Promethazine là thuốc gì? Chỉ định, chống chỉ định và lưu ý khi dùng

Promethazine là một loại thuốc kháng histamine thuộc nhóm phenothiazine, thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng dị ứng, buồn nôn, và các vấn đề liên quan đến giấc ngủ. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách sử dụng thuốc Promethazine, vì nếu dùng sai liều lượng cũng có thể gây ảnh hưởng đến sức khoẻ. Vậy nên, hãy cùng Pharmacity tìm hiểu rõ hơn về Promethazine ngay trong bài viết sau đây nhé.

Promethazine là thuốc gì?

Promethazine là một loại thuốc kháng histamine thuộc nhóm phenothiazine, được sử dụng chủ yếu để điều trị các triệu chứng dị ứng, buồn nôn và rối loạn giấc ngủ. Thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của histamine, một chất hóa học trong cơ thể gây ra phản ứng dị ứng và kích thích cảm giác buồn nôn. Promethazine còn có tác dụng an thần, giúp người dùng dễ dàng ngủ hơn.

Ngoài ra, thuốc có thể được dùng dưới nhiều dạng khác nhau như viên nén, siro, hoặc tiêm, tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý và chỉ định của bác sĩ sẽ có hàm lượng Promethazine khác nhau như sau:

• Viên nén, uống: 10 mg, 12,5 mg, 25 mg, 50 mg. 
• Dung dịch tiêm: 25 mg/ml, 50 mg/ml.
• Thuốc đạn trực tràng: 12,5 mg, 25 mg, 50 mg. 
• Kem bôi ngoài 2%: Tuýp 10 g.
• Siro: 6,25 mg/5 ml, 25 mg/5 ml.

Thành phần của thuốc Promethazine

Thành phần chính của thuốc Promethazine là hoạt chất promethazine hydrochloride (HCl). Đây là một dẫn xuất của phenothiazine, có tác dụng kháng histamine, chống nôn, và an thần.

Ngoài hoạt chất chính, thuốc Promethazine còn chứa các tá dược khác để tạo thành viên nén, siro, hoặc dung dịch tiêm, tùy thuộc vào dạng bào chế của thuốc như Lactose. tinh bột ngô hoặc bột talc, chất bảo quản…

Công dụng của Promethazine

Promethazine được chỉ định điều trị cho nhiều mục đích khác nhau như:

• Điều trị các triệu chứng dị ứng như ngứa, phát ban và viêm mũi.
• Giảm buồn nôn và nôn, đặc biệt là sau phẫu thuật hoặc hóa trị.
• Hỗ trợ điều trị rối loạn giấc ngủ, đặc biệt trong các trường hợp mất ngủ do lo âu.

Cách dùng và liều dùng

Hướng dẫn sử dụng thuốc Promethazine

• Dạng uống: Uống viên thuốc với nước, có thể dùng cùng hoặc không cùng với thức ăn.
• Đặt trực tràng: Đặt viên thuốc vào trực tràng theo hướng dẫn, thường sử dụng khi không thể uống hoặc khi cần tác dụng kéo dài.
• Tiêm: Thuốc có thể tiêm bắp hoặc tĩnh mạch. Khi tiêm tĩnh mạch, tốc độ không nên vượt quá 25 mg/phút, và nồng độ dung dịch tiêm không nên quá 25 mg/ml. Không tiêm dưới da hoặc vào động mạch vì nguy cơ hoại tử mô.

Liều lượng khi dùng thuốc Promethazine

Liều dùng cho người lớn:

Dị ứng:

• Dùng đường uống hoặc đặt trực tràng: Liều thông thường là 25 mg vào buổi tối trước khi đi ngủ, hoặc chia làm nhiều liều nhỏ trong ngày với liều lượng từ 12,5 mg trước mỗi bữa ăn và trước khi đi ngủ.
• Đường tiêm: Tiêm 25 mg, có thể tiêm lại sau 2 giờ nếu cần thiết. Khi tình trạng cho phép, chuyển sang dạng uống sớm nhất.

