Tổng quan chung
Triệu chứng
Nguyên nhân
Đối tượng nguy cơ
Chuẩn đoán
Phòng ngừa bệnh
Cách điều trị
Cường Aldosteron tiên phát là gì? Những điều cần biết về cường Aldosteron tiên phát
Cường Aldosteron tiên phát có nghĩa là tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều hormone aldosteron, loại hormone này có vai trò giúp điều chỉnh bài tiết natri và kali. Cường Aldosteron tiên phát thường được biểu hiện bằng tình trạng huyết áp cao và nồng độ kali trong máu thấp. Bài viết sau sẽ cung cấp thông tin những điều cần biết về cường Aldosteron tiên phát.
Tổng quan chung về cường Aldosteron tiên phát.
Cường Aldosteron tiên phát là hội chứng phối hợp tăng huyết áp của aldosteron là hormon corticoid chuyển hóa muối tác dụng rõ nhất được tiết ra ở tuyến thượng thận. Hội chứng Conn hay cường aldosteron tiên phát được Jerome Conn mô tả lần đầu tiên vào năm 1955, là tình trạng tăng aldosteron máu bất thường do tăng sản xuất hormon vỏ thượng thận.
Nguyên nhân: Có hai dạng kinh điển. Một là khối u lành tính vỏ thượng thận sản xuất aldosteron hoạt động tự chủ, chiếm 2/3 số ca cường aldosteron tiên phát. Hai là cường aldosteron tiên phát do phì đại thượng thận hai bên vô căn, chiếm gần 1/3 số ca.
Ngoài ra, một số nguyên nhân hiếm gặp hơn gây cường aldosteron tiên phát: phì đại thượng thận một bên, khối u lành tính tiết aldosteron nhạy cảm với angiotensin II, cường aldosteron tiên phát đáp ứng với dexamethason, một vài dạng có tính gia đình.
Dịch tễ: là loại bệnh hiếm gặp, chiếm khoảng 0,1% dân số chung và khoảng 1% số ca mắc tăng huyết áp. Bệnh hay gặp hơn ở người trẻ và ở giới nữ.
Triệu chứng cường Aldosteron tiên phát.
Không đặc hiệu: Do tăng huyết áp (đau đầu), hay do hạ kali máu (tiểu nhiều, tiểu đêm, chuột rút hoặc yếu cơ, thậm chí liệt cơ).
Cần tầm soát bệnh ở những đối tượng có biểu hiện:
- Tăng huyết áp kháng trị với trị liệu thông thường (thường trên 160mmHg huyết áp tâm thu hoặc trên 100mmHg huyết áp tâm trương).
- Có thể kèm theo hạ kali máu tự phát hoặc hạ kali nặng khi dùng lợi tiểu.
- Tăng huyết áp có kèm theo hạ kali máu dưới <3,5 mmol/l.
- Bệnh hay xảy ra ở người trẻ tuổi.
- Người bệnh có u tình cờ phát hiện trên hình ảnh vùng thượng thận.
- Tiền sử gia đình có tăng huyết áp ở người trẻ tuổi.
- Tiền sử gia đình họ hàng trực hệ cường aldosteron tiên phát.
Nguyên nhân cường Aldosteron tiên phát.
Tăng aldosteron nguyên phát là do tuyến thượng thận sản xuất quá mức aldosteron. Hormone này giúp điều chỉnh sự cân bằng của nước và natri (muối), lượng máu và huyết áp của cơ thể. Trong một số trường hợp, chứng aldosteron nguyên phát là do các khối u lành tính hoặc không phải ung thư ở một hoặc cả hai tuyến thượng thận.
Hiếm khi, chứng aldosteron nguyên phát xảy ra do rối loạn di truyền. Trong một số trường hợp cực kỳ hiếm, các khối u ung thư ở một hoặc cả hai tuyến thượng thận gây ra chứng aldosteron nguyên phát.
Đối tượng nguy cơ cường Aldosteron tiên phát.
Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh Cường Aldosteron tiên phát. Những bệnh có nhiều nguy cơ xuất hiện hơn nếu bạn có:
- Kali trong máu có nồng độ thấp (hạ kali máu);
- Tăng huyết áp bắt đầu trước tuổi 30;
- Tăng huyết áp cần ba loại thuốc trở lên để kiểm soát;
- Khối u ở thượng thận.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải Cường Aldosteron tiên phát bao gồm:
- Tăng huyết áp khi còn trẻ;
- Nồng độ kali thấp và người bị tăng huyết áp;
- Có khối u ở tuyến thượng thận.
Chẩn đoán cường Aldosteron tiên phát.
Các bác sĩ chẩn đoán chứng tăng aldosteron nguyên phát bằng cách đo nồng độ các hormone như aldosterone và renin cùng với các chất điện giải, bao gồm natri và kali ở những bệnh nhân cao huyết áp. Chất điện giải là khoáng chất giúp cân bằng lượng nước trong cơ thể bạn.
Bác sĩ của bạn có thể đề nghị xét nghiệm thêm để loại trừ khối u tuyến thượng thận. Chúng có thể bao gồm:
- Chụp cắt lớp vi tính (CT), sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh của các cấu trúc bên trong cơ thể.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI)
Phòng ngừa cường Aldosteron tiên phát.
Không có cách nào để ngăn chặn chứng aldosteronism nguyên phát. Theo dõi huyết áp của bạn thường xuyên có thể giúp phát hiện các vấn đề và điều trị kịp thời.
Hội chứng tăng aldosteron nguyên phát là một tình trạng hiếm gặp do sản xuất quá mức hormone aldosterone kiểm soát natri và kali trong máu. Tùy thuộc vào loại bệnh mà bác sĩ có phương pháp điều trị khác nhau. Do đó, khi có triệu chứng của bệnh thì bạn nên đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị.
Điều trị cường Aldosteron tiên phát như thế nào?
Tăng aldosteron nguyên phát do một khối u thường được điều trị bằng cách cắt bỏ tuyến thượng thận (cắt bỏ tuyến thượng thận một bên).
Nếu aldosterone thừa được sản xuất bởi cả hai tuyến thượng thận, nó thường được điều trị bằng các loại thuốc như spironolactone hoặc eplerenone để ngăn chặn tác dụng của aldosteron.
Bác sĩ của bạn cũng có thể đề nghị thay đổi lối sống, bao gồm:
- Tập thể dục thường xuyên.
- Hạn chế uống rượu bia.
- Giảm muối trong chế độ ăn uống của bạn.
- Ngừng hút thuốc.
Hầu hết các bệnh nhân phục hồi nhanh chóng và không có gì khó khăn sau phẫu thuật. Huyết áp cao được cải thiện đáng kể ở 80-90% các trường hợp. Nhưng ngay cả sau khi phẫu thuật, bạn vẫn có thể bị cao huyết áp. Bạn có thể cần thuốc trong nhiều giờ hoặc vài tuần cho đến khi huyết áp của bạn trở lại bình thường. Lý do cho điều này chưa được hiểu một cách đầy đủ. Nó có thể là kết quả của tổn thương thận do tăng aldosteron nguyên phát. Bạn nên tiếp tục gặp bác sĩ của mình sau khi điều trị để họ có thể theo dõi huyết áp và mức điện giải cho bạn.
