Ợ chua là gì? Những điều cần biết về ợ chua Ợ chua thường là một vấn đề phổ biến. Nếu bạn cảm thấy ợ chua sau khi ăn, không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu ợ chua kéo dài và liên tục, có thể là dấu hiệu của một số vấn đề về tiêu hóa. Vì vậy, không nên bỏ qua mà cần đi khám sớm để tìm hiểu nguyên nhân gây ra ợ chua và nhận điều trị kịp thời. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng tiềm ẩn. Hãy cùng Pharmacity tìm hiểu về ợ chua qua bài viết dưới đây.

Triệu chứng

Hầu hết những người mắc chứng ợ chua đều gặp phải một trong số những dấu hiệu, cụ thể:

• Đau bụng, chướng bụng
• Nóng rát như lửa đốt tại vùng ngực, xương ức
• Đau tức ngực, đau nhói mỗi lần nuốt thức ăn
• Chua hoặc đắng miệng
• Cảm giác có dị vật ở cổ rất khó chịu

Ngoài ra, không thể không kể đến những triệu chứng ợ chua nóng cổ, ợ chua buồn nôn, nôn, đầy hơi… Nếu cảm thấy tình trạng ợ chua khó tiêu của mình hay tái phát và gây mệt mỏi khó chịu cần tới các bệnh viện uy tín để thăm khám, điều trị.

Nguyên nhân

Một số nguyên nhân dẫn đến bị ợ chua:

• Do thói quen ăn uống không khoa học: Chế độ ăn uống và thói quen ăn uống có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của chúng ta. Thói quen ăn uống không khoa học có thể gây ra nhiều loại bệnh tật, trong đó có chứng ợ chua. Cụ thể như sau: Ăn quá nhanh, nhai không kỹ thức ăn, thói quen ăn đêm, vừa ăn vừa nằm hoặc vừa ăn vừa làm việc,… chính là một trong những nguyên nhân gây ợ chua. Nếu bạn ăn quá no sẽ tạo áp lực cho dạ dày, van dưới thực quản sẽ mở ra làm tăng nguy cơ gây ra chứng ợ chua. Ngoài ra những trường hợp thường xuyên ăn đồ chua, đồ cay nóng hoặc thường xuyên uống cà phê, bia rượu, đồ uống có ga cũng là một nguyên nhân khá phổ biến gây tăng tiết axit dạ dày và khiến chúng ta thường xuyên bị ợ chua.
• Thường xuyên căng thẳng: Thường xuyên căng thẳng là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý, đặc biệt là những bệnh về đường tiêu hóa. Khi bạn căng thẳng, hệ thần kinh trung ương sẽ gặp áp lực, mất tập trung và giảm khả năng điều khiển hoạt động tiêu hóa, tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa. Do đó, những người gặp căng thẳng kéo dài có nguy cơ phải đối mặt với chứng ợ nóng, ợ chua, đầy bụng. 
• Phụ nữ mang thai: Khi thai nhi lớn dần, tử cung của mẹ bầu sẽ to ra và gây ra những áp lực đáng kể trong khoang bụng. Từ đó ảnh hưởng đến chức năng cơ vòng ở dưới thực quản và tăng nguy cơ ợ chua và nhiều vấn đề về rối loạn tiêu hóa. 
• Loạn khuẩn: Trong hệ tiêu hóa có chứa một số loại vi khuẩn có lợi giúp quá trình tiêu hóa thức ăn được diễn ra trơn tru. Tuy nhiên, vì một lý do nào đó dẫn tới tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa thức ăn và làm tăng nguy cơ bị ợ chua.
• Rối loạn nhu động ruột: Khi nhu động ruột bị kích thích, chức năng đường ruột bị suy giảm cũng có thể dẫn tới tình trạng khó tiêu, ợ chua.
• Do một số bệnh lý: Đáng lo ngại hơn khi một trong những nguyên nhân dẫn đến chứng ợ chua là do một số bệnh lý. Cụ thể là: 
  • Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Khi cơ vòng của thực quản gặp phải một số vấn đề thì hiện tượng trào ngược dạ dày có thể xảy ra khiến cho dịch thức ăn và dịch vị chua dạ dày bị trào ngược lên cổ họng và khoang miệng của người bệnh. Đây là căn bệnh phổ biến ở người trưởng thành. Đi kèm với ợ chua, người bệnh còn có thể xuất hiện một số triệu chứng khác như ợ nóng, buồn nôn, ho khan và đau tức ngực. 
  • Viêm thực quản: Khi niêm mạc ở thành thực quản bị tổn thương hay bị viêm nhiễm sẽ có thể khiến cho dịch vị axit dạ dày bị trào ngược lên cổ họng và từ đó dẫn đến triệu chứng ợ chua.
  • Viêm loét dạ dày: Đối với những bệnh nhân bị viêm loét dạ dày, lớp niêm mạc dạ dày của họ sẽ bị tổn thương, đôi khi còn có thể dẫn đến xuất huyết dạ dày và gây ra tình trạng ợ chua, ợ nóng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
  • Thoát vị hoành: Một số trường hợp thoát vị hoành là do bẩm sinh, nhưng cũng có trường hợp thoát vị hoành là do những chấn thương ở vùng ngực, vùng bụng. Thoát vị hoành khiến cho cơ hoành bị yếu đi và khiến cho dịch vị trong thực quản dễ dàng bị trào lên khoang miệng, dẫn tới ợ chua.