Chống nôn:

• Được sử dụng khi nguyên nhân gây nôn đã rõ ràng. Liều tiêm từ 12,5 mg đến 25mg, cách 4-6 giờ một lần nếu cần, nhưng không vượt quá 100 mg/ngày.

Phòng ngừa say tàu xe: 

• Dùng đường uống hoặc đặt trực tràng: Liều 25 mg, uống hoặc đặt trực tràng 30-60 phút trước khi khởi hành. Nếu cần, có thể lặp lại liều sau 12 giờ.

An thần trước và sau phẫu thuật:

• Tiêm bắp hoặc tĩnh mạch với liều 25-50 mg. Nên giảm liều các thuốc an thần hoặc giảm đau khác dùng kèm.

Mất ngủ:

• Dùng đường uống với liều 25 mg, uống 15-30 phút trước khi đi ngủ. Chỉ sử dụng trong thời gian ngắn, từ 2 đến 5 ngày.

Liều dùng cho trẻ em:

Dị ứng:

• Dùng đường uống hoặc đặt trực tràng: Liều dùng thường là 0,1 mg/kg mỗi 6 giờ nếu cần, tối đa 12,5 mg mỗi liều. Trước khi đi ngủ, liều có thể tăng lên 0,5 mg/kg, tối đa 25 mg.

Chống nôn:

• Dùng đường uống, tiêm hoặc đặt trực tràng: Liều từ 0,25 đến 1 mg/kg mỗi 4-6 giờ nếu cần, tối đa 25 mg mỗi lần.

Phòng ngừa say tàu xe:

• Uống hoặc đặt trực tràng với liều 0,5 mg/kg, sử dụng 30-60 phút trước khi khởi hành, có thể lặp lại sau 12 giờ nếu cần.

Liều dùng cho đối tượng đặc biệt:

• Người cao tuổi: Đối với người lớn tuổi (trên 65 tuổi), nên bắt đầu với liều thấp hơn và cần giám sát chặt chẽ do tăng nguy cơ tác dụng phụ.

Hướng dẫn cách bảo quản thuốc Promethazine

Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, tránh ánh sáng trực tiếp và nhiệt độ cao. Để thuốc xa tầm tay trẻ em.

Một số tác dụng phụ khi dùng thuốc Promethazine

Khi sử dụng Promethazine, có thể gặp một số tác dụng phụ như:

• Buồn ngủ hoặc cảm giác mệt mỏi.
• Khô miệng hoặc táo bón.
• Có thể gây ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng như phát ban, khó thở.

Chỉ định và chống chỉ định đối với thuốc Promethazine

Chỉ định

• Điều trị các phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
• Giảm đau và an thần trước thủ thuật và phẫu thuật.
• An thần cho người lớn và trẻ em.
• Điều trị tạm thời mất ngủ ở người lớn.
• Phòng ngừa và điều trị say tàu xe, say sóng.
• Chống buồn nôn và nôn mửa.
• Sử dụng trong tiền mê kết hợp với thuốc khác.

Chống chỉ định

• Người dị ứng với bất kỳ thành phần của thuốc.
• Trẻ dưới 2 tuổi.
• Người trong tình trạng hôn mê.
• Người đang dùng thuốc ức chế thần kinh trung ương liều cao.
• Bệnh nhân có vấn đề về tuyến tiền liệt gây bí tiểu.
• Người bị Glocom góc đóng.
• Người có tiền sử mất bạch cầu hạt.

Thận trọng

• Cần thận trọng khi sử dụng Promethazine cho người cao tuổi hoặc phụ nữ mang thai, và cần điều chỉnh liều lượng cho phù hợp.
• Thận trọng khi dùng chung với rượu vì rượu có thể tăng cường tác dụng an thần và ức chế thần kinh của Promethazine, làm tăng nguy cơ buồn ngủ và chóng mặt.

