Thuốc thụt hậu môn: Cách dùng và những lưu ý khi thụt tháo tại nhà cho trẻ

Thuốc thụt hậu môn là tên gọi phổ thông của các thuốc nhuận tràng bơm trực tiếp vào trực tràng, đây là một biện pháp giải quyết nhanh chóng triệu chứng táo bón. Khi bé bị táo bón và không thể tự đi đại tiện được, nhiều mẹ áp dụng phương pháp thụt hậu môn cho con bằng thuốc. Vậy, thuốc thụt hậu môn cho trẻ bị táo bón liệu có an toàn không?

Mục đích chính của thụt tháo là gì?

Đây là một thủ thuật y tế được thực hiện giúp làm sạch ruột già, loại bỏ phân ứ cũng như giúp kích thích nhu động ruột. Tuy vậy, đây không phải là phương pháp được khuyến khích sử dụng thường xuyên mà chỉ nên thực hiện nếu có chỉ định của bác sĩ.

Mục đích chính của việc thụt tháo như sau:

• Giảm táo bón: Khi các biện pháp điều trị táo bón khác không hiệu quả, thụt tháo có thể được sử dụng để làm mềm phân, gây kích thích nhu động ruột và giúp trẻ đi đại tiện dễ dàng hơn.
• Làm sạch ruột trước khi phẫu thuật: Thụt tháo giúp làm sạch ruột già trước khi thực hiện thủ thuật phẫu thuật ở vùng bụng.
• Chuẩn bị cho các xét nghiệm: Trong một vài trường hợp, thụt tháo được sử dụng để giúp làm sạch ruột trước khi thực hiện các xét nghiệm như chụp X-quang, nội soi.

Sử dụng thuốc thụt hậu môn cho bé có an toàn không?

Theo các chuyên gia, phương pháp sử dụng thuốc bơm hậu môn này tuy đơn giản và an toàn, tuy nhiên các mẹ chỉ nên thực hiện ở trẻ khi các biện pháp khác trước đó không có tác dụng. Hơn nữa, các mẹ nên nhờ sự tư vấn của các y bác sĩ bởi có thể gây nên một số tác dụng phụ không đáng có như:

• Làm trẻ bị đau rát hậu môn do da của bé còn non nớt.
• Thực hiện thụt hậu môn cho bé nhiều lần sẽ khiến cho bé bị phụ thuộc và làm mất cảm giác đi đại tiện một cách tự nhiên.
• Có thể gây chảy máu hoặc gây nứt rách hậu môn nếu mẹ thực hiện các động tác thụt rửa không đúng kỹ thuật.

Cách hoạt động của thuốc thụt hậu môn

Thuốc thụt hậu môn là loại thuốc nhuận tràng được điều chế dưới dạng gel hoặc dung dịch nhằm mục đích làm mềm phân giúp dễ bài tiết ra ngoài, không gây ra quá nhiều đau đớn hoặc tổn thương cho hậu môn.

Đối với trẻ nhỏ, có 3 loại thuốc thụt hậu môn cho bé được sử dụng khá phổ biến là:

• Thuốc có chứa dầu khoáng (như dầu parafin)
• Thuốc bơm hậu môn có chứa muối
• Thuốc có chứa phốt phát. Với các loại thuốc bơm hậu môn cho bé có chứa phốt phát, bạn nên hết sức cẩn thận về liều lượng, bởi vì nếu không việc bơm hậu môn cho trẻ có thể gây hại.

Cách thụt hậu môn cho bé bị táo bón

Thuốc thụt hậu môn thường có tác dụng khá nhanh, chỉ trong khoảng vài phút sau khi bơm là bé đã có thể tống phân ra ngoài cơ thể. Để có thể thụt hậu môn cho bé, bạn cần chuẩn bị một số vật dụng sau:

• Một chai thuốc thụt hậu môn cho bé (có thể kèm theo một ống bơm hậu môn cho bé)
• Một ít nước ấm
• Găng tay không có chứa hóa chất

Cách bơm hậu môn cho bé như sau:

