Bệnh mãn tính

Cẩn thận với 6 dấu hiệu "báo động" bạn đã bị suy thận

Bệnh mãn tính
06/09/2018

Thận là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, đóng vai trò then chốt trong việc lọc máu, loại bỏ chất thải và duy trì sự cân bằng nội môi. Tuy nhiên, bệnh thận, đặc biệt là suy thận, thường diễn tiến âm thầm và khó phát hiện ở giai đoạn sớm. Chính vì vậy, việc nhận biết các dấu hiệu suy thận là vô cùng quan trọng để có thể can thiệp kịp thời, bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết 6 triệu chứng suy thận “báo động” sớm, từ đó chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của mình.

Suy Thận Là Gì? Những Điều Cần Biết

Suy thận là tình trạng thận bị tổn thương và mất dần khả năng thực hiện các chức năng của mình. Có hai loại suy thận chính: suy thận cấp tính và suy thận mãn tính.

Suy Thận Cấp Tính

Suy thận cấp tính xảy ra đột ngột, trong vòng vài giờ hoặc vài ngày. Nguyên nhân thường do mất máu, nhiễm trùng nặng, tắc nghẽn đường tiết niệu hoặc tác dụng phụ của một số loại thuốc. Trong nhiều trường hợp, suy thận cấp có thể được phục hồi nếu được điều trị kịp thời.

Suy Thận Mãn Tính

Suy thận mãn tính là tình trạng suy giảm chức năng thận diễn ra từ từ trong nhiều tháng hoặc nhiều năm. Bệnh thường tiến triển qua nhiều giai đoạn, từ nhẹ đến nặng. Khác với suy thận cấp tính, suy thận mãn thường không thể phục hồi hoàn toàn.

“Việc phân biệt suy thận cấp và mãn tính giúp định hướng chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả hơn.”

6 Dấu Hiệu “Báo Động” Suy Thận Cần Cảnh Giác

Dưới đây là 6 dấu hiệu suy thận mà bạn cần đặc biệt lưu ý:

1. Cơ Thể Mệt Mỏi, Suy Nhược Kéo Dài

Cảm giác mệt mỏi, suy nhược kéo dài là một trong những dấu hiệu sớm của suy thận. Thận khỏe mạnh sản xuất ra hormone erythropoietin (EPO), hormone này kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu. Hồng cầu có nhiệm vụ vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể.

Cơ Chế Liên Quan Giữa Thận và Mệt Mỏi

Khi chức năng thận suy giảm, lượng EPO được sản xuất ra cũng ít hơn, dẫn đến thiếu hụt hồng cầu, gây ra tình trạng thiếu máu. Thiếu máu khiến cơ thể không được cung cấp đủ oxy, gây ra cảm giác mệt mỏi, suy nhược, khó tập trung, chóng mặt và đau đầu. Đây là cơ chế chính giải thích mối liên hệ giữa suy thận và mệt mỏi.

2. Thay Đổi Hơi Thở và Vị Giác

Suy thận có thể ảnh hưởng đến hơi thở và vị giác của bạn.

Ảnh Hưởng Của Urê Đến Hơi Thở và Vị Giác

Khi thận không hoạt động hiệu quả, các chất thải, đặc biệt là urê, sẽ tích tụ trong máu. Urê có thể chuyển hóa thành amoniac trong miệng, gây ra hơi thở có mùi amoniac hoặc mùi tanh. Sự tích tụ urê cũng có thể ảnh hưởng đến vị giác, khiến bạn cảm thấy thức ăn có vị kim loại hoặc vị lạ, ăn không ngon miệng.

3. Những Thay Đổi Trên Da (Khô Da, Ngứa Ngáy)

Những thay đổi trên da như khô da, ngứa da, thậm chí là phát ban cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh thận.