Tương tác thuốc Promethazine

Promethazine có thể tương tác với một số loại thuốc khác nếu sử dụng cùng nhau, có thể kể đến như:

• Thuốc ức chế thần kinh trung ương: Tăng cường tác dụng an thần và ức chế hô hấp khi dùng chung với các thuốc này (ví dụ: rượu, thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc giảm đau opioid).
• Thuốc chống trầm cảm: Khi kết hợp với thuốc chống trầm cảm ba vòng hoặc ức chế monoamine oxidase (MAOIs), nguy cơ tác dụng phụ như ức chế thần kinh và tăng huyết áp có thể tăng.
• Thuốc chống đông máu: Promethazine có thể làm giảm hiệu quả của thuốc chống đông máu như warfarin.
• Thuốc trị tăng huyết áp: Sử dụng cùng thuốc trị cao huyết áp có thể gây hạ huyết áp quá mức.
• Thuốc kháng cholinergic: Kết hợp với các thuốc kháng cholinergic khác (ví dụ: atropine) có thể làm tăng nguy cơ tác dụng phụ như khô miệng, táo bón và bí tiểu.
• Thuốc điều trị Parkinson: Promethazine có thể làm giảm hiệu quả của levodopa và các thuốc dopaminergic khác dùng trong điều trị Parkinson.
• Lithium: Dùng chung với lithium có thể gây ra triệu chứng loạn vận động.
• Thuốc chống loạn nhịp tim: Khi kết hợp với các thuốc chống loạn nhịp tim, có thể tăng nguy cơ kéo dài khoảng QT, dẫn đến loạn nhịp tim nghiêm trọng.

Lưu ý khi sử dụng thuốc Promethazine

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc Promethazine, mọi người cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

• Thuốc có thể gây buồn ngủ, chóng mặt, ảnh hưởng đến khả năng tập trung và phản xạ nên tránh các hoạt động đòi hỏi sự tỉnh táo như lái xe, vận hành máy móc…
• Những người mắc bệnh hen suyễn, viêm phổi hoặc các rối loạn hô hấp khác nên thận trọng khi sử dụng thuốc, vì có thể làm nặng thêm tình trạng hô hấp.
• Cần giám sát huyết áp ở những bệnh nhân sử dụng Promethazine, đặc biệt là ở những người có tiền sử bệnh tim mạch hoặc cao huyết áp.
• Tránh tiếp xúc với ánh sáng mạnh vì Promethazine có thể làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh sáng, gây nguy cơ phát ban hoặc cháy nắng.
• Những người mắc tắc nghẽn môn vị – tá tràng hoặc có vấn đề về đường tiêu hóa cần thận trọng khi sử dụng Promethazine do tính chất kháng cholinergic của thuốc có thể làm nặng thêm tình trạng này.
• Bệnh nhân, đặc biệt là trẻ em, có các triệu chứng của hội chứng Reye hoặc các rối loạn thần kinh trung ương cần tránh dùng Promethazine để tránh nhầm lẫn trong chẩn đoán.
• Promethazine dạng tiêm tĩnh mạch phải được tiêm rất chậm và cẩn thận để tránh nguy cơ gây kích ứng hoặc tổn thương mô nếu thuốc vô tình thoát ra ngoài mạch máu.
• Đối với dạng thuốc tiêm có chứa natri metabisulfit, cần thận trọng với những người có tiền sử dị ứng hoặc bệnh hen, do nguy cơ gây phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
• Đối với những bệnh nhân có tiền sử ngừng thở lúc ngủ, cần tránh sử dụng Promethazine cùng với các thuốc an thần hoặc ức chế thần kinh trung ương để tránh nguy cơ ức chế hô hấp quá mức.
• Không tuỳ ý tăng giảm liều lượng mà bác sĩ đã chỉ định để tránh gây ảnh hưởng đến hiệu quả và dễ có tác dụng phụ.

Như vậy, Promethazine là một thuốc đa tác dụng, giúp điều trị hiệu quả các triệu chứng dị ứng, buồn nôn và hỗ trợ giấc ngủ. Dù có nhiều lợi ích, nhưng việc sử dụng Promethazine cần được thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn và tương tác thuốc nhé.