Đối tượng nguy cơ

Ợ chua có thể gặp ở bất kỳ ai, từ trẻ sơ sinh cho đến người lớn và không phải lúc nào bác sĩ cũng tìm ra được nguyên nhân cụ thể. Tuy nhiên, có vài nhóm người được đánh giá là có nguy cơ cao mắc bệnh, bao gồm:

• Người có thói quen ăn uống không khoa học
• Người thường xuyên căng thẳng
• Phụ nữ đang mang thai
• Người có các bệnh lý về dạ dày

Chẩn đoán

Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây triệu chứng ợ chua, bác sĩ sẽ kết hợp khám lâm sàng và cận lâm sàng để loại trừ các bệnh lý liên quan. Cụ thể:

Khám lâm sàng

Khám lâm sàng giúp bác sĩ nắm được thông tin bệnh sử, tình trạng bệnh lý cũng như sức khỏe hiện tại của người bệnh, từ đó đưa ra chẩn đoán ban đầu cũng như chỉ định các cận lâm sàng phù hợp để tìm ra nguyên nhân gây bệnh.

Người bệnh sẽ được hỏi các thông tin như: triệu chứng bị ợ chua bắt đầu khi nào, tần suất ợ chua, các triệu chứng đi kèm, tiền sử mắc bệnh tiêu hóa, tiền sử dị ứng thực phẩm – thuốc, có đang mang thai không, có đang sử dụng thuốc hay thực phẩm chức năng nào không…

Cận lâm sàng chẩn đoán

Sau khám lâm sàng, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các cận lâm sàng để chẩn đoán chính xác nguyên nhân bị ợ chua:

• Nội soi đường tiêu hóa trên: Nội soi tiêu hóa trên bao gồm nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng, giúp bác sĩ quan sát toàn bộ lớp niêm mạc từ thực quản đến tá tràng, xác định chính xác vị trí bị viêm, mức độ tổn thương. Từ đó tìm ra nguyên nhân gây chứng ợ chua. Hiện tại thì nội soi đường tiêu hóa trên được đánh giá là phương pháp an toàn, chính xác và tối ưu trong tầm soát các bệnh lý tiêu hóa bao gồm cả ung thư.

