Nguyên nhân sùi mào gà ở miệng: Tìm hiểu chi tiết và cách phòng tránh

Sùi mào gà ở miệng là một bệnh lây truyền qua đường tình dục, gây ra bởi virus HPV (Human Papillomavirus). Khi nhiễm bệnh, người bệnh sẽ xuất hiện các nốt sùi nhỏ trong khoang miệng, có hình dạng giống như mào gà. Đây là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất hiện nay, không chỉ ảnh hưởng đến bộ phận sinh dục mà còn có thể xuất hiện ở miệng.

Năm 2023, Bộ Y tế Việt Nam ghi nhận số ca mắc sùi mào gà miệng tăng đáng kể so với những năm trước. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về nguyên nhân sùi mào gà ở miệng và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

“Đừng bao giờ coi thường những nốt sùi nhỏ trong miệng. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là ung thư miệng.” – TS.BS Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng khoa Da liễu, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.

Virus HPV – tác nhân gây bệnh chính

Các týp HPV thường gây sùi mào gà miệng

Virus HPV có hơn 200 týp khác nhau, nhưng không phải tất cả đều gây ra sùi mào gà ở miệng. Các týp phổ biến nhất gây bệnh này bao gồm:

• HPV 6 và 11: Gây ra khoảng 90% các trường hợp sùi mào gà
• HPV 16 và 18: Không chỉ gây sùi mào gà mà còn có nguy cơ cao gây ung thư
• HPV 31, 33, 45, 52 và 58: Cũng có thể gây bệnh với tỷ lệ thấp hơn

Cơ chế HPV xâm nhập vào niêm mạc miệng

Virus HPV xâm nhập vào cơ thể thông qua các vết xước nhỏ hoặc tổn thương trên niêm mạc miệng. Sau khi xâm nhập, virus sẽ tấn công các tế bào biểu mô và tích hợp vào DNA của tế bào chủ, sau đó bắt đầu quá trình nhân lên. Quá trình này có thể mất từ vài tuần đến vài tháng, thậm chí là vài năm để phát triển thành các nốt sùi nhỏ có thể nhìn thấy được.

Sùi mào gà miệng thường xuất hiện ở những vị trí như:

• Môi
• Lưỡi
• Má
• Nướu
• Vòm họng
• Amidan

Con đường lây truyền HPV vào miệng

Quan hệ tình dục qua đường miệng

Đây là con đường lây truyền HPV phổ biến nhất vào khoang miệng. Khi một người quan hệ tình dục qua đường miệng với người đã nhiễm HPV, virus có thể dễ dàng xâm nhập vào niêm mạc miệng và gây bệnh.

Tiếp xúc trực tiếp với vùng nhiễm bệnh

Việc tiếp xúc trực tiếp giữa miệng với vùng da hoặc niêm mạc đã nhiễm HPV cũng có thể dẫn đến lây nhiễm. Điều này có thể xảy ra trong các hoạt động như hôn môi hoặc các hình thức tiếp xúc khác.

Lây từ mẹ sang con

Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm HPV từ mẹ trong quá trình sinh nở nếu người mẹ đang mắc bệnh. Virus có thể xâm nhập vào miệng của trẻ và phát triển thành bệnh sau này.

Dùng chung vật dụng cá nhân

Mặc dù hiếm gặp, nhưng việc dùng chung các vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, đồ dùng ăn uống với người nhiễm HPV cũng có thể là một nguyên nhân gây ra sùi mào gà ở miệng.

Câu chuyện của Minh – Người từng mắc bệnh sùi mào gà miệng

Minh, 28 tuổi, là một nhân viên văn phòng tại Hà Nội. Anh phát hiện mình mắc sùi mào gà ở miệng sau một thời gian xuất hiện các nốt sùi nhỏ trên môi và lưỡi.

“Ban đầu tôi nghĩ đó chỉ là nhiệt miệng thông thường. Nhưng sau khi các nốt sùi không biến mất sau hai tuần và còn có xu hướng phát triển lớn hơn, tôi đã quyết định đi khám”, Minh chia sẻ.

Bác sĩ chẩn đoán Minh mắc bệnh sùi mào gà miệng do HPV. Sau khi điều tra kỹ lưỡng, Minh nhận ra mình đã nhiễm virus từ người yêu cũ thông qua quan hệ tình dục qua đường miệng không an toàn.

“Tôi đã phải trải qua quá trình điều trị kéo dài và tốn kém. Nếu biết trước về các nguyên nhân sùi mào gà ở miệng và cách phòng tránh, tôi đã không phải trải qua điều này”, Minh tiếc nuối.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Hệ miễn dịch suy yếu

Người có hệ miễn dịch suy yếu có nguy cơ cao hơn nhiều lần trong việc mắc sùi mào gà miệng. Các trường hợp có hệ miễn dịch suy yếu bao gồm:

1. Người nhiễm HIV/AIDS
2. Người đang điều trị ung thư
3. Người sau ghép tạng
4. Người mắc các bệnh tự miễn

Sử dụng thuốc ức chế miễn dịch

Việc sử dụng các loại thuốc ức chế miễn dịch trong thời gian dài cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Các loại thuốc này làm giảm khả năng chống lại virus của cơ thể, tạo điều kiện cho HPV xâm nhập và phát triển.

