Metformin là thuốc gì? Tác dụng và lưu ý khi sử dụng Metformin an toàn

Metformin là một loại thuốc phổ biến trong điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2, nổi bật với khả năng kiểm soát lượng đường huyết hiệu quả. Tuy nhiên, để có thể hiểu rõ hơn về thuốc Metformin để quản lý bệnh tiểu đường tối ưu, hãy cùng Pharmacity khám phá chi tiết trong bài viết sau đây.

Metformin là thuốc gì?

Metformin là một loại thuốc phổ biến thuộc nhóm Biguanide, được sử dụng chủ yếu để điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2. Đây là một tình trạng mạn tính xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến lượng đường trong máu cao.

Chính vì vậy, Metformin sẽ hoạt động bằng cách giảm lượng đường mà gan sản xuất và tăng khả năng hấp thụ glucose của cơ thể, từ đó giúp kiểm soát đường huyết. Thuốc thường được kê đơn như một phần của kế hoạch điều trị bao gồm chế độ ăn uống và luyện tập.

Thành phần của thuốc Metformin

Thành phần chính của thuốc là Metformin Hydrochloride. Đây là hoạt chất chính có tác dụng kiểm soát lượng đường trong máu bằng cách giảm sản xuất glucose ở gan và tăng cường nhạy cảm của cơ thể với insulin. Ngoài ra, tùy thuộc vào nhà sản xuất và dạng bào chế, thuốc còn có thể chứa các thành phần tá dược khác đi kèm để điều trị bệnh đạt kết quả tốt hơn.

Công dụng của Metformin

Metformin được sử dụng rộng rãi trong điều trị tiểu đường tuýp 2. Ngoài việc kiểm soát đường huyết, Metformin còn được nghiên cứu và sử dụng trong một số trường hợp khác như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) và đôi khi được dùng trong các liệu pháp điều trị giảm cân ở người thừa cân.

Cách dùng, liều dùng và thận trọng khi sử dụng thuốc Metformin

Hướng dẫn sử dụng thuốc Metformin

Metformin thường được uống trực tiếp với nước, tốt nhất là dùng cùng bữa ăn để giảm thiểu nguy cơ bị kích ứng dạ dày. Thuốc có thể được dùng dưới dạng viên nén hoặc dung dịch uống, và liều lượng thường dựa trên chỉ định của bác sĩ dựa vào tình trạng sức khỏe của người bệnh.

Liều lượng khi dùng thuốc Metformin

• Người lớn: Liều khởi đầu thường là 500 mg chia thành 3 – 4 lần/ ngày hoặc 850 mg chia ra 2 – 3 lần/ ngày. Liều có thể tăng dần tùy thuộc vào khả năng dung nạp của người bệnh, nhưng không nên vượt quá 2550 mg mỗi ngày.
• Trẻ em: Metformin không được khuyến cáo sử dụng cho trẻ dưới 10 tuổi. Với trẻ từ 10 tuổi trở lên, liều lượng sẽ do bác sĩ chỉ định, thường bắt đầu từ liều thấp và điều chỉnh dần theo tình trạng.

Hướng dẫn cách bảo quản thuốc  Metformin

• Bảo quản Metformin ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và độ ẩm cao.
• Để xa tầm tay trẻ em và vật nuôi.
• Không sử dụng thuốc đã hết hạn sử dụng hoặc có dấu hiệu hư hỏng.

Một số tác dụng phụ khi dùng thuốc Metformin

Khi sử dụng Metformin quá liều hoặc không đúng cách có thể gặp một số tác dụng phụ như:

• Thường gặp: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng. Thường các triệu chứng này sẽ giảm dần khi cơ thể quen với thuốc.
• Ít gặp: Giảm vitamin B12, dẫn đến thiếu máu.
• Hiếm gặp: Nhiễm axit lactic, một tình trạng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh liều lượng hoặc ngừng thuốc nếu cần.

Chỉ định và chống chỉ định đối với thuốc Metformin

Chỉ định

Metformin được chỉ định chính cho các trường hợp sau:

• Bệnh tiểu đường tuýp 2: Kiểm soát đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường tuýp 2, đặc biệt ở những người thừa cân.
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Giúp điều hòa kinh nguyệt và cải thiện chức năng buồng trứng.

Chống chỉ định

Không sử dụng Metformin trong các trường hợp sau:

• Bệnh nhân suy thận nặng
• Người bị bệnh gan
• Phụ nữ có thai và cho con bú
• Bệnh nhân mẫn cảm với Metformin hoặc các thành phần khác
• Bệnh phổi thiếu oxy mạn tính
• Nhiễm khuẩn nặng
• Hoại tử, nghiện rượu và suy dinh dưỡng.
• Không dùng cho bệnh nhân đái tháo đường type 1, trẻ em, người lớn tuổi.

Thận trọng

• Người cao tuổi
• Người bị bệnh tim mạch

Tương tác thuốc Metformin

Metformin có thể tương tác với một số loại thuốc khác, gây ra tác dụng phụ hoặc giảm hiệu quả của cả hai loại thuốc như:

• Thuốc lợi tiểu: Có thể làm tăng nguy cơ nhiễm axit lactic.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Có thể làm giảm chức năng thận khi dùng chung với Metformin.
• Thuốc điều trị bệnh tuyến giáp: Có thể ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát đường huyết.

Chính vì vậy, người bệnh khi dùng Metformin cần phải thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng trước khi bắt đầu điều trị để đảm bảo an toàn.

Lưu ý khi sử dụng thuốc Metformin

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc Metformin, mọi người cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Chế độ dinh dưỡng và lối sống: Metformin là một yếu tố hỗ trợ trong việc kiểm soát đường huyết, nhưng chế độ dinh dưỡng và lối sống là yếu tố quyết định lớn nhất. Việc duy trì một chế độ ăn uống khoa học và luyện tập thể dục đều đặn sẽ tối ưu hóa hiệu quả của thuốc.
• Kiểm tra chức năng thận thường xuyên: Metformin được thải trừ qua thận, do đó đối với người cao tuổi hoặc những bệnh nhân có chức năng thận suy giảm, cần kiểm tra chức năng thận trước và trong khi sử dụng thuốc.
• Sử dụng cẩn thận đối với người cao tuổi: Người cao tuổi, đặc biệt là những người có sức khỏe yếu hoặc chức năng thận suy giảm, không nên sử dụng liều cao của Metformin. Trước khi bắt đầu điều trị, cần kiểm tra mức creatinin huyết thanh để đánh giá chức năng thận.
• Ngừng thuốc trước khi chụp X-quang hoặc phẫu thuật: Nếu bạn dự định chụp X-quang hoặc thực hiện các cuộc phẫu thuật, cần ngừng sử dụng Metformin từ 2-3 ngày trước khi tiến hành và chỉ quay trở lại sử dụng khi chức năng thận được đánh giá bình thường.
• Ảnh hưởng đến hấp thu vitamin B12: Sử dụng Metformin lâu dài có thể gây giảm hấp thu vitamin B12, dẫn đến các triệu chứng như chán ăn, đầy bụng, buồn nôn, tiêu chảy, hoặc táo bón. Trong trường hợp này, việc bổ sung vitamin B12 qua đường tiêm có thể được xem xét để bù đắp sự thiếu hụt.
• Tránh sử dụng rượu, bia và sulfonylurea: Khi đang điều trị bằng Metformin, không nên sử dụng rượu, bia hoặc sulfonylurea vì chúng có thể gây hạ đường huyết nghiêm trọng.
• Dùng thuốc đúng cách: Để giảm thiểu các tác dụng phụ về tiêu hóa, Metformin nên được uống trong bữa ăn.
• Theo dõi các dấu hiệu bất thường: Nếu bạn xuất hiện các triệu chứng như khó thở, đau bụng nghiêm trọng, mệt mỏi quá mức, hoặc cảm thấy yếu đuối không rõ nguyên nhân, hãy liên hệ ngay với bác sĩ vì đây có thể là dấu hiệu của nhiễm axit lactic.
• Không tự ý tăng hoặc giảm liều: Việc thay đổi liều lượng mà không có sự chỉ định của bác sĩ có thể làm giảm hiệu quả điều trị hoặc tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ.

Tóm lại, Metformin là một loại thuốc thiết yếu trong quản lý bệnh tiểu đường loại 2, giúp kiểm soát lượng đường huyết và cải thiện hiệu quả sử dụng insulin của cơ thể. Với cơ chế hoạt động đặc biệt và lợi ích rõ ràng, Metformin không chỉ giúp ổn định lượng glucose mà còn góp phần ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng Metformin cần được thực hiện dưới sự chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.