Mất nước: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Chúng ta thường xem mất nước là một biến chứng nghiêm trọng của các bệnh như tiêu chảy, sốt cao kéo dài, và nôn ói. Tuy nhiên, thực tế là có nhiều nguyên nhân khác gây mất nước, và tình trạng này có thể gây ra những hậu quả nặng nề về sức khỏe. Để hiểu rõ hơn về phân độ mất nước, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị, bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về vấn đề này.

Vai trò của nước trong cơ thể và tình trạng mất nước

Trong cơ thể con người, nước chiếm tỷ lệ lớn lên đến 80%. Ví dụ, ở trẻ sơ sinh, nước chiếm khoảng 75-80% trọng lượng cơ thể. Ở người trưởng thành, con số này giảm xuống gần 70%, và ở người trên 60 tuổi, nước chỉ chiếm khoảng 50% trọng lượng cơ thể. Phân bố nước trong cơ thể rất đa dạng, trong đó có khoảng 90% nước trong máu, 85% nước trong não, 82% nước trong thận, 75% nước trong cơ bắp, và hơn 20% nước trong xương. Nước là “nguyên liệu” cho các dịch trong cơ thể như máu, dịch tiêu hóa và nước tiểu. Ngoài ra, nước còn giúp cơ thể vận chuyển chất dinh dưỡng và loại bỏ chất thải độc hại ra khỏi cơ thể.

“Nước là “nguyên liệu” cho các dịch trong cơ thể, từ máu, dịch tiêu hóa, nước tiểu,…”

Bất kể độ tuổi và giới tính, bất kỳ ai cũng có thể mất nước vì nhiều lý do khác nhau.

Nguyên nhân phổ biến gây mất nước

Trước khi tìm hiểu về phân độ mất nước, chúng ta sẽ cùng lý giải nguyên nhân gây mất nước. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Uống ít nước: Nếu lượng nước cần thiết được đào thải nhiều hơn mà chúng ta không uống đủ nước (vì bận rộn, không tiếp cận được nguồn nước, đang bị bệnh,…) có thể dẫn đến thiếu nước.
• Tiêu chảy dữ dội và nôn ói: Tiêu chảy cấp và tiêu chảy dữ dội có thể là nguyên nhân gây mất nước và mất chất điện giải nhanh chóng. Trẻ em và trẻ sơ sinh có nguy cơ mất nước cao nhất do tiêu chảy và nôn ói.
• Ra quá nhiều mồ hôi: Ra quá nhiều mồ hôi cũng có thể dẫn đến mất nước. Điều này thường xảy ra khi thực hiện luyện tập thể dục quá mức mà không uống đủ nước. Nhiều người cũng mất nước trong những ngày nóng do thời tiết nóng.

“Mất nước có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân khác nhau như sốt cao và kéo dài, tiểu đường, và bỏng độ 2-3.”

Ngoài ra, còn có nhiều nguyên nhân khác như sốt cao và kéo dài, bệnh lý dẫn đến tăng tiểu, bỏng độ 2-3, và sử dụng một số loại thuốc gây mất nước.

Phân độ mất nước và triệu chứng

Tình trạng mất nước có thể được phân thành 3 cấp độ khác nhau dựa trên các dấu hiệu như tình trạng da, mạch, huyết áp, màu nước tiểu, tần suất đi tiểu, nhiệt độ chân tay, mức độ khát nước,… Cụ thể như sau:

• Cấp độ 1: Khát nước ít, tình trạng da bình thường, mạch nhịp tim dưới 100 lần/phút, nhiệt độ cơ thể bình thường, lượng nước mất khoảng 5-6% trọng lượng cơ thể.
• Cấp độ 2: Khát nước vừa phải, da khô, mất đàn hồi, mắt trũng, mạch nhịp tim từ 100-120 lần/phút, nhiệt độ cơ thể thấp, lạnh tay chân, lượng nước mất từ 7-9% trọng lượng cơ thể.
• Cấp độ 3: Khát nước nhiều, da mất đàn hồi, nhăn nheo, mắt trụng, mạch nhịp tim trên 120 lần/phút hoặc mạch khó bắt, cơ thể lạnh toàn thân, lượng nước mất trên 10% trọng lượng cơ thể.

“Cấp độ mất nước càng cao, độ nguy hiểm càng tăng.”

Hậu quả của mất nước và biến chứng

Mất nước kéo dài và ở mức độ nặng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như:

• Sốc giảm lưu lượng máu: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất của mất nước. Sốc giảm lưu lượng máu xảy ra khi lưu lượng máu quá thấp, gây giảm huyết áp và mức độ oxy đến các mô trong cơ thể. Nếu không được điều trị kịp thời, sốc giảm lưu lượng máu có thể gây tử vong.
• Hình thành sỏi thận và nhiễm trùng đường tiết niệu: Mất nước kéo dài có thể dẫn đến hình thành sỏi thận, nhiễm trùng đường tiết niệu và thậm chí gây suy thận.
• Tổn thương do nhiệt: Khi mất nước, cơ thể dễ bị tổn thương do nhiệt. Tình trạng nhẹ có thể gây chuột rút, trong khi tổn thương nặng có thể gây sốc nhiệt và đe dọa tính mạng.
• Rối loạn cân bằng điện giải: Mất nước cũng dẫn đến thiếu hụt chất điện giải trong cơ thể. Rối loạn cân bằng điện giải có thể gây ra động kinh và rối loạn tín hiệu giữa các tế bào.
• Tử vong: Mất nước nghiêm trọng không được điều trị kịp thời có thể gây hôn môn và tử vong.
• Biến chứng của tiêu chảy cấp: Mất nước do tiêu chảy cấp có thể gây nhiều vấn đề như rối loạn thăng bằng kiềm toan, suy hô hấp, trụy mạch, hạ đường huyết, sốc mất nước, rối loạn điện giải và co giật.

Trên đây là những thông tin cơ bản về mất nước, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị. Việc hiểu rõ về vấn đề này giúp chúng ta nhận biết sớm và can thiệp kịp thời, từ đó giảm thiểu nguy cơ gặp phải những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Có những triệu chứng chính nào đánh giá xem mình có mất nước không?

Các triệu chứng chính thường đi kèm với mất nước bao gồm: khát, mệt mỏi, buồn nôn, chóng mặt, da khô, tiểu ít và sậu, cơn đau bụng, và mất cảm giác khát nước.

2. Bạn nên làm gì nếu bạn nghi ngờ mình đang mất nước?

Nếu bạn nghi ngờ mình đang mất nước, hãy uống thêm nước để thay thế lượng nước đã mất. Nếu triệu chứng không giảm hoặc vẫn tiếp tục tái phát, hãy tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ.

3. Lượng nước cần uống hàng ngày là bao nhiêu?

Lượng nước cần uống hàng ngày phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, giới tính, hoạt động vận động, và điều kiện sức khỏe. Theo tư vấn chung, người trưởng thành cần uống từ 2-3 lít nước mỗi ngày.

4. Có những thức uống khác ngoài nước có thể giúp điều trị mất nước không?

Ngoài nước, các thức uống như nước hoa quả, nước nha đam, nước dừa, nước cốt chanh, và nước táo cũng có thể giúp điều trị mất nước và bổ sung chất điện giải.

5. Mất nước có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào không?

Đúng, mất nước có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào và ở cả nam và nữ. Tuy nhiên, trẻ em, người già và phụ nữ mang bầu cần đặc biệt chú ý đến việc bổ sung nước để tránh mất cân bằng nước trong cơ thể.

Nguồn: Tổng hợp