Thói quen không lành mạnh

Quan hệ tình dục không an toàn

Quan hệ tình dục qua đường miệng không sử dụng các biện pháp bảo vệ là một trong những nguyên nhân sùi mào gà ở miệng phổ biến nhất. Việc quan hệ với nhiều bạn tình càng làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia

Hút thuốc lá và lạm dụng rượu bia không chỉ làm suy yếu hệ miễn dịch mà còn gây ra các tổn thương nhỏ trên niêm mạc miệng, tạo điều kiện cho virus HPV xâm nhập.

Vệ sinh răng miệng kém

Việc không đánh răng đều đặn, không dùng chỉ nha khoa và không vệ sinh răng miệng đúng cách có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HPV miệng.

Nhận biết triệu chứng sùi mào gà ở miệng

Các biểu hiện ban đầu

Triệu chứng sùi mào gà ở miệng trong giai đoạn đầu thường không rõ ràng và dễ bị bỏ qua. Các dấu hiệu có thể bao gồm:

• Các nốt sùi nhỏ màu hồng hoặc trắng trong miệng
• Cảm giác khó chịu khi ăn hoặc nói
• Đôi khi có cảm giác ngứa nhẹ

Vị trí thường xuất hiện

Các nốt sùi thường xuất hiện ở những vị trí như:

Triệu chứng giai đoạn phát triển

Khi bệnh phát triển, triệu chứng sùi mào gà ở miệng sẽ rõ ràng hơn:

• Các nốt sùi phát triển lớn hơn, giống như mào gà
• Có thể xuất hiện thành từng cụm
• Gây đau đớn khi ăn, uống hoặc nói chuyện
• Có thể chảy máu khi bị tổn thương

Chẩn đoán bệnh sùi mào gà ở miệng

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ tiến hành khám miệng và họng để tìm các dấu hiệu của bệnh. Trong nhiều trường hợp, chỉ cần nhìn bằng mắt thường là có thể xác định được bệnh.

Xét nghiệm sinh thiết

Nếu có nghi ngờ, bác sĩ có thể lấy một mẫu nhỏ từ nốt sùi để xét nghiệm sinh thiết. Phương pháp này giúp xác định chính xác loại tổn thương và loại bỏ khả năng ung thư.

Xét nghiệm PCR phát hiện HPV

Xét nghiệm PCR là phương pháp chính xác nhất để phát hiện virus HPV. Phương pháp này có thể xác định chính xác týp HPV gây bệnh, từ đó giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Phòng ngừa bệnh sùi mào gà ở miệng

Tiêm vắc-xin HPV

Tiêm vắc-xin HPV là biện pháp phòng tránh sùi mào gà miệng hiệu quả nhất. Vắc-xin này có thể bảo vệ chống lại nhiều týp HPV gây bệnh, bao gồm cả HPV 6, 11, 16 và 18.

Quan hệ tình dục an toàn

Sử dụng bao cao su hoặc màng chắn khi quan hệ tình dục qua đường miệng là một biện pháp quan trọng để phòng tránh sùi mào gà miệng.

Vệ sinh răng miệng đúng cách

Vệ sinh răng miệng đúng cách không chỉ giúp ngăn ngừa bệnh sùi mào gà mà còn nhiều bệnh lý khác của khoang miệng:

• Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày
• Sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày
• Súc miệng với nước súc miệng có tính sát khuẩn
• Hạn chế hút thuốc lá và uống rượu bia

Khám sức khỏe định kỳ

Tầm soát HPV

Tầm soát HPV định kỳ là biện pháp quan trọng để phát hiện sớm sự hiện diện của virus, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời trước khi virus gây ra bệnh.

Khám răng miệng thường xuyên

Khám răng miệng định kỳ 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các bất thường trong khoang miệng, bao gồm cả các dấu hiệu của sùi mào gà miệng.

Điều trị sùi mào gà ở miệng

Phẫu thuật loại bỏ tổn thương

Phẫu thuật là phương pháp điều trị sùi mào gà khoang miệng phổ biến nhất. Bác sĩ sẽ sử dụng dao mổ để cắt bỏ các nốt sùi. Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp nốt sùi lớn hoặc đã phát triển thành cụm.

Đốt điện, đốt laser

Đốt điện hoặc đốt laser là phương pháp điều trị hiệu quả với ưu điểm là ít gây chảy máu và giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng. Phương pháp này phù hợp với các trường hợp nốt sùi nhỏ và phân tán.

Hóa trị tại chỗ

Hóa trị tại chỗ sử dụng các thuốc như podophyllin, podofilox hoặc imiquimod để tiêu diệt các tế bào nhiễm virus. Phương pháp này thường được áp dụng cho các trường hợp nhẹ hoặc mới phát hiện.

Chăm sóc sau điều trị

Phòng ngừa tái phát

Sau khi điều trị, người bệnh cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa để tránh tái phát:

1. Tránh quan hệ tình dục trong thời gian điều trị
2. Sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục sau này
3. Không dùng chung vật dụng cá nhân
4. Tái khám định kỳ theo lịch của bác sĩ

Tăng cường miễn dịch

Tăng cường hệ miễn dịch là một phần quan trọng trong quá trình điều trị và phòng ngừa tái phát:

• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng
• Tập thể dục đều đặn
• Ngủ đủ giấc
• Hạn chế stress
• Bổ sung các vitamin và khoáng chất cần thiết

Hiểu rõ về nguyên nhân sùi mào gà ở miệng là bước đầu tiên quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh. Đặc biệt, việc chủ động phòng ngừa bằng cách tiêm vắc-xin HPV và thực hiện quan hệ tình dục an toàn là những biện pháp hiệu quả nhất. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh, hãy đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguồn: Tổng hợp