• Để bé nằm nghiêng bên trái, gập đầu gối lại, thả lỏng hai tay hoặc gập người lại. Hạ thấp đầu và ngực của trẻ về phía trước, sao cho tay trái áp vào mặt trái trong tư thế thoải mái nhất.
• Mở nắp hộp thuốc bơm hậu môn, đưa thuốc vào trực tràng qua đường hậu môn. Để thụt hậu môn cho trẻ, bóp mạnh hộp thuốc thụt hậu môn nhằm tạo lực cho thuốc đưa hết vào trực tràng.
• Khi thuốc bơm hậu môn cho trẻ đã vào trong trực tràng, bạn rút tuýp thuốc ra khỏi hậu môn sau đó dùng tay bóp nhẹ hậu môn để cho thuốc không tràn ra ngoài. Đặt bé nằm nguyên vị trí cho đến khi có nhu cầu đi “ị” (thường chỉ khoảng 2 – 5 phút sau khi bơm hậu môn cho bé).
• Sau khi bé “ị” xong, bạn dùng nước ấm để vệ sinh sạch sẽ cơ thể bé.

Có nên thụt tháo cho trẻ tại nhà không?

Thụt tháo là một thủ thuật y tế, việc thực hiện đòi hỏi kỹ năng cũng như kiến thức chuyên môn. Nếu không được thực hiện đúng cách, thụt tháo có thể sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ. 

Nguyên nhân không nên tự ý thụt tháo tại nhà như sau:

• Mỗi trẻ là một trường hợp khác nhau: Liều lượng dung dịch, áp lực thụt cũng như thời gian giữ thuốc sẽ khác nhau tùy vào tuổi, cân nặng và tình trạng sức khỏe của mỗi bé.
• Nguy cơ biến chứng cao: Nếu thực hiện không đúng cách, việc thụt tháo có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như đã nêu ở trên.
• Có nhiều phương pháp điều trị táo bón an toàn hơn: Trước khi nghĩ đến biện pháp thụt tháo, bác sĩ sẽ cân nhắc áp dụng các phương pháp khắc phục khác như điều chỉnh chế độ ăn,  tập thể dục nhẹ nhàng, uống đủ nước,…

Những điều cần lưu ý gì khi thụt tháo cho trẻ tại nhà

Bạn cần lưu ý một số điều sau trước khi thụt hậu môn cho bé:

• Đối với trẻ, việc bơm chất lỏng vào bên trong ruột có thể sẽ khiến bé khó chịu. Thậm chí khiến bé sẽ muốn đi vệ sinh ngay lập tức. Đối với trường trường hợp này, bạn hãy xoa dịu bé, hướng dẫn bé hít thở sâu để giúp giảm căng thẳng cũng như trì hoãn thời gian đi “ị” một vài phút.
• Khi đưa thuốc thụt hậu môn vào trực tràng của bé, bạn có thể bôi thêm một ít dầu bôi trơn vào đầu của tuýp thuốc để có thể dễ đưa vào hơn. Nếu vẫn không vào được, bạn không nên cố vì như vậy có thể khiến cho các mô hậu môn bị rách, dễ khiến bé cảm thấy đau đớn. Khi đưa thuốc vào, hãy giúp bé cảm thấy thoải mái, điều này sẽ giúp bạn dễ dàng cho thuốc vào hơn.
• Có nên bơm hậu môn cho trẻ sơ sinh không? Thuốc thụt thường được chỉ định cho các bé trên 2 tuổi. Với những bé dưới 2 tuổi, bạn chỉ nên dùng thuốc thụt hậu môn trị táo bón cho trẻ khi có chỉ định của bác sĩ và nên tuân thủ nghiêm ngặt theo các hướng dẫn sử dụng thuốc.
• Với những bé dưới 6 tháng tuổi, bạn nên theo dõi kĩ các biểu hiện táo bón của bé. Bởi nếu bé đi “ị” ít hơn 3 lần/tuần nhưng vẫn chơi ngoan, bú ngoan và phân không cứng thì bạn không nhất thiết phải bơm hậu môn hoặc sử dụng các loại thuốc nhuận tràng khác.
• Mặc dù các loại thuốc thụt hậu môn có thể làm giảm táo bón, tuy nhiên bạn nên tránh làm điều này quá thường xuyên, bởi vì nó dễ khiến bé lệ thuộc vào thuốc. Hơn nữa, việc thụt thuốc vào hậu môn thường xuyên còn khiến cho hậu môn dễ bị kích thích và gây hại cho các mô.
• Nếu bé bị táo bón và có đi kèm với các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, sưng đau, các mẹ hãy đưa bé đến bác sĩ để có thể tránh tình trạng các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Những thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Nếu trẻ bị táo bón kéo dài hoặc có các triệu chứng bất thường, hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ để có thể được chẩn đoán và điều trị kịp thời.