Khi nào cần thụ tinh nhân tạo

Hiện nay tỷ lệ vô sinh hiếm muộn trên thế giới ngày càng tăng, tại Việt Nam có khoảng 7-10% các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản gặp vấn đề vô sinh (tương ứng khoảng 1 triệu cặp vợ chồng). Thụ tinh nhân tạo là phương pháp điều trị hiếm muộn phổ biến, rẻ tiền và đạt hiệu quả điều trị khá cao hiện nay trên thế giới. Cùng tìm hiểu quy trình thụ tinh nhân tạo tại bài viết dưới đây.

Những ai cần thực hiện thụ tinh nhân tạo?

Thụ tinh nhân tạo hay còn có tên viết tắt tiếng Anh là IUI (Intrauterine Insemination). Đây là phương pháp thụ tinh bằng cách trực tiếp bơm tinh trùng vào buồng tử cung. Thông thường, để thực hiện phương pháp thụ tinh này trước tiên cần tiến hành chọn lọc tinh trùng khỏe mạnh của người chồng, sau đó bơm vào buồng tử cung trong giai đoạn rụng trứng của người vợ. 

Nguyên tắc của IUI là làm giảm các tác động bất lợi của môi trường âm đạo và chất nhầy cổ tử cung lên tinh trùng, đồng thời đặt tinh trùng ở vị trí gần trứng nhất.

Thụ tinh nhân tạo là phương pháp thụ tinh bằng cách trực tiếp bơm tinh trùng vào buồng tử

Thụ tinh nhân tạo thường được dùng cho ai?

• Mẹ đơn thân

Thụ tinh nhân tạo cho mẹ đơn thân là một trong những kỹ thuật được nhiều chị em phụ nữ lựa chọn hiện nay. Phương pháp này giúp cho những người phụ nữ muốn có con nhưng không thích lập gia đình. 

Tuy nhiên, để thụ tinh cho mẹ đơn thân cần có tinh trùng của người hiến tặng. Những mẫu tinh trùng hiến tặng sẽ được bảo quản đông lạnh, sau đó rã đông trước khi thực hiện thụ tinh nhân tạo.  

• Nam giới vô sinh

Nguyên nhân vô sinh ở nam giới có thể là do kích thước, hình dạng bất bình thường, nồng độ của tinh trùng thấp dưới mức trung bình hoặc do khả năng di chuyển yếu. Với trường hợp nam giới vô sinh dẫn đến hiếm muộn ở nhiều cặp vợ chồng có thể áp dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo để thụ thai. Phương pháp này sẽ áp dụng kỹ thuật tách lọc ra những tinh trùng khỏe mạnh, di chuyển tốt để thụ tinh.

• Vô sinh do vấn đề ở cổ tử cung

Cổ tử cung là nơi giao nhau giữa vách âm đạo và tử cung là phần thấp nhất của tử cung. Vào những ngày rụng trứng, chất nhầy sẽ sản xuất tại cổ tử cung để tạo điều kiện cho tinh trùng xâm nhập vào ống dẫn trứng dễ dàng. Tuy nhiên, nếu lượng chất nhầy ở cổ tử cung quá nhiều sẽ gây cản trở quá trình này. Vì thế, đối với những ai gặp vấn đề ở cổ tử cung như thế này có thể áp dụng cách thụ tinh nhân tạo để mang thai dễ dàng hơn. 

• Trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân

Những cặp vợ chồng không thể có con do vô sinh không rõ nguyên nhân có thể lựa chọn kỹ thuật thụ tinh nhân tạo để có con. Tuy nhiên, khi áp dụng phương pháp thụ tinh này cần kết hợp dùng với thuốc để gây kích thích rụng trứng ở người vợ. 

• Trường hợp vô sinh liên quan đến lạc nội tử cung

Đối với trường hợp này, để có thể thụ tinh nhân tạo được thành công, người vợ cần phải trải qua quá trình lấy những trứng chất lượng thông qua việc sử dụng thuốc hỗ trợ. 

• Phụ nữ bị dị ứng với tinh dịch

Trường hợp phụ nữ bị dị ứng với tinh dịch là hiếm xảy ra những không phải là không xảy ra. Thực tế, việc dị ứng này chính là người vợ bị dị ứng với protein có trong tinh dịch của người chồng. Một khi, người vợ bị dị ứng thì việc xuất tinh vào âm đạo sẽ gây ra các tình trạng rát, sưng và đỏ nơi tinh dịch tiếp xúc với niêm mạc. 

• Vô sinh do các yếu tố về rụng trứng

Đối với những người phụ nữ gặp phải các vấn đề về rụng trứng, bị giảm số lượng trứng hoặc có thể là không bị rụng trứng,…vì có thể áp dụng phương pháp thụ tinh nhân tạo để mang thai.

Mẹ đơn thân có thể lựa chọn phương pháp thụ tinh nhân tạo 

Khi nào cần thụ tinh nhân tạo?

Điều kiện thực hiện: 

• Ít nhất 1 trong 2 ống dẫn trứng phải thông
• Buồng trứng còn hoạt động
• Tinh trùng bất thường mức độ nhẹ hoặc vừa (dựa theo kết quả tinh dịch đồ)
• Nếu tuổi của vợ dưới 30, hai vòi trứng thông, chất lượng tinh trùng tốt sẽ có tỉ lệ thành công cao. Tỉ lệ thành công hiện nay vào khoảng 15 – 20%

Thời điểm thực hiện bơm tinh trùng: 

• Thời điểm quanh giai đoạn rụng trứng
• Thường sau khi tiêm mũi thuốc kích thích phóng noãn (hCG) 24-38 giờ
• Tinh trùng của người chồng được lấy tương tự như phương pháp lấy mẫu tinh dịch, sau đó được lọc rửa và bơm vào buồng tử cung bằng một ống nhỏ chuyên dụng.

