Polyp đại tràng là gì? Triệu chứng và nguy cơ

Polyp đại tràng là những khối u nhỏ phát triển trên lớp niêm mạc của đại tràng. Mặc dù phần lớn polyp lành tính và không gây ra vấn đề nghiêm trọng, nhưng một số loại polyp có thể tiến triển thành ung thư nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ về polyp đại tràng, nhận biết các triệu chứng và nguy cơ cũng như phân loại chúng là rất quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

Các triệu chứng thường gặp của polyp đại tràng

Triệu chứng của polyp đại tràng thường không rõ ràng, đặc biệt là ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi polyp phát triển lớn hơn hoặc trở thành ung thư, các triệu chứng có thể xuất hiện bao gồm:

• Chảy máu trực tràng: Máu có thể dính trên đồ lót hoặc giấy vệ sinh sau khi đi cầu. Đây có thể là một dấu hiệu của polyp đại tràng hoặc ung thư hoặc các bệnh khác, chẳng hạn như bệnh trĩ hay nứt hậu môn.
• Thay đổi thói quen đại tiện: Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài hơn một tuần có thể chỉ ra sự hiện diện của một polyp to ở đại tràng. Tuy nhiên, một số bệnh lý khác cũng có thể gây ra những thay đổi trong thói quen đi cầu.
• Đau bụng hoặc khó chịu ở bụng: Đau có thể xảy ra khi polyp lớn lên và gây tắc nghẽn một phần đại tràng.
• Thay đổi màu phân. Máu có thể xuất hiện dưới dạng các vệt đỏ trong phân hoặc làm phân có màu đen. Sự thay đổi màu sắc cũng có thể do một số loại thực phẩm, thuốc hoặc thực phẩm bổ sung gây ra.
• Thiếu máu do thiếu sắt: Chảy máu từ polyp có thể xảy ra từ từ theo thời gian, không có máu nhìn thấy trong phân. Chảy máu mãn tính có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt, có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và khó thở.

Nguy cơ và yếu tố gây polyp đại tràng

Có nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển polyp đại tràng, bao gồm:

• Tuổi tác: Nguy cơ tăng lên khi tuổi cao, đặc biệt là sau 50 tuổi.
• Tiền sử gia đình: Nếu bạn có cha mẹ, anh chị em ruột hoặc con cái bị polyp đại tràng hoặc ung thư đại tràng, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn.
• Di truyền: Các hội chứng di truyền như hội chứng Lynch, bệnh đa polyp gia đình (FAP), hội chứng Peutz-Jeghers,… có nguy cơ cao hơn mắc polyp.
• Mắc các bệnh lý viêm ruột. Viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn có thể làm tăng nguy cơ phát triển polyp.
• Hút thuốc và sử dụng quá nhiều rượu. Các nghiên cứu cho thấy những người uống ba ly rượu trở lên mỗi ngày có nguy cơ mắc polyp đại tràng cao hơn. Uống rượu kết hợp với hút thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ.
• Béo phì, thiếu tập thể dục và hấp thụ chất béo. Bạn có nguy cơ cao hơn nếu bạn thừa cân, không tập thể dục thường xuyên và thiếu chế độ ăn uống lành mạnh.
• Chủng tộc. Người Mỹ da đen có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn.

Biến chứng và nguy cơ ung thư

Polyp đại tràng có thể được phân loại thành nhiều loại khác nhau dựa trên hình dạng và khả năng tiến triển thành ung thư, bao gồm:

• Polyp Tăng Sản (Hyperplastic Polyps): Đây là loại polyp phổ biến nhất và thường lành tính. Chúng có kích thước nhỏ, bề mặt mịn, thường xuất hiện ở phần cuối của đại tràng và trực tràng.

• Polyp Tuyến (Adenomatous Polyps): Đây là loại polyp có khả năng tiến triển thành ung thư cao nhất. Chúng được chia thành ba dạng chính dựa trên cấu trúc tế bào:
  • Tuyến ống (Tubular Adenomas): Thường có hình dạng tròn, bề mặt mịn và ít nguy cơ phát triển thành ung thư so với hai loại còn lại.
  • Tuyến nhú (Villous Adenomas): Có cấu trúc phức tạp, nhiều lông nhú, nguy cơ cao nhất chuyển thành ung thư.
  • Dạng hỗn hợp (Tubulovillous Adenomas): Kết hợp các đặc điểm của cả hai loại trên và có nguy cơ trung bình trở thành ung thư.

• Polyp Răng Cưa (Serrated Polyps): Polyp răng cưa có cấu trúc không đều, bề mặt răng cưa. Chúng bao gồm hai loại chính:

• Polyp răng cưa tăng sản: Thường lành tính và ít nguy cơ trở thành ung thư.
  • Polyp răng cưa không điển hình (SSA/Ps): Có khả năng cao trở thành ung thư, đặc biệt khi chúng xuất hiện ở đại tràng phải và có kích thước lớn.

• Polyp Viêm (Inflammatory Polyps): Thường xuất hiện ở những người bị bệnh viêm đại tràng mãn tính như bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng. Chúng là kết quả của quá trình viêm kéo dài trong niêm mạc đại tràng. Polyp viêm ít khi trở thành ung thư nhưng sự hiện diện của chúng có thể chỉ ra một nguy cơ cao hơn do tình trạng viêm mãn tính.

• Polyp Hamartomatous: Đây là loại polyp ít gặp, thường xuất hiện trong các hội chứng di truyền như hội chứng Peutz-Jeghers và hội chứng juvenile polyposis. Chúng có cấu trúc hỗn hợp của các mô bình thường nhưng sắp xếp bất thường. Nguy cơ phát triển thành ung thư thay đổi tùy thuộc vào hội chứng cụ thể.

Kết luận

Polyp đại tràng là một tình trạng y tế quan trọng cần được quan tâm, đặc biệt là do khả năng tiến triển thành ung thư. Việc nhận biết các triệu chứng, hiểu rõ về các nguy cơ và yếu tố gây bệnh, cũng như phân loại chính xác các loại polyp là rất quan trọng để có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Kiểm tra định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc polyp đại tràng. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.