Nguyên Nhân Gây Mụn

Mụn là một vấn đề da liễu phổ biến, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt là thanh thiếu niên. Không chỉ gây mất thẩm mỹ, mụn còn có thể dẫn đến tình trạng viêm nhiễm, sẹo thâm, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và chất lượng cuộc sống.

Giới thiệu các loại mụn phổ biến

Trước khi đi sâu vào tìm hiểu nguyên nhân và cách phòng ngừa mụn, hãy cùng điểm qua một số loại mụn thường gặp:

• Mụn đầu đen: Hình thành do lỗ chân lông bị bít tắc bởi bã nhờn và da chết, tạo thành những nốt đen trên da.

Trong số, các loại mụn thì mụn đầu đen dễ nhận biết hơn cả với những biểu hiện đặc trưng như: Bề mặt da ban đầu xuất hiện các lỗ li ti, nhân hở ra bên ngoài nên có thể quan sát bằng mắt thường; nốt mụn nhỏ như đầu đinh ghim; kích thước mụn 1 – 2mm; mụn thường mọc với số lượng nhiều, phân bố rải rác ở trán, cằm, mũi và 2 bên má.

• Mụn đầu trắng: Tương tự như mụn đầu đen, nhưng thay vì lộ ra ngoài, bã nhờn và da chết bị tích tụ bên trong lỗ chân lông, tạo thành những nốt trắng li ti. 

Các đặc điểm nhận biết mụn đầu trắng gồm: Nốt mụn nhỏ như đầu đinh ghim, kích thước từ 1 – 2mm, màu trắng, thường mọc với số lượng nhiều, phân bố rải rác ở cằm, trán, mũi và 2 bên má, không có nhân, nằm sâu dưới bề mặt da (chỉ nhô lên một chút tạo nên vùng da sần sùi), không gây đau nhức.

• Mụn mủ: Là dạng mụn viêm, hình thành do vi khuẩn xâm nhập vào lỗ chân lông bị bít tắc, gây sưng tấy, mưng mủ.

Dấu hiệu nhận biết mụn mủ là: Nốt mụn màu vàng, có chứa mủ; viền mụn màu đỏ; gây đau nhẹ. Chúng giống như một nốt mụn có màu trắng với 1 vòng đỏ xung quanh, vết sưng chứa đầy mủ trắng hoặc vàng. Khi có mụn mủ, bạn không nên chọc thủng hoặc bóp vỡ nốt mụn vì có thể gây sẹo hoặc khiến tình trạng viêm trở nên nặng hơn, dễ để lại sẹo thâm.

• Mụn bọc: Mức độ nghiêm trọng hơn mụn mủ, với kích thước lớn hơn và chứa nhiều mủ hơn.

Mụn bọc có biểu hiện là nốt mụn sưng đỏ, xung quanh mụn cứng, vùng nhân mụn có dịch màu vàng hoặc trắng, mủ. Mụn bọc dễ bị tổn thương. Khi vô tình chạm tay vào hoặc nặn mụn sai cách có thể khiến mụn bị vỡ ra, gây viêm nhiễm các khu vực lân cận.

• Mụn nang: Mụn viêm nặng nhất, hình thành sâu dưới da, có thể gây đau nhức và để lại sẹo thâm vĩnh viễn.

Mụn nang có đặc điểm: nang chứa đầy mủ trắng lớn; vết sưng lớn màu trắng, đỏ hoặc đôi khi tím; mềm và đau khi chạm vào.

• Mụn đầu đinh: Mụn đầu đinh còn được gọi bằng những cái tên khác là mụn đinh râu hoặc nhọt. Nó được xếp riêng thành 1 nhóm bệnh lý

Vị trí xuất hiện mụn đầu đinh sẽ thấy sưng to, nóng đỏ, gây cảm giác đau nhức như đinh châm. Ngoài ra, một số trường hợp còn bị nhiễm trùng, sốt 39 – 40°C. Nếu không chữa trị kịp thời, mụn đinh râu có thể dẫn tới nhiễm trùng, lây lan ra các xoang ở vùng mặt, thậm chí dẫn đến tắc mạch, méo mồm và tử vong.

• Mụn viêm đỏ: Loại mụn này bao gồm mụn đỏ và mụn mủ, gây sưng đau và thường để lại sẹo nếu không được điều trị đúng cách.

