Sự nguy hiểm của thuyên tắc phổi: những điều cần biết

Thuyên tắc phổi, hay còn gọi là tắc động mạch phổi, