Viêm loét niêm mạc miệng, lưỡi là gì? Những điều cần biết về viêm loét niêm mạc miệng, lưỡi

Triệu chứng

Viêm niêm mạc lưỡi, miệng biểu hiện rất nhiều triệu chứng khác nhau, có thể kể đến như:

• Khô miệng
• Nước bọt đặc hơn
• Tăng tiết dịch nhờn
• Phần nướu răng trở nên bóng, sưng hoặc đỏ;
• Lưỡi có thể xuất hiện các mảng trắng, mềm hay có mủ;
• Xuất hiện các vết loét kèm theo chảy máu miệng
• Cảm giác nóng nhẹ khi ăn uống
• Cảm giác đau khi nói chuyện hoặc nuốt

Nguyên nhân

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây nên viêm loét niêm mạc miệng như nhiễm trùng tại chỗ, bệnh hệ thống, kích thích vật lý, hóa học hoặc phản ứng dị ứng, thậm chí là tự phát. Ngoài ra ở trạng thái bình thường dòng chảy nước bọt sẽ bảo vệ niêm mạc miệng chống lại các yếu tố gây hại do đó hiện tượng khô miệng do bất kỳ nguyên nhân gì đều dẫn đến viêm miệng. Các nguyên nhân cụ thể gây viêm niêm mạc miệng có thể kể đến như:

• Viêm miệng áp tơ tái phát (RAS)
• Do virus herpes simplex, herpes zoster gây viêm miệng với mụn nước lan rộng rồi tạo thành vết loét, hay gặp ở môi, mép, niêm mạc miệng, có thể sốt, viêm họng, nổi hạch
• Do tác nhân vi khuẩn hay nấm Candida albicans thường gặp ở bệnh nhân suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, người mệt mỏi suy nhược cơ thể
• Nguyên nhân chấn thương: Bỏng nhiệt khi ăn ở vòm miệng, cung răng trên hàm hoặc đụng dập, té ngã hay thủ thuật nha khoa như khoan trám răng, hàn nhổ răng, lắp răng giả không vừa, răng bị mẻ, gãy,… Ở trẻ em có thể là do bút viết hoặc vật sắc nhọn đâm vào miệng lưỡi
• Thuốc lá hoặc thực phẩm kích thích hóa chất: Axit, nước vôi, nước súc miệng quá đậm đặc hay dùng nhiều kem đánh răng cũng có thể gây viêm miệng
• Hóa trị và xạ trị
• Do nội tiết tố, yếu tố di truyền, dị ứng thức ăn hoặc thiếu các loại vitamin C, B6, B12, thiếu sắt hoặc do bệnh tự miễn.

Đối tượng nguy cơ

• Đây là bệnh lý viêm loét có thể bắt gặp ở bất kỳ ai, không quan trọng độ tuổi hay giới tính. Do đó, mọi người đều không được chủ quan, lơ là cảnh giác với bệnh lý viêm loét miệng này. 
• Đặc biệt, những người hiện tại vẫn đang đánh răng bằng các loại bàn chải có lông cứng, đánh răng quá mạnh càng khiến cho nguy cơ mắc viêm loét miệng tăng cao. 
• Ngoài ra, việc sử dụng các loại kem đánh răng hoặc nước súc miệng có những những thành phần gây ra hiện tượng kích ứng niêm mạc như chất natri lauryl sulfat,.. cũng có thể khiến cho người bệnh dễ bị viêm loét miệng hơn.

Chẩn đoán

Các bác sĩ sẽ thăm khám và kiểm tra vết loét của người bệnh một cách cẩn thận và kỹ lưỡng để có thể chẩn đoán chính xác tình trạng hiện tại. Nếu như vết viêm loét của người bệnh ở mức độ nặng, các bác sĩ sẽ chỉ định làm xét nghiệm máu để có thể bắt đúng bệnh và nguyên nhân gây ra hiện tượng này.

Phòng ngừa bệnh

Những cách giúp phòng ngừa bệnh viêm loét niêm mạc miệng, lưỡi:

• Vệ sinh, đánh răng đúng cách hàng ngày, kết hợp súc miệng bằng dung dịch phù hợp để việc vệ sinh được toàn diện hơn;
• Nên sử dụng những loại kem đánh răng chứa flour;
• Không hút thuốc lá;
• Uống đủ nước hàng ngày;
• Tăng cường giữ ấm cho môi và miệng;
• Xây dựng và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học, tránh đồ ăn cay, nóng, quá mặn, quá cứng hay giòn. Đồng thời hạn chế hoặc không dùng thức uống nóng, có ga hay có cồn;
• Giảm dần lượng đường tiêu thụ mỗi ngày.

Điều trị như thế nào?

Có thể thấy viêm loét miệng bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể là hiện tượng lở loét thông thường hoặc cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm. Do đó, tốt nhất bệnh nhân nên chủ động thăm khám tại bệnh viện để được chẩn đoán và có hướng điều trị càng sớm càng tốt. 

Tùy theo mức độ viêm loét miệng nặng hay nhẹ và nguyên nhân gây ra là gì mà bác sĩ sẽ xác định hướng điều trị phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp điều trị viêm loét miệng thường được áp dụng:

Điều trị bằng thuốc:

Dùng thuốc chữa viêm loét miệng là phương pháp được ưu tiên hàng đầu vì đem lại hiệu quả cao trong việc kiểm soát các triệu chứng viêm nhiễm và ngăn chặn lây lan. Tùy theo tình trạng và mức độ loét mà bác sĩ sẽ kê đơn loại thuốc dạng uống hoặc dạng bôi. Trong đó, một số loại thuốc thường dùng như:

Đối với thuốc bôi và nước súc miệng

Một số loại thường dùng như:

• Thuốc chứa steroid như dexamethasone giúp giảm viêm nhiễm, phù nề tại ổ loét. 
• Thuốc kháng sinh dạng bôi tại chỗ như Tetracycline có tác dụng giảm viêm, giảm đau và kích thích làm lành vết loét nhanh chóng. 
• Các loại kem bôi có chứa thành phần fluocinonide, benzocaine, amlexanox, nitrate bạc, gel lidocaine 2%, triamcinolone… giúp xoa dịu cơn đau rát và làm lành vết loét nhanh hơn. 
• Một giải pháp dùng thuốc khác để trị viêm loét miệng là sử dụng debacterol. Đây là một loại phức hợp phenol sulfonate với sulfuric acid có tác dụng giống với nitrat bạc. Cách này được xem là hình thức đốt tiêu hủy vết loét bằng hóa chất. 
• Dung dịch súc miệng sát khuẩn chứa chlorhexidine (cyteal, eludril), dung dịch tetracycline có tác dụng sát trùng và giúp vết loét nhanh lành. 

Đối với thuốc uống:

Trường hợp viêm loét miệng bội nhiễm, viêm loét miệng nặng thường được chỉ định dùng thuốc dạng uống như:

• Thường dùng nhất là sulfamethoxazole kết hợp trimethoprim. 
• Trường hợp vết viêm loét miệng nặng, lâu ngày chưa khỏi kết hợp thêm một loại kháng sinh đặc hiệu cho vùng răng miệng là metronidazol và spiramycin. 
• Có thể dùng thêm prednisolon, cimetidine (thuốc trị dạ dày) và colchicine (thuốc trị gout) để tăng hiệu quả giảm đau, kháng viêm.
• Một số trường hợp còn dùng thêm thuốc giảm đau Paracetamol, các thuốc làm khô và se ổ loét cũng có thể được chỉ định để giúp vết loét nhanh lành. 
• Trường hợp nhiễm nấm sẽ kết hợp dùng thuốc kháng nấm dạng uống như itraconazol, fluconazol hay nystatin. 
• Trường hợp viêm loét miệng do virus cần dùng thuốc kháng virus như famciclovir, acyclovir…
• Một số trường hợp viêm loét miệng nghiêm trọng sẽ được cân nhắc dùng thuốc corticoid dạng uống. Tuy nhiên, thuốc này gây tác dụng phụ rất mạnh nên chỉ dùng điều trị ngắn ngày. Chẳng hạn như tăng cân, làm giòn xương, suy giảm miễn dịch, tăng tiết acid… 
• Người bị viêm loét miệng áp-tơ cần được bổ sung thêm các viên uống chứa sắt, vitamin PP, vitamin B12, vitamin C, acid folic hoặc các loại vitamin tổng hợp trong một khoảng thời gian quy định để tăng cường sức đề kháng, nâng cao thể trạng và thúc đẩy cơ chế tự phục hồi của vết loét. 

Các biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà:

Bên cạnh dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cũng sẽ được hướng dẫn thực hiện một số biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà như sau:

• Chườm đá: Chườm đá lạnh là giải pháp nhiệt trị liệu được công nhận là cách giúp giảm đau, giảm sưng vết loét miệng hiệu quả tức thì. Bạn dùng túi chườm lạnh chuyên dụng hoặc dùng khăn bọc 1 viên đá lạnh vào và chườm ngoài da ngay tại vị trí vết loét.
• Súc miệng nước muối: Nước muối có tính sát khuẩn cao và an toàn, lành tính với cơ thể. Đối với người bệnh viêm loét miệng, chỉ cần mỗi ngày súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc nước muối ấm pha loãng sẽ giúp làm giảm tình trạng đau rát và làm khô vết loét nhanh chóng. Thực hiện 2 – 3 lần/ ngày để đạt hiệu quả tốt nhất. 
• Dùng mật ong: Mật ong là nguyên liệu tự nhiên có khả năng chống viêm, kháng khuẩn hiệu quả. Đặc biệt, nó còn được dùng để ngăn không cho vết nhiệt không bị sưng đỏ, bỏng rát. Bạn có thể dùng mật ong bôi trực tiếp lên vết loét 4 lần/ ngày hoặc kết hợp mật ong với nghệ để bôi lên vị trí vết loét từ 2 – 3 lần/ ngày. 
• Bã trà khô: Theo nhiều nghiên cứu, trong lá trà có chứa hàm lượng cao hoạt chất tanin giúp hỗ trợ cải thiện các triệu chứng viêm loét miệng hiệu quả. Để tiết kiệm bạn có thể tận dụng túi lọc trà sau khi pha xong để đắp trực tiếp lên vết loét. Đợi một lúc sẽ làm giảm nhanh cảm giác sưng tấy, đau rát. 
• Sữa chua: Trong sữa chua có chứa các lợi khuẩn nhờ chứa men vi sinh sống như lactobacillus rất có lợi cho sức khỏe. Đặc biệt, đối với những người bị viêm loét miệng do vi khuẩn Hp hoặc bệnh viêm ruột thì việc sử dụng sữa chua thường xuyên sẽ giúp hỗ trợ cải thiện các triệu chứng bệnh đáng kể. Ngoài ra, việc ăn sữa chua còn tốt cho hệ tiêu hóa. 

Trên đây là một số chia sẻ về Viêm loét niêm mạc miệng, lưỡi là gì? Hy vọng, nó sẽ giúp ích cho bạn và gia đình của mình.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.