Dậy thì sớm là gì? Những điều cần biết về dậy thì sớm 

Triệu chứng

Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp khi trẻ bị dậy thì sớm: 

• Vú phát triển ở bé gái;
• Thời điểm xuất hiện kinh nguyệt lần đầu tiên;
• Tinh hoàn và dương vật phát triển;
• Lông mặt, râu bắt đầu mọc nhiều;
• Giọng nói trầm, vỡ giọng;
• Mọc lông mu, lông nách;
• Cơ thể phát triển nhanh;
• Xuất hiện mụn;
• Bắt đầu có mùi cơ thể. 

Nguyên nhân

Dậy thì sớm ở trẻ được chia làm 2 nhóm nguyên nhân: Dậy thì sớm trung ương và dậy thì sớm ngoại biên.

• Dậy thì sớm trung ương, đặc biệt ở trẻ gái thường không có nguyên nhân. Nguyên nhân ít gặp hơn do u não, chấn thương, di chứng não do viêm não, màng não hay bất thường não bẩm sinh.
• Dậy thì sớm ngoại biên có thể do khối u ở buồng trứng, tinh hoàn tiết ra estrogen hoặc testosteron; các bệnh lý tại tuyến thượng thận, tiếp xúc với estrogen hay testosteron bên ngoài như các loại kem hoặc thuốc mỡ.
• Ngoài ra, ở trẻ trai còn có một số nguyên nhân khác như: U tế bào mầm tiết beta-HCG, dậy thì sớm ở trẻ trai do yếu tố gia đình (một bệnh lý đột biến gen).

Đối tượntượng nguy cơ

Yếu tố nguy cơ của dậy thì sớm là gì?

• Giới tính: Trẻ gái nhiều hơn trẻ trai.
• Chủng tộc: Tuổi khởi phát sớm ở người gốc Phi là sớm nhất.
• Gia đình: Gene, một số gene được chứng minh là nguyên nhân gây dậy thì sớm: MKRN3.
• Dinh dưỡng: Trẻ bị béo phì có nguy cơ dậy thì sớm hơn trẻ khác

Chẩn đoán

Bên cạnh các dấu hiệu về sự thay đổi của cơ thể, trẻ bị dậy thì sớm thường sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện một số thủ thuật y khoa để chẩn đoán chính xác tình trạng này như:

• Siêu âm bụng;
• Siêu âm tử cung;
• Siêu âm buồng trứng;
• Xét nghiệm máu về nội tiết;
• Xét nghiệm tuyến giáp;
• Chụp cộng hưởng từ MRI;
• Chụp X-quang tuổi xương bàn tay.

Phòng ngừa bệnh

Để phòng ngừa dậy thì sớm ở trẻ, bố mẹ có thể thực hiện các biện pháp dưới đây:

• Thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, khoa học, phù hợp độ tuổi: Trẻ cần được bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết (chất đạm, chất đường bột, chất béo, vitamin và khoáng chất) để cơ thể phát triển một cách toàn diện. Bố mẹ nên tăng cường rau xanh, trái cây tươi trong các bữa ăn hàng ngày nhằm giúp trẻ khỏe mạnh hơn. Đặc biệt, trẻ nên hạn chế sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, thực phẩm chứa hormone tăng trưởng.
• Xây dựng thói quen tập thể dục thể thao thường xuyên: Trẻ cần tăng cường vận động để tiêu hao năng lượng, từ đó, giúp cơ thể dẻo dai, khỏe khoẳn, tăng sức đề kháng. Một số bộ môn thể thao được khuyến khích cho trẻ như bơi lội, nhảy dây, đá cầu, bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ…
• Tránh cho trẻ tiếp xúc với các sản phẩm, mỹ phẩm, thuốc hay thực phẩm chức năng có chứa estrogen hoặc testosterone hay các chất có tác dụng kích thích cơ thể sản sinh các loại hormone dẫn đến dậy thì sớm.
• Kiểm soát cân nặng của trẻ, tránh để trẻ thừa cân, béo phì: Một số nghiên cứu cho thấy béo phì là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ dậy thì sớm ở trẻ.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ cho trẻ.

Điều trị như thế nào?

Nếu con bạn bị dậy thì sớm, bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến bác sĩ nội tiết nhi khoa (một bác sĩ chuyên về tăng trưởng và rối loạn nội tiết tố ở trẻ em) để điều trị.

Mục tiêu điều trị là:

• Ngăn chặn hoặc thậm chí đảo ngược sự phát triển tình dục
• Ngăn chặn sự phát triển nhanh chóng và trưởng thành xương có thể dẫn đến tầm vóc trưởng thành ngắn hoặc bắt đầu giai đoạn sớm

Tùy thuộc vào nguyên nhân, có hai cách tiếp cận có thể điều trị:

• Điều trị nguyên nhân cơ bản hoặc bệnh
• Hạ thấp nồng độ hormone giới tính cao bằng thuốc để ngăn chặn sự phát triển giới tính

Đôi khi, điều trị một vấn đề sức khỏe liên quan có thể ngăn chặn dậy thì sớm. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, không có bệnh nào khác, vì vậy điều trị thường bao gồm liệu pháp hormone để ngăn chặn sự phát triển giới tính.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.