Nhịp tim chậm: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Nhịp tim bình thường ở người lớn dao động từ 60 đến 100 lần mỗi phút khi nghỉ ngơi. Khi nhịp tim giảm xuống dưới 60 nhịp mỗi phút, tình trạng này được gọi là nhịp tim chậm, hay bradycardia. Mặc dù nhịp tim chậm có thể không gây ra vấn đề nghiêm trọng cho một số người, nhưng nó có thể là dấu hiệu của các vấn đề với hệ thống điện của tim.

Tổng quan chung

Bệnh nhịp tim chậm (Bradycardia) là tình trạng trong đó nhịp tim của một người đập chậm hơn mức bình thường. Ở người trưởng thành, nhịp tim bình thường dao động từ 60 đến 100 nhịp mỗi phút khi nghỉ ngơi. Khi nhịp tim giảm xuống dưới 60 nhịp mỗi phút, người ta gọi đó là nhịp tim chậm.

Triệu chứng

Triệu chứng của nhịp tim chậm có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây ra tình trạng này. Một số người có thể không có triệu chứng rõ ràng, đặc biệt nếu nhịp tim chậm nhưng vẫn cung cấp đủ lượng máu và oxy cho cơ thể. Tuy nhiên, nếu nhịp tim chậm gây ra các vấn đề về tuần hoàn, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Mệt mỏi hoặc cảm giác yếu: Do cơ thể không nhận đủ máu và oxy.
• Chóng mặt hoặc hoa mắt: Do huyết áp giảm hoặc giảm lưu lượng máu lên não.
• Khó thở: Đặc biệt khi gắng sức hoặc trong khi ngủ.
• Ngất xỉu hoặc cảm giác như sắp ngất: Còn gọi là hiện tượng ngất do tim (syncope).
• Đau ngực: Có thể xảy ra nếu lưu lượng máu tới tim bị giảm.
• Nhầm lẫn hoặc khó tập trung: Do giảm lưu lượng máu lên não.
• Tim đập chậm hoặc không đều: Cảm giác này có thể nhận thấy khi kiểm tra mạch hoặc tự cảm nhận.

Nguyên nhân

Nhịp tim chậm (bradycardia) có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Bệnh lý tim mạch
  • Bệnh nút xoang (Sick Sinus Syndrome): Nút xoang, phần của hệ thống dẫn truyền điện trong tim, không phát tín hiệu điện đúng cách.
  • Block nhĩ thất (Atrioventricular Block): Tín hiệu điện từ nhĩ đến thất bị chậm hoặc chặn hoàn toàn, gây ra nhịp tim chậm. Có ba mức độ block nhĩ thất, từ mức độ I (nhẹ nhất) đến mức độ III (nặng nhất).
• Yếu tố sinh lý
  • Vận động viên: Những người tập luyện thể dục đều đặn và có sức khỏe tốt thường có nhịp tim chậm do tim hoạt động hiệu quả hơn.
  • Người cao tuổi: Nhịp tim chậm có thể là một phần của quá trình lão hóa bình thường.
• Thuốc
  • Thuốc chẹn beta (Beta Blockers): Dùng để điều trị cao huyết áp, loạn nhịp tim và các bệnh tim khác, có thể làm chậm nhịp tim.
  • Thuốc chẹn kênh canxi (Calcium Channel Blockers): Dùng để điều trị tăng huyết áp và đau thắt ngực, cũng có thể làm chậm nhịp tim.
  • Thuốc an thần và thuốc ngủ: Một số loại thuốc này có thể làm chậm nhịp tim.
  • Digoxin: Dùng để điều trị suy tim và loạn nhịp tim, có thể gây nhịp tim chậm.
• Rối loạn điện giải
  • Kali cao hoặc thấp (Hyperkalemia/Hypokalemia): Mất cân bằng kali trong máu có thể ảnh hưởng đến hoạt động điện của tim.
  • Canxi cao hoặc thấp (Hypercalcemia/Hypocalcemia): Mất cân bằng canxi cũng có thể ảnh hưởng đến nhịp tim.
• Bệnh lý nội khoa khác
  • Suy giáp (Hypothyroidism): Thiếu hormone tuyến giáp có thể làm chậm nhịp tim.
  • Nhiễm trùng nặng (Severe Infection): Như nhiễm trùng huyết có thể ảnh hưởng đến nhịp tim.
  • Ngưng thở khi ngủ (Sleep Apnea): Có thể dẫn đến nhịp tim chậm khi ngủ.
• Các nguyên nhân khác
  • Nhiệt độ cơ thể thấp (Hypothermia): Khi nhiệt độ cơ thể giảm quá thấp, nhịp tim cũng có thể giảm.
  • Tổn thương tim từ trước: Như nhồi máu cơ tim hoặc viêm cơ tim có thể gây tổn thương cho hệ thống dẫn truyền điện của tim.
  • Bẩm sinh: Một số người có thể sinh ra với hệ thống dẫn truyền điện của tim không hoạt động bình thường.

