Bệnh mãn tính

Những cơ quan bị ảnh hưởng nghiêm trọng do đái tháo đường

Bệnh mãn tính
17/09/2018

Đái tháo đường, hay còn gọi là tiểu đường, là một bệnh mãn tính ngày càng phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Bệnh không chỉ gây ra những bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng tiểu đường nguy hiểm, tác động nghiêm trọng đến nhiều cơ quan bị ảnh hưởng trong cơ thể. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những ảnh hưởng tiểu đường đến các cơ quan, từ đó biết cách bảo vệ sức khỏe và kiểm soát đường huyết hiệu quả.

Tổng Quan Về Bệnh Đái Tháo Đường

Đái tháo đường là gì? Đây là một bệnh rối loạn chuyển hóa, đặc trưng bởi lượng đường huyết trong máu cao hơn mức bình thường. Nguyên nhân là do cơ thể không sản xuất đủ insulin (trong tiểu đường tuýp 1) hoặc không sử dụng insulin hiệu quả (trong tiểu đường tuýp 2). Insulin là một hormone do tuyến tụy sản xuất, có vai trò vận chuyển đường từ máu vào các tế bào để tạo năng lượng.

Đái Tháo Đường Tuýp 1

Tiểu đường tuýp 1 là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin ở tuyến tụy. Do đó, người bệnh bị thiếu insulin tuyệt đối và cần phải tiêm insulin hàng ngày để duy trì sự sống. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ em và người trẻ tuổi.

Đái Tháo Đường Tuýp 2

Tiểu đường tuýp 2 phổ biến hơn, chiếm khoảng 90-95% các trường hợp tiểu đường. Bệnh thường phát triển ở người lớn, đặc biệt là những người có lối sống ít vận động, thừa cân hoặc béo phì. Trong tiểu đường tuýp 2, cơ thể vẫn sản xuất insulin, nhưng các tế bào trở nên kháng insulin, tức là không đáp ứng với insulin một cách hiệu quả, dẫn đến đường huyết tăng cao.

Các Cơ Quan Bị Ảnh Hưởng Nghiêm Trọng Do Đái Tháo Đường

Biến chứng tiểu đường có thể ảnh hưởng đến hầu hết các cơ quan bị ảnh hưởng trong cơ thể, từ tim mạch, thận, mắt, thần kinh đến bàn chân. Đường huyết cao kéo dài gây tổn thương các mạch máu và dây thần kinh, dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng.

Tim Mạch

Bệnh tim mạch là một trong những biến chứng tiểu đường nguy hiểm nhất. Đường huyết cao làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, xơ vữa động mạch và huyết áp cao.

Bệnh Mạch Vành

Bệnh mạch vành xảy ra khi các mạch máu cung cấp máu cho tim bị hẹp do xơ vữa động mạch. Tiểu đường làm tăng tốc quá trình xơ vữa động mạch, dẫn đến hẹp mạch vành và gây ra các triệu chứng như đau thắt ngực.

Thận

Thận có vai trò lọc máu và loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể. Đường huyết cao gây tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, làm suy giảm chức năng thận và dẫn đến bệnh thận do tiểu đường.

Bệnh Thận Mạn Tính

Bệnh thận mạn tính do tiểu đường tiến triển âm thầm qua nhiều năm. Giai đoạn đầu thường không có triệu chứng, nhưng có thể phát hiện qua xét nghiệm protein niệu (protein trong nước tiểu). Khi bệnh tiến triển nặng hơn, chức năng thận suy giảm nghiêm trọng, có thể dẫn đến suy thận giai đoạn cuối và cần phải lọc máu hoặc ghép thận.

Mắt

Đường huyết cao có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ ở võng mạc, dẫn đến bệnh võng mạc tiểu đường và các vấn đề về thị lực như mù lòa, đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp.

Bệnh Võng Mạc Tiểu Đường

Bệnh võng mạc tiểu đường là một biến chứng nghiêm trọng có thể gây mù lòa. Bệnh tiến triển qua nhiều giai đoạn, từ tổn thương nhẹ các mạch máu nhỏ đến xuất huyết võng mạc và phù hoàng điểm (sưng phù ở trung tâm võng mạc).

Hệ Thần Kinh

Đường huyết cao cũng gây tổn thương các dây thần kinh, dẫn đến bệnh thần kinh tiểu đường. Các triệu chứng thường gặp bao gồm tê bì, đau thần kinh và rối loạn tiêu hóa.