Cơ Chế Gây Ngứa và Khô Da Khi Suy Thận

Khi thận không thể loại bỏ hiệu quả các chất thải và độc tố ra khỏi máu, chúng sẽ tích tụ trong cơ thể, bao gồm cả dưới da. Sự tích tụ này có thể gây kích ứng da, dẫn đến da khô, ngứa ngáy khó chịu, thậm chí là phát ban.

4. Những Thay Đổi Khi Đi Tiểu

Thận là cơ quan bài tiết chính của cơ thể, do đó, bất kỳ vấn đề nào về thận cũng sẽ ảnh hưởng đến việc đi tiểu.

Các Dạng Thay Đổi Khi Đi Tiểu Cần Lưu Ý

Một số thay đổi về việc đi tiểu mà bạn cần lưu ý bao gồm:

  • Tiểu nhiều: Đi tiểu thường xuyên hơn bình thường, đặc biệt là tiểu đêm (thức dậy đi tiểu nhiều lần trong đêm).
  • Tiểu ít: Lượng nước tiểu ít hơn bình thường.
  • Màu nước tiểu: Nước tiểu có thể có màu sẫm hơn, nhạt hơn hoặc có màu đỏ (do có máu).
  • Bọt trong nước tiểu: Nước tiểu có nhiều bọt hoặc bong bóng, có thể là dấu hiệu của protein trong nước tiểu.
  • Tiểu buốt: Cảm giác đau rát hoặc buốt khi đi tiểu.
  • Máu trong nước tiểu: Nhìn thấy máu trong nước tiểu (tiểu ra máu).

Bất kỳ thay đổi nào về thói quen đi tiểu cũng cần được chú ý và thăm khám bác sĩ.

5. Khó Thở

Khó thở cũng là một triệu chứng có thể gặp ở người bị suy thận.

Mối Liên Hệ Giữa Suy Thận và Khó Thở

Khó thở liên quan đến bệnh thận có thể do hai nguyên nhân chính:

  • Tích tụ dịch trong phổi: Khi thận không thể loại bỏ đủ lượng dịch thừa ra khỏi cơ thể, dịch có thể tích tụ trong phổi, gây ra tình trạng phù phổi và khó thở.
  • Thiếu máu: Như đã đề cập ở trên, suy thận có thể gây thiếu máu, làm giảm khả năng vận chuyển oxy đến các cơ quan, bao gồm cả phổi, dẫn đến khó thở.

Nếu bạn đột nhiên bị khó thở không rõ nguyên nhân, đặc biệt là khi nằm xuống hoặc khi gắng sức, hãy đến gặp bác sĩ để được kiểm tra.

6. Cảm Giác Ớn Lạnh

Cảm giác ớn lạnh cũng có thể liên quan đến bệnh thận.

Tại Sao Suy Thận Gây Ớn Lạnh?

Thận sản xuất ra hormone EPO, hormone này kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu. Khi thận bị tổn thương, việc sản xuất hồng cầu bị ảnh hưởng, dẫn đến thiếu máu. Thiếu máu có thể gây ra nhiều triệu chứng, trong đó có cảm giác ớn lạnh, do cơ thể không được cung cấp đủ oxy để duy trì thân nhiệt.

“Nếu bạn gặp phải một hoặc nhiều dấu hiệu trên, đừng chủ quan mà hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán kịp thời.”

Ai Có Nguy Cơ Mắc Suy Thận?

Một số người có nguy cơ mắc suy thận cao hơn những người khác, bao gồm:

  • Người bị tiểu đường.
  • Người bị cao huyết áp.
  • Người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận.
  • Người lớn tuổi.
  • Người mắc các bệnh thận mãn tính khác.

Chẩn Đoán Suy Thận Như Thế Nào?