Nhịp tim chậm có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng của nhịp tim chậm, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Đối tượng nguy cơ

Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh nhịp tim chậm hơn những người khác, bao gồm:

• Người cao tuổi: Quá trình lão hóa có thể ảnh hưởng đến hệ thống dẫn truyền điện trong tim.
• Những người đã từng mắc bệnh tim mạch: Như nhồi máu cơ tim, viêm cơ tim, hoặc phẫu thuật tim.
• Người sử dụng thuốc có nguy cơ làm chậm nhịp tim: Như thuốc chẹn beta, thuốc chẹn canxi, hoặc digoxin.
• Người có rối loạn tiền đình: Như bệnh thiếu máu não do mạch máu não bị co lại.
• Người có bệnh lý tuyến giáp: Suy giáp có thể làm giảm hoạt động tim.
• Người có tổn thương tim từ trước: Như nhồi máu cơ tim, viêm cơ tim.
• Người có tiền sử gia đình với các vấn đề tim mạch: Nếu có người trong gia đình mắc bệnh tim mạch, nguy cơ mắc bệnh nhịp tim chậm có thể cao hơn.
• Người có tình trạng sức khỏe tổn thương: Như suy thận, suy gan, hoặc nhiễm trùng nặng.
• Người thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ: Như hút thuốc, tiêu thụ rượu bia nhiều, hoặc tiếp xúc với các chất gây độc hại.

Nếu bạn thuộc vào một trong những đối tượng nguy cơ trên và có triệu chứng của nhịp tim chậm, hãy thăm bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn điều trị phù hợp

Chẩn đoán

Để chẩn đoán bệnh nhịp tim chậm (bradycardia), bác sĩ thường thực hiện các bước kiểm tra và xét nghiệm sau:

• Kiểm tra lâm sàng: Bác sĩ lắng nghe các triệu chứng và lấy thông tin về tiền sử bệnh lý, kiểm tra huyết áp và mạch tim.
• Đo mạch và ghi nhận nhịp tim (ECG): Ghi lại hoạt động điện của tim, cho biết tần số nhịp tim và bất thường có thể xảy ra.
• Holter monitor hoặc monitor: Thiết bị ghi nhận hoạt động của tim trong thời gian dài để theo dõi nhịp tim trong các hoàn cảnh hàng ngày.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra các yếu tố điện giải và hormone có thể gây ra nhịp tim chậm.
• Echocardiogram (siêu âm tim): Tạo hình ảnh về cấu trúc và chức năng của tim.
• Thử thách tập thể dục hoặc thử nghiệm dung nạp adenosine: Để kiểm tra phản ứng của tim khi tăng cường hoạt động.

Dựa vào kết quả xét nghiệm và thông tin lâm sàng, bác sĩ sẽ đưa ra định luận chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp.