• Chụp X-quang cản quang: Bác sĩ sẽ sử dụng chất tương phản bari để phủ lên niêm mạc dạ dày – thực quản giúp phát hiện các vết loét thực quản và hẹp thực quản. Tuy nhiên, phương pháp này không hiệu quả để phát hiện bệnh trào ngược dạ dày – thực quản mức độ nhẹ và vừa.
• Thăm dò chức năng Kiểm tra độ pH: Nếu nội soi dạ dày không thấy bất thường, bác sĩ có thể đo nồng độ acid bên trong thực quản bằng cách thực hiện kiểm tra pH 24 giờ. Đây là xét nghiệm dùng để đánh giá lượng acid trào ngược từ dạ dày lên thực quản, thường chỉ định cho người bệnh có các triệu chứng như ợ chua, ợ nóng, đau ngực, ho khan kéo dài.

Phòng ngừa bệnh

Một số cách phòng ngừa bệnh ợ chua:

Chế độ ăn uống khoa học: 

• Bạn nên ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa. Thay vì những thức ăn khô, cứng, chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ… thì bạn nên ăn những thực phẩm mềm dưới dạng hấp, luộc. Bổ sung những thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.

• Tránh những đồ uống chứa chất kích thích như rượu bia, cà phê, đồ uống có ga và các thức ăn có vị chua, giàu axit.

• Không nên ăn quá no hoặc đi ngủ ngay khi vừa ăn xong. Không vận động hoặc làm việc ngay mà cần nghỉ ngơi sau khi ăn ít nhất 30 phút.

• Nên ăn đúng giờ, ngủ đủ giấc, nhai kỹ sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng ợ hơi, ợ chua.

Vận động thường xuyên: Các bài tập thể dục thể thao đều đặn hàng ngày không chỉ giúp tăng cường sức đề kháng mà còn giúp cải thiện tình trạng tiêu hóa.

Lựa chọn trang phục thoải mái: Những trang phục bó sát, chật chội có thể khiến bụng bị co ép, gia tăng áp lực lên dạ dày khiến bạn gia tăng tình trạng ợ hơi, ợ chua. Vì thế để phòng tránh tình trạng này, bạn cần lựa chọn những trang phục thoải mái, không bó sát hoặc chật chội khiến cơ thể khó chịu.

Tránh căng thẳng, stress:  Để phòng tránh tình trạng ợ hơi, ợ nóng, bạn cần chú ý ngủ đủ giấc, đúng giờ, tránh làm việc căng thẳng, mệt mỏi.

Điều trị như thế nào?

Điều trị bệnh ợ chua có một số cách sau:

Thay đổi lối sống và ăn uống: Điều chỉnh chế độ ăn uống bằng cách tránh thức ăn kích thích và duy trì một lối sống lành mạnh có thể giúp giảm tình trạng ợ chua như:

• Tránh thức ăn kích thích như gia vị cay, đồ ăn nhiều chất béo, thực phẩm có acid cao.
• Hạn chế tiêu thụ rượu, thuốc lá và cafein.
• Ăn nhỏ nhiều bữa trong ngày thay vì ăn nhiều lượng lớn mỗi bữa.
• Đảm bảo có thời gian để tiêu hóa sau khi ăn trước khi nằm xuống ngủ

Sử dụng thuốc điều trị: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng acid, thuốc ức chế bơm proton, thuốc hạn chế cho bóp dạ dày,… để giảm sản xuất acid trong dạ dày.

Điều trị bệnh lý dạ dày: Nếu ợ chua là do các vấn đề bệnh lý dạ dày, điều trị tùy thuộc vào bệnh lý cụ thể sẽ giảm thiểu được tình trạng này.

Thực hiện các phương pháp giảm stress: Thiền, yoga, tập thể dục, học kỹ năng quản lý stress và thực hành các phương pháp giảm căng thẳng có thể giúp giảm các triệu chứng của ợ chua liên quan đến stress.

Trên đây là những chia sẻ về ợ chua. Hy vọng bài viết sẽ đem lại nhiều thông tin hữu ích cho bạn đọc.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.