Thời gian quanh giai đoạn rụng trứng là thời điểm bơm tinh trùng và buồng tử cung trong kĩ thuật IUI

Tại sao phải lọc rửa tinh trùng?

• Chọn lọc những tinh trùng di động tốt để tăng khả năng thụ tinh với trứng.
• Loại được một phần chất kích thích co thắt tử cung trong tinh dịch.
• Loại được tế bào chết, vi sinh vật có hại cho tinh trùng.
• Thể tích môi trường chứa tinh trùng sau lọc rửa là 0,2 – 0,3 ml, nếu thể tích này nhiều hơn, dịch chứa tinh trùng sẽ có khả năng chảy ngược ra ngoài sau khi bơm vào buồng tử cung và có thể kích thích tử cung gây co thắt tử cung.

Thời gian chuẩn bị lấy tinh trùng là bao lâu?

• Người chồng nên ngưng xuất tinh 1-2 ngày trước khi lấy tinh trùng thực hiện phẫu thuật. Đây là thời điểm tinh trùng được chuẩn bị tốt nhất để có khả năng thụ tinh cao nhất.
• Sau khi bơm tinh trùng, người vợ nằm nghỉ khoảng 5 phút, sau đó về nhà và có thể duy trì các hoạt động thường nhật như bình thường.

Quy trình thực hiện thụ tinh nhân tạo

Bước 1: Thăm khám ban đầu, kiểm tra sức khỏe hai vợ chồng

Hai vợ chồng được thăm khám ban đầu, tham gia một số xét nghiệm chuyên sâu cần thiết để xác định nguyên nhân hiếm muộn, nếu nguyên nhân hiếm muộn có thể giải quyết được bằng bơm tinh trùng và người bệnh đủ điều kiện để thực hiện, bác sĩ sẽ lên lịch và hướng dẫn bước điều trị tiếp theo.

Bước 2: Kích thích buồng trứng

Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kích thích buồng trứng nhằm tạo được từ 1- 3 trứng trưởng thành. Cụ thể:

Thông thường người bệnh bắt đầu dùng thuốc (uống hoặc tiêm) từ ngày 2 – 3 của chu kỳ kinh nguyệt và siêu âm 2 – 3 lần trong quá trình kích thích buồng trứng để theo dõi tình hình phát triển nang noãn, có phương án dự đoán chính xác ngày có thể đưa tinh trùng vào tử cung thuận lợi. Đến khi phát hiện nang noãn đã trưởng thành, người vợ được tiêm HCG để gây rụng trứng. Quá trình bơm tinh trùng thông thường sẽ được thực hiện sau 36 – 40 giờ kể từ mũi tiêm cuối cùng.

Bước 3: Lấy và lọc rửa mẫu tinh trùng

Vào ngày bơm tinh trùng vào buồng tử cung, người chồng sẽ lấy mẫu tinh trùng. Mẫu tinh trùng này cần tuân thủ đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ, kiêng quan hệ tinh dục trong khoảng 2 – 3 ngày.

Mẫu tinh dịch được lấy và chứa trong lọ chuyên dụng, thời gian lấy tinh dịch vào khoảng 2 giờ trước khi tiến hành IUI.

Lọc rửa tinh trùng được xem là bước vô cùng quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến kết quả cuối cùng của phương pháp IUI. Quá trình này được tiến hành trong phòng Lab nhằm chọn ra những tinh trùng đạt chuẩn nhất, thúc đẩy quá trình thụ thai diễn ra thuận lợi hơn.

Bước 4: Bơm tinh trùng vào buồng tử cung

Khoảng 10 – 14 ngày tính từ ngày kích thích buồng trứng và sau 36 tiếng tiêm thuốc rụng trứng, tùy theo thể trạng người vợ mà tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung.

Người bệnh sẽ được nằm ở tư thế như khám phụ khoa thông thường. Tiếp đó, tinh trùng đã được lọc rửa được hút vào ống bơm, tiến hành bơm vào tử cung người vợ. Thời gian bơm tinh trùng vào tử cung diễn ra rất nhanh chóng, chỉ mất khoảng 5 phút là hoàn thành.

Sau khi bơm, người bệnh sẽ được nằm nghỉ ngơi một thời gian ngắn 15 – 30 phút. Đây là thủ thuật đơn giản, thường không gây khó chịu gì. Sau bơm người bệnh có thể cảm thấy một chút dịch chảy ra từ âm đạo, đó có thể là chất nhầy ở cổ tử cung hoặc môi trường sử dụng để lau cổ tử cung.

Bước 5: Thử thai

Sau quy trình IUI khoảng 14 ngày, người vợ sẽ được thử thai và siêu âm thai để xác định kết quả thụ thai có thành công hay không. Nếu kết quả có thai, người vợ cần dưỡng thai theo lời khuyên của bác sĩ, cũng như tuân thủ chỉ định khám thai định kỳ để quá trình mang thai an toàn, khỏe mạnh.

Quy trình của thụ tinh nhân tạo – IUI

Tóm lại, phương pháp thụ tinh nhân tạo tuy đơn giản nhưng bạn cần tham khảo và lựa chọn thực hiện ở cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa hỗ trợ sinh sản để quá trình chào đón con yêu diễn ra một cách an toàn nhất, giảm thiểu tối đa các nguy cơ không mong muốn.