Bệnh Thần Kinh Ngoại Biên

Bệnh thần kinh ngoại biên là một dạng phổ biến của bệnh thần kinh tiểu đường, ảnh hưởng đến các dây thần kinh ở bàn tay và bàn chân. Người bệnh có thể cảm thấy tê bì chân tay, mất cảm giác, đau rát hoặc châm chích.

Bàn Chân

Biến chứng bàn chân là một trong những biến chứng nghiêm trọng và thường gặp ở người bị tiểu đường. Đường huyết cao làm tổn thương các mạch máu và dây thần kinh ở bàn chân, làm giảm cảm giác và lưu thông máu, dẫn đến loét bàn chân, nhiễm trùng và trong trường hợp nặng có thể phải cắt cụt chi.

Loét Bàn Chân Tiểu Đường

Loét bàn chân tiểu đường thường bắt đầu từ những vết thương nhỏ hoặc vết loét không được chữa lành kịp thời. Do tiểu đường làm giảm cảm giác ở bàn chân, người bệnh có thể không nhận biết được vết thương, dẫn đến nhiễm trùng và hoại tử.

Các Yếu Tố Làm Tăng Nguy Cơ Biến Chứng

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển biến chứng ở người bị tiểu đường:

Kiểm Soát Đường Huyết Kém

Kiểm soát đường huyết kém là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Mức HbA1c (chỉ số đường huyết trung bình trong 2-3 tháng) cao cho thấy đường huyết không được kiểm soát tốt, làm tăng nguy cơ tổn thương các mạch máu và dây thần kinh. Duy trì đường huyết lúc đói và sau ăn trong phạm vi mục tiêu là rất quan trọng.

Huyết Áp Cao và Cholesterol Cao

Huyết áp cao và cholesterol cao cũng là những yếu tố nguy cơ làm tăng biến chứng tiểu đường, đặc biệt là các biến chứng tim mạch. Khi kết hợp với đường huyết cao, chúng làm tăng tốc quá trình xơ vữa động mạch.

Hút Thuốc Lá

Hút thuốc lá gây hại nghiêm trọng cho hệ tim mạch và làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch và biến chứng mạch máu ở người bị tiểu đường. Hút thuốc làm hẹp mạch máu, giảm lưu thông máu và làm chậm quá trình lành vết thương.

Cách Bảo Vệ Các Cơ Quan Khỏi Biến Chứng Tiểu Đường

Mặc dù tiểu đường là bệnh mãn tính, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ biến chứng bằng cách áp dụng các biện pháp sau:

Kiểm Soát Đường Huyết Chặt Chẽ

Kiểm soát đường huyết là nền tảng của việc phòng ngừa biến chứng. Bạn cần tuân thủ chế độ ăn, sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và tập thể dục thường xuyên.

Chế Độ Ăn Uống Lành Mạnh

Chế độ ăn cho người tiểu đường cần tập trung vào các thực phẩm GI thấp (chỉ số đường huyết thấp), giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây (chọn loại ít đường), ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế đường, tinh bột tinh chế, đồ ngọt và đồ uống có đường.

Tập Thể Dục Thường Xuyên

Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện độ nhạy insulin, kiểm soát đường huyết và cải thiện sức khỏe tim mạch. Nên lựa chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe và thể trạng, như đi bộ, bơi lội, đạp xe hoặc yoga.

Khám Sức Khỏe Định Kỳ

Khám sức khỏe định kỳ là rất quan trọng để tầm soát biến chứng và phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe. Bạn nên khám mắt, thận, thần kinh và bàn chân định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

  • Tôi có thể ngăn ngừa hoàn toàn biến chứng tiểu đường không?

    Bạn không thể ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ bằng cách kiểm soát tốt đường huyết, duy trì lối sống lành mạnh và khám sức khỏe định kỳ.

  • HbA1c bao nhiêu là tốt cho người bị tiểu đường?

    Mục tiêu HbA1c thường là dưới 7%, nhưng bác sĩ sẽ đưa ra mục tiêu cụ thể dựa trên tình trạng sức khỏe của từng người.

  • Tôi nên ăn gì để kiểm soát đường huyết?

    Nên ăn các thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp, giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu. Hạn chế đường, tinh bột tinh chế, đồ ngọt và đồ uống có đường.

Kết Luận

Đái tháo đường có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến nhiều cơ quan. Tuy nhiên, bằng cách kiểm soát đường huyết, duy trì chế độ ăn uống và tập thể dục hợp lý, cùng với việc khám sức khỏe định kỳ, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ và sống một cuộc sống khỏe mạnh. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe của mình ngay hôm nay!