Để chẩn đoán suy thận, bác sĩ sẽ sử dụng kết hợp các phương pháp sau:

Xét Nghiệm Máu (Creatinine, BUN, eGFR)

  • Creatinine: Đo nồng độ creatinine trong máu. Creatinine là một chất thải được tạo ra từ cơ bắp. Mức creatinine cao cho thấy thận đang hoạt động kém hiệu quả.
  • BUN (Blood Urea Nitrogen): Đo lượng nitơ urê trong máu. Urê là một chất thải khác được tạo ra từ quá trình chuyển hóa protein. Mức BUN cao cũng cho thấy chức năng thận suy giảm.
  • eGFR (estimated Glomerular Filtration Rate): Độ lọc cầu thận ước tính, được tính toán dựa trên mức creatinine trong máu, tuổi, giới tính và chủng tộc. eGFR là chỉ số quan trọng nhất để đánh giá chức năng thận.

Xét Nghiệm Nước Tiểu

Xét nghiệm nước tiểu giúp phát hiện các bất thường như protein niệu (protein trong nước tiểu), hồng cầu niệu (máu trong nước tiểu) và bạch cầu niệu (bạch cầu trong nước tiểu), những dấu hiệu cho thấy thận đang bị tổn thương.

Siêu Âm Thận

Siêu âm thận sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của thận, giúp đánh giá hình ảnh thận, kích thước thận và phát hiện các bất thường thận như sỏi thận, u thận hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu.

Sinh Thiết Thận (Trong Một Số Trường Hợp)

Sinh thiết thận là một thủ thuật xâm lấn, trong đó một mẫu mô thận nhỏ được lấy ra để xét nghiệm dưới kính hiển vi. Sinh thiết thận thường được thực hiện trong những trường hợp khó chẩn đoán để xác định nguyên nhân gây tổn thương thận.

Phòng Ngừa Suy Thận Hiệu Quả

Có nhiều biện pháp giúp phòng ngừa suy thận hiệu quả, bao gồm:

  • Kiểm soát tốt các bệnh nền: Đặc biệt là tiểu đường và cao huyết áp.
  • Duy trì lối sống lành mạnh: Không hút thuốc, hạn chế rượu bia, tập thể dục thường xuyên.
  • Chế độ ăn uống cân bằng: Hạn chế muối, protein và các thực phẩm chế biến sẵn.
  • Uống đủ nước: Đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ nước mỗi ngày.

Lời Khuyên Từ Chuyên Gia

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe thận của bạn bằng cách kiểm tra sức khỏe định kỳ và thực hiện lối sống lành mạnh.”

Kết Luận

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu suy thận là vô cùng quan trọng để có thể can thiệp kịp thời và bảo vệ sức khỏe thận. Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào được đề cập trong bài viết, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn. Đừng quên chia sẻ bài viết này đến người thân và bạn bè để cùng nhau nâng cao nhận thức về bệnh thận và bảo vệ sức khỏe.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

  • Tôi có bị suy thận nếu tôi chỉ có một trong những dấu hiệu trên?

    Không nhất thiết. Một dấu hiệu đơn lẻ có thể do nhiều nguyên nhân khác gây ra. Tuy nhiên, nếu bạn gặp nhiều dấu hiệu cùng lúc hoặc các dấu hiệu kéo dài, bạn nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra.

  • Xét nghiệm nào giúp phát hiện suy thận?

    Các xét nghiệm thường được sử dụng để phát hiện suy thận bao gồm xét nghiệm máu (đo creatinine, BUN, tính eGFR) và xét nghiệm nước tiểu (phân tích protein, máu và các tế bào bất thường).

  • Tôi có thể làm gì để bảo vệ thận của mình?

    Bạn có thể bảo vệ thận bằng cách kiểm soát tốt các bệnh nền như tiểu đường và cao huyết áp, duy trì lối sống lành mạnh (ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên, không hút thuốc, hạn chế rượu bia), uống đủ nước và khám sức khỏe định kỳ.

  • Suy thận có chữa khỏi được không?

    Suy thận cấp tính có thể được phục hồi nếu được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, suy thận mãn tính thường không thể phục hồi hoàn toàn, nhưng việc điều trị có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.