệ mắc bệnh không có triệu chứng/cận lâm sàng cao hơn và phần lớn có các triệu chứng không điển hình. Họ cũng có tình trạng sức khỏe tổng thể kém hơn. Phụ nữ mắc động mạch ngoại biên bị trầm cảm nhiều hơn so với phụ nữ không mắc động mạch ngoại biên

Sự khác biệt giới tính trong động mạch ngoại biên đã được báo cáo không chỉ về tỷ lệ, chẩn đoán và biểu hiện lâm sàng mà còn về kết quả.

Trong hơn một nửa số nghiên cứu này, phụ nữ chiếm < 35% toàn bộ đối tượng nghiên cứu. Trong mẫu bệnh nhân động mạch ngoại biên được nghiên cứu, phụ nữ chiếm 41% dân số nghiên cứu. 

Phụ nữ mắc động mạch ngoại biên trung bình xuất hiện muộn hơn nam giới từ 10–20 năm. Khoảng 20–30 % phụ nữ từ 70 tuổi trở lên bị ảnh hưởng bởi động mạch ngoại biên. Điều này được đưa ra giả thuyết là do mất tác dụng bảo vệ mạch máu của estrogen, giúp thúc đẩy sự giãn mạch và có tác dụng chống oxy hóa.

 Các yếu tố nguy cơ chung của động mạch ngoại biên vẫn tương tự giữa nam bao gồm hút thuốc, tuổi tác, đái tháo đường, tăng huyết áp và rối loạn lipid máu. 

Nguyên nhân dẫn đến bệnh động mạch ngoại biên ở nữ giới

Bệnh động mạch ngoại biên thường do sự tích tụ các chất béo, chứa cholesterol (mảng bám) trên thành động mạch. Quá trình này được gọi là xơ vữa động mạch. Nó làm giảm lưu lượng máu qua động mạch.

Bệnh động mạch ngoại biên 

Các nguyên nhân ít gặp hơn của bệnh động mạch ngoại biên bao gồm:

• Viêm mạch máu
• Chấn thương ở cánh tay hoặc chân
• Những thay đổi ở cơ hoặc dây chằng
• Tiếp xúc với bức xạ

Hút thuốc hoặc mắc bệnh tiểu đường làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển bệnh động mạch ngoại biên. Những yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch ngoại biên bao gồm:

• Tiền sử gia đình mắc bệnh động mạch ngoại biên, bệnh tim hoặc đột quỵ
• Huyết áp cao
• Cholesterol cao
• Hàm lượng axit amin gọi là homocysteine ​​cao, làm tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch vành
• Tuổi cao, đặc biệt là sau 65 tuổi (hoặc sau 50 nếu bạn có yếu tố nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch)
• Béo phì (chỉ số khối cơ thể trên 30)

Cách phòng ngừa và điều trị bệnh động mạch ngoại biên ở nữ giới

Cách tốt nhất để ngăn ngừa đau chân do bệnh động mạch ngoại biên là duy trì lối sống lành mạnh. Điều đó có nghĩa là:

• Đừng hút thuốc.
• Kiểm soát lượng đường trong máu.
• Ăn thực phẩm ít chất béo bão hòa.
• Tập thể dục thường xuyên – nhưng hãy kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc của bạn về loại và mức độ tốt nhất cho bạn.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Quản lý huyết áp và cholesterol.

Phòng ngừa bệnh động mạch ngoại biên

Thay đổi lối sống, thuốc và các thủ thuật có thể điều trị  bệnh động mạch ngoại biên.

Hai mục tiêu chính của điều trị bệnh động mạch ngoại biên là:

• Giảm nguy cơ mắc các biến cố tim mạch.
• Cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn bằng cách giảm bớt cơn đau xảy ra khi đi bộ.

Thay đổi lối sống

Điều trị  bệnh động mạch ngoại biên bắt đầu bằng việc thay đổi lối sống để giảm các yếu tố nguy cơ. Những thay đổi bạn có thể thực hiện để quản lý tình trạng của mình bao gồm:

• Bỏ sử dụng các sản phẩm thuốc lá. Hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn về các chương trình cai thuốc lá .
• Ăn một chế độ ăn uống cân bằng có nhiều chất xơ và ít cholesterol, chất béo và natri . Hạn chế chất béo ở mức 30% tổng lượng calo hàng ngày của bạn. Chất béo bão hòa không nên chiếm quá 7% tổng lượng calo của bạn. Tránh chất béo chuyển hóa, bao gồm các sản phẩm được làm từ dầu thực vật được hydro hóa và hydro hóa một phần.
• Bắt đầu tập thể dục thường xuyên, chẳng hạn như đi bộ. Đi bộ có thể giúp giảm tình trạng  bệnh động mạch ngoại biên. Những người đi bộ thường xuyên có thể tăng khoảng cách đi bộ trước khi chân bị đau.
• Quản lý các tình trạng sức khỏe khác , chẳng hạn như huyết áp cao, tiểu đường hoặc cholesterol cao.
• Giữ mức độ căng thẳng của bạn ở mức thấp. Tập thể dục, yoga và thiền có thể giúp ích cho việc này.
• Thực hành chăm sóc da và bàn chân tốt để ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm nguy cơ biến chứng.

Chương trình tập thể dục được giám sát

Một chương trình tập thể dục có giám sát sẽ cải thiện triệu chứng đau ở chân khi đi bộ, cho phép bạn đi bộ xa hơn. Một chương trình có cấu trúc thường bao gồm việc đi bộ trên máy chạy bộ trong môi trường được giám sát ít nhất ba lần mỗi tuần.

Những người bị động mạch ngoại biên cũng nên đi bộ ở nhà tổng cộng ít nhất 30 đến 60 phút mỗi ngày. Đi bộ cho đến khi cảm giác khó chịu đạt đến mức độ vừa phải rồi dừng lại.

1. Chờ cho đến khi cảm giác khó chịu biến mất hoàn toàn.
2. Bắt đầu đi bộ trở lại.

Phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu hoặc phẫu thuật

Đối với một số người bị động mạch ngoại biên nặng hơn, đau chân vẫn có thể gây ra các vấn đề trong cuộc sống hàng ngày, ngay cả sau vài tháng tập thể dục và dùng thuốc. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, mọi người cần cải thiện lưu lượng máu để giảm đau khi nghỉ ngơi hoặc chữa lành vết thương.

Động mạch ngoại biên  tiến triển hơn gây đau dữ dội và hạn chế khả năng vận động có thể cần điều trị nội mạch (xâm lấn tối thiểu) hoặc điều trị bằng phẫu thuật. Một số phương pháp điều trị bệnh tim cũng điều trị bệnh động mạch ngoại biên, bao gồm:

• Nong mạch .
• Stent .
• Phẫu thuật bắc cầu động mạch ngoại biên .
• Phẫu thuật xơ vữa động mạch .

Kết luận

Bệnh động mạch ngoại biên ở phụ nữ là một tình trạng nghiêm trọng nhưng có thể phòng ngừa và quản lý hiệu quả thông qua lối sống lành mạnh và các biện pháp điều trị thích hợp. Việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế để có kế hoạch chăm sóc sức khỏe tốt nhất cho bản thân. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và tuân thủ theo các hướng dẫn y tế, chúng ta có thể đối mặt và vượt qua bệnh động mạch ngoại biên một cách hiệu quả.