Thoái hóa khớp gối là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp phòng ngừa

Triệu chứng

Thoái hóa khớp gối có 4 giai đoạn, mỗi giai đoạn đặc trưng bằng các triệu chứng và dấu hiệu khác nhau:

Giai đoạn 1: Thoái hóa sớm

• Sụn khớp chỉ bị tổn thương nhẹ.
• Có thể có cảm giác đau nhức nhẹ sau khi hoạt động hoặc khi trời lạnh.
• X-quang có thể chưa phát hiện ra dấu hiệu bất thường.

Giai đoạn 2: Thoái hóa nhẹ

• Sụn khớp bị tổn thương nhiều hơn, bắt đầu mòn đi.
• Cơn đau nhức thường xuyên hơn và dữ dội hơn, đặc biệt là khi lên xuống cầu thang, đứng lâu hoặc đi lại nhiều.
• X-quang có thể thấy hẹp khe khớp nhẹ.

Giai đoạn 3: Thoái hóa trung bình

• Sụn khớp bị mòn đáng kể, lộ ra phần xương dưới sụn.
• Cơn đau nhức dữ dội, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Khớp gối có thể sưng, nóng, đỏ và cứng.
• X-quang có thể thấy hẹp khe khớp rõ rệt và xuất hiện gai xương.

Giai đoạn 4: Thoái hóa nặng

• Sụn khớp bị mòn hoàn toàn, các đầu xương cọ xát trực tiếp vào nhau.
• Cơn đau nhức dữ dội, liên tục, có thể kèm theo tiếng lạo xạo khi vận động khớp.
• Khớp gối bị biến dạng, hạn chế vận động nghiêm trọng.
• X-quang có thể thấy khe khớp biến mất hoàn toàn và xuất hiện nhiều gai xương.

Các triệu chứng của thoái hóa khớp gối có thể khác nhau về mức độ và tần suất, nhưng thường bao gồm:

• Đau đầu gối: Đau có thể xuất hiện khi bạn di chuyển hoặc đứng lâu, và thường tệ hơn vào cuối ngày hoặc sau khi hoạt động.
• Cứng khớp: Cảm giác cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu, là một triệu chứng phổ biến.
• Sưng và viêm: Khớp gối có thể sưng và viêm, gây ra cảm giác đau đớn và khó chịu.
• Mất linh hoạt: Bạn có thể gặp khó khăn trong việc di chuyển khớp gối và thực hiện các hoạt động hàng ngày như đi bộ, leo cầu thang hoặc ngồi xổm.
• Tiếng kêu răng rắc: Khi cử động khớp gối, bạn có thể nghe thấy tiếng kêu răng rắc hoặc cảm giác cọ xát.
• Yếu cơ: Cơ bắp quanh khớp gối có thể yếu đi, làm giảm khả năng hỗ trợ và bảo vệ khớp.

Nguyên nhân

Thoái hóa khớp gối có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Tuổi tác: Nguy cơ thoái hóa khớp gối tăng lên theo tuổi tác, do sự mòn mỏi tự nhiên của sụn.
• Chấn thương: Các chấn thương khớp gối trước đó, như gãy xương hoặc rách dây chằng, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
• Trọng lượng: Thừa cân hoặc béo phì làm tăng áp lực lên khớp gối, góp phần vào sự mòn mỏi của sụn.
• Di truyền: Một số người có thể có nguy cơ cao hơn do yếu tố di truyền.
• Hoạt động thể chất: Các hoạt động thể chất đòi hỏi sự lặp lại liên tục của các động tác khớp gối, như chạy bộ hoặc nhảy, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.

Đối tượng nguy cơ

Từ nguyên nhân gây bệnh, có thể kể đến các đối tượng có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp gối như sau:

• Người lớn tuổi: Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ chính, với nguy cơ tăng dần theo tuổi.
• Người có tiền sử chấn thương khớp gối: Những người đã từng bị chấn thương khớp gối, như gãy xương hoặc rách dây chằng, có nguy cơ cao hơn.
• Người thừa cân hoặc béo phì: Trọng lượng cơ thể quá mức tạo áp lực lên khớp gối, tăng nguy cơ thoái hóa.
• Người có công việc hoặc hoạt động đòi hỏi sử dụng khớp gối nhiều: Các hoạt động thể chất đòi hỏi sự lặp lại liên tục của các động tác khớp gối, như chạy bộ hoặc nhảy, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.

Chẩn đoán

Chẩn đoán thoái hóa khớp gối thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm như:

• Kiểm tra lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu đau, sưng, và cứng khớp.
• Chụp X-quang: Để xác định mức độ mòn sụn và các dấu hiệu khác của thoái hóa khớp.
• MRI: Để xem chi tiết hơn về cấu trúc của khớp gối và sụn.
• Xét nghiệm máu: Để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự, như viêm khớp dạng thấp.

Phòng ngừa bệnh

Để giảm nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm áp lực lên khớp gối bằng cách giữ cân nặng ở mức khỏe mạnh.
• Tập thể dục đều đặn: Tăng cường cơ bắp quanh khớp gối để hỗ trợ và bảo vệ khớp. Các bài tập như đi bộ, bơi lội, và tập thể dục nhẹ nhàng có thể giúp duy trì sự linh hoạt của khớp.
• Tránh chấn thương: Bảo vệ khớp gối khi tham gia các hoạt động thể chất, sử dụng đồ bảo hộ khi cần thiết.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe khớp, như canxi và vitamin D.
• Điều chỉnh hoạt động hàng ngày: Tránh các động tác lặp đi lặp lại hoặc các hoạt động gây áp lực lên khớp gối.

Điều trị như thế nào?

Điều trị thoái hóa khớp gối tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và có thể bao gồm:

• Thuốc: Thuốc giảm đau và thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) có thể giúp giảm đau và viêm. Một số thuốc khác như glucosamine và chondroitin sulfate cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ sức khỏe khớp.
• Vật lý trị liệu: Tăng cường cơ bắp và cải thiện phạm vi chuyển động của khớp thông qua các bài tập vật lý trị liệu.
• Tiêm cortisone: Để giảm viêm và đau trong thời gian ngắn.
• Phẫu thuật: Trong trường hợp nặng, phẫu thuật thay khớp gối có thể cần thiết. Các phương pháp phẫu thuật khác có thể bao gồm mài mòn khớp, cắt bỏ một phần khớp, hoặc ghép sụn.
• Sử dụng các thiết bị hỗ trợ: Sử dụng nẹp khớp hoặc gậy để giảm áp lực lên khớp gối và hỗ trợ di chuyển.
• Liệu pháp thay thế: Một số liệu pháp thay thế như châm cứu, mát-xa và sử dụng thảo dược cũng có thể giúp giảm triệu chứng thoái hóa khớp gối.

Kết luận

Thoái hóa khớp gối là một tình trạng mạn tính nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, bảo vệ khớp gối và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và duy trì chất lượng cuộc sống. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của thoái hóa khớp gối, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.