Triệu chứng

Các triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu:

• Chán ăn, đầy bụng: người bệnh cảm thấy khó tiêu, đầy hơi, chướng bụng và ăn không ngon miệng. Nhóm triệu chứng này có thể gặp trong các bệnh lý viêm nhiễm đường tiêu hóa, nhưng cũng có thể thuộc triệu chứng báo động trong ung thư đại tràng giai đoạn đầu.
• Giảm cân bất thường: giảm cân bất thường, không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu ung thư đại tràng giai đoạn đầu hoặc các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.
• Đi tiêu phân nhỏ, dẹt: dấu hiệu này cho thấy đường tiêu hóa gặp vật cản khiến kích cỡ và hình dạng phân thay đổi. Những vật cản trong đường tiêu hóa thường do khối u lớn dần gây ung thư đại tràng.
• Tiêu phân lẫn nhầy máu: người bệnh đi tiêu ra phân nhầy lẫn máu đỏ tươi hoặc máu nhỏ giọt là dấu hiệu phổ biến nhất gợi ý bệnh ung thư đại tràng. Tuy nhiên, dấu hiệu này cũng có thể gặp trong bệnh trĩ, nứt hậu môn. Vì vậy, khi có dấu hiệu trên người bệnh hãy đến gặp bác sĩ khoa Ung bướu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM để được khám, chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời.
• Táo bón: táo bón, đi tiêu ít hơn 3 lần/tuần thường cảnh báo bệnh liên quan đường tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu triệu chứng táo bón kéo dài, người bệnh không nên chủ quan vì có thể đây dấu hiệu ung thư đại tràng sớm.
• Mệt mỏi, căng thẳng: thường liên quan đến thiếu máu do mất máu trong phân. Người bệnh cảm thấy không đủ sức ngay cả khi đã nghỉ ngơi. Cơ thể suy nhược nhanh chóng và không rõ nguyên nhân.
• Đau bụng: các cơn đau diễn ra bất thường, lúc dữ dội, lúc âm ỉ, tương tự như triệu chứng của viêm đại tràng. Đôi khi đau bụng kèm căng chướng bụng, không đi tiêu được, nôn ói. Đây là dấu hiệu nghiêm trọng do khối u gây tắc ruột. Người bệnh nên đến bệnh viện cấp cứu ngay lập tức.

Nguyên nhân

• Yếu tố di truyền: Khối u ác tính tại đại tràng xuất hiện khi có sự biến đổi của một số gene nhất định, liên quan đến một số hội chứng di truyền như bệnh đa polyp đại tràng gia đình (FAP), hội chứng ung thư đại tràng di truyền không polyp (HNPCC hoặc hội chứng Lynch).
• Các tổn thương tiền ung thư: Viêm đại tràng chảy máu, Bệnh Crohn, Polyp đại tràng…
• Yếu tố dinh dưỡng: Chế độ ăn nhiều thịt, mỡ động vật, ít chất xơ, thiếu vitamin, hoặc thực phẩm có chứa nitrosamin…

Đối tượng nguy cơ

Ung thư đại tràng thường gặp ở người lớn tuổi, tuy nhiên bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Thông thường, người trẻ tuổi sẽ không tầm soát ung thư đại tràng thường xuyên vì căn bệnh này vẫn còn tương đối hiếm gặp ở độ tuổi trẻ. Tuy nhiên, các trường hợp ung thư đại tràng ở người bệnh <50 tuổi đang gia tăng ở mức đáng báo động.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán chính xác một người có bị mắc ung thư đại tràng hay không, bác sĩ sẽ áp dụng kết hợp nhiều phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán khác nhau, cụ thể như: 