Phòng ngừa bệnh

Để phòng ngừa bệnh nhịp tim chậm, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Kiểm soát yếu tố nguy cơ: Điều chỉnh huyết áp, đường huyết, và cholesterol cao.
• Tập thể dục đều đặn: Ít nhất 30 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe tim mạch.
• Dinh dưỡng lành mạnh: Ăn chế độ ăn giàu rau củ, hoa quả, và ngũ cốc nguyên hạt.
• Kiểm tra y tế định kỳ: Phát hiện sớm các vấn đề tim mạch.
• Hạn chế tiêu thụ rượu và thuốc lá: Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Quản lý căng thẳng: Thực hiện thiền, yoga, hoặc các kỹ thuật thư giãn.
• Tuân thủ đúng liều thuốc: Nếu đang dùng thuốc điều trị các vấn đề tim mạch.
• Tránh các chất gây độc hại: Hóa chất độc hại có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.

Việc duy trì một lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và nhịp tim chậm.

Điều trị

Điều trị bệnh nhịp tim chậm phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Theo dõi và quản lý: Nếu không có triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể theo dõi tình trạng.
• Thay đổi lối sống: Tập thể dục đều đặn, ăn uống cân đối, và ngừng hút thuốc lá.
  • Tập thể dục đều đặn: Tăng cường hoạt động vận động có thể cải thiện sức khỏe tim mạch và giúp tăng cường nhịp tim.
  • Dinh dưỡng lành mạnh: Ăn uống cân đối và giảm tiêu thụ caffeine và rượu có thể giúp kiểm soát nhịp tim. 
  • Ngừng hút thuốc lá: Thuốc lá có thể làm chậm nhịp tim và tăng nguy cơ các vấn đề tim mạch.
• Thay đổi hoặc ngừng sử dụng thuốc: Điều chỉnh liều lượng hoặc loại thuốc nếu nhịp tim chậm do tác dụng phụ của thuốc.
• Cấy máy tạo nhịp (Pacemaker): Thiết bị điều chỉnh nhịp tim bằng cách phát ra tín hiệu điện. 
  • Pacemaker là thiết bị y tế được cấy vào trong cơ thể để điều chỉnh nhịp tim. Nó phát ra tín hiệu điện nhằm kích thích tim đập đúng nhịp khi cần thiết. 
  • Đây là phương pháp điều trị chính cho những người gặp nhịp tim chậm gây triệu chứng hoặc nguy cơ tim mạch nghiêm trọng.
• Thuốc điều trị nhịp tim (Antiarrhythmic drugs): Để điều chỉnh nhịp tim, thường ít được sử dụng hơn pacemaker.
• Can thiệp phẫu thuật: Trong trường hợp nhịp tim chậm do vấn đề cấu trúc của tim.

Hãy thảo luận cùng bác sĩ để chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất cho tình trạng sức khỏe của bạn. Thăm khám tầm soát sớm bệnh lý tim mạch đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời các vấn đề sức khỏe.

Kết luận

Nhịp tim chậm, mặc dù có thể không gây ra triệu chứng nghiêm trọng ở một số người, nhưng vẫn là tình trạng cần được chú ý và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ triệu chứng, nguyên nhân và các phương pháp điều trị có thể giúp bạn quản lý tình trạng sức khỏe tim mạch hiệu quả hơn. Đôi khi, nhịp tim chậm có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng hơn trong cơ thể, vì vậy việc kiểm tra và tư vấn y tế là rất quan trọng.

Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, hoặc gặp phải các triệu chứng khác của nhịp tim chậm, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế. Điều trị sớm và thay đổi lối sống là những bước quan trọng để duy trì sức khỏe tim mạch và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hãy luôn nhớ rằng sức khỏe tim mạch là nền tảng cho sức khỏe toàn diện của cơ thể. Đầu tư vào việc chăm sóc tim của bạn không chỉ giúp bạn cảm thấy tốt hơn mà còn bảo vệ sức khỏe của bạn trong tương lai.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.