Mụn viêm đỏ có biểu hiện: Nốt mụn màu đỏ, kích thước đường kính dưới 5mm, gây cảm giác đau nhẹ. Mụn viêm đỏ có thể để lại sẹo mụn nên bạn cần lưu ý chăm sóc da cẩn thận.

Các nguyên nhân chính gây mụn

Sự xuất hiện của mụn là kết quả của nhiều yếu tố tác động lẫn nhau, bao gồm:

• Tăng tiết bã nhờn: Da tiết nhiều dầu nhờn tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn Propionibacterium acnes (P. acnes) phát triển, gây viêm và hình thành mụn.
• Tắc nghẽn lỗ chân lông: Tế bào da chết, bụi bẩn, lớp trang điểm,… tích tụ trên da, bít tắc lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn P. acnes sinh sôi.
• Nhiễm khuẩn: Vi khuẩn P. acnes có sẵn trên da, khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ xâm nhập vào lỗ chân lông bị bít tắc, gây viêm và hình thành mụn.
• Thay đổi nội tiết tố: Androgen (hormone nam) kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, dẫn đến mụn trứng cá ở tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai hoặc rối loạn nội tiết tố.
• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn nhiều thực phẩm giàu dầu mỡ, cay nóng, ngọt có thể làm tăng nguy cơ nổi mụn.
• Căng thẳng: Căng thẳng, stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, khiến da dễ bị tổn thương và nổi mụn.
• Di truyền: Yếu tố di truyền đóng vai trò nhất định trong việc hình thành mụn trứng cá.
• Chăm sóc da không đúng cách: Rửa mặt quá nhiều, sử dụng mỹ phẩm không phù hợp, hoặc thường xuyên sờ, nặn mụn có thể khiến tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn.

Lời khuyên để phòng ngừa mụn

Để ngăn ngừa mụn hiệu quả, bạn cần chú ý thực hiện những biện pháp sau:

• Làm sạch da mặt: Rửa mặt 2 lần mỗi ngày với sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với loại da.
• Tẩy tế bào chết: Tẩy tế bào chết 1-2 lần mỗi tuần để loại bỏ da chết, bụi bẩn, giúp thông thoáng lỗ chân lông.

• Dưỡng ẩm cho da: Sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp với loại da để cung cấp độ ẩm cần thiết cho da, giúp da khỏe mạnh và giảm nguy cơ nổi mụn.
• Chế độ ăn uống: Hạn chế thực phẩm giàu dầu mỡ, cay nóng, ngọt, bổ sung nhiều rau xanh và trái cây tươi.
• Uống đủ nước: Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để giúp cơ thể đào thải độc tố, thanh lọc da.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm để giúp cơ thể phục hồi và tái tạo da.
• Giảm căng thẳng: Tập thể dục, yoga, thiền định,… để giảm căng thẳng, stress.
• Tránh sờ, nặn mụn: Sờ, nặn mụn có thể khiến tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn và dẫn đến sẹo thâm.
• Sử dụng kem chống nắng: Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF 30 trở lên mỗi ngày để bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV, giúp giảm nguy cơ hình thành mụn và thâm nám.
• Lựa chọn mỹ phẩm phù hợp: Sử dụng mỹ phẩm có ghi chú “không gây bít tắc lỗ chân lông” (non-comedogenic) để tránh làm nặng thêm tình trạng mụn.
• Thay vỏ gối thường xuyên: Thay vỏ gối 1-2 lần mỗi tuần để hạn chế vi khuẩn, bụi bẩn tích tụ trên vỏ gối, gây mụn.
• Giữ vệ sinh các vật dụng cá nhân: Vệ sinh thường xuyên các vật dụng cá nhân như điện thoại, cọ trang điểm,… để tránh vi khuẩn lây lan.
• Khám da liễu: Nếu tình trạng mụn nghiêm trọng hoặc không cải thiện sau khi áp dụng các biện pháp trên, hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Lời kết

Mụn là một vấn đề da liễu phổ biến, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát và ngăn ngừa hiệu quả nếu bạn có kiến thức và áp dụng đúng các biện pháp phòng ngừa. Hãy luôn giữ cho da mặt sạch sẽ, có chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh để sở hữu một làn da khỏe đẹp và mịn màng.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.