• Nội soi và làm xét nghiệm sinh thiết: Trường hợp nghi ngờ bệnh nhân đã bị ung thư đại tràng, bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân đi nội soi và làm xét nghiệm sinh thiết. Trong đó, nội soi là phương pháp giúp xác định vị trí cụ thể của khối u. Còn xét nghiệm sinh thiết lại cho biết chính xác khối u có chứa tế bào ác tính hay không.
• Chụp CT và MRI: Nhằm xác định mức độ xâm lấn của khối u, giai đoạn bệnh cụ thể phục vụ công tác tư vấn điều trị. 
• Siêu âm nội soi: Hỗ trợ xác định chính xác hơn mức độ xâm lấn cụ thể của khối u. Kết quả từ phương pháp chẩn đoán này bác sĩ mới có thể đưa ra kết luận chính xác tình trạng bệnh đang ở trong giai đoạn nào. 
• Xét nghiệm di truyền: Ung thư đại tràng có thể đến từ yếu tố di truyền. Chính vì vậy trong một vài trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh thực hiện xét nghiệm di truyền nhằm xác định đột biến Xôma phục vụ dự đoán khả năng khối u phản ứng trước phác đồ điều trị. 
• Trường hợp tế bào ung thư bắt đầu lan ra ngoài trực tràng, người bệnh phải làm thêm một số xét nghiệm về gen khác, chẳng hạn như xét nghiệm EGFR, xét nghiệm MSI, xét nghiệm NRAS,…

Phòng ngừa bệnh

Hạn chế các yếu tố nguy cơ và chế độ sinh hoạt hợp lý có thể giúp phòng tránh ung thư đại tràng.

• Chế độ ăn thịt đỏ: Thịt đỏ (thịt heo, thịt bò, thịt cừu,…) chỉ nên sử dụng ở mức cân đối, hợp lý. Việc tiêu thụ thịt đỏ với số lượng quá nhiều có thể là yếu tố nguy cơ của ung thư đại tràng. Chế biến thực phẩm cũng nên hạn chế chiên, nướng, xông khói,…
• Chất xơ: Ăn bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ như rau xanh, trái cây có thể hỗ trợ lưu thông tiêu hóa, hạn chế được tình trạng ứ đọng phân trong lòng ruột và giảm nguy cơ ung thư đại tràng.
• Thức uống có cồn: Sử dụng các loại thức nước uống chứa nhiều cồn có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng.
• Thuốc lá: Thuốc lá kết hợp rượu bia làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng.
• Chế độ tập luyện: Các hoạt động thể lực, luyện tập, vận động sẽ nâng cao sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng.

Bên cạnh đó, việc sàng lọc ung thư đại tràng cũng nên được thực hiện định kỳ ở những đối tượng có nguy cơ như tiền sử bản thân hoặc tiền sử gia đình đa polyp đại trực tràng.

Điều trị như thế nào?

Điều trị ung thư đại tràng giai đoạn đầu thường bao gồm:

• Phẫu thuật: Loại bỏ khối u và một phần của đại tràng.
• Hóa trị: Sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư.
• Xạ trị: Sử dụng tia X để tiêu diệt tế bào ung thư.
• Điều trị nhắm trúng đích: Sử dụng thuốc nhắm vào các gen hoặc protein cụ thể trong tế bào ung thư.

Việc phát hiện và điều trị sớm ung thư đại tràng là rất quan trọng. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến hệ tiêu hóa, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra kịp thời. Chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh không chỉ giúp phòng ngừa ung thư đại tràng mà còn giúp tăng cường sức khỏe tổng thể.

Kết luận

Ung thư đại tràng giai đoạn đầu có thể được phát hiện và điều trị hiệu quả nếu chúng ta chú ý đến các triệu chứng và thực hiện kiểm tra định kỳ. Chế độ ăn uống lành mạnh, lối sống khoa học và sự chủ động trong việc kiểm tra sức khỏe sẽ giúp chúng ta giảm nguy cơ mắc bệnh. Hãy luôn lắng nghe cơ thể mình và tìm kiếm sự tư vấn y tế khi cần thiết để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân. Việc chăm sóc sức khỏe tiêu hóa không chỉ giúp phòng ngừa ung thư đại tràng mà còn mang lại một cuộc sống chất lượng và an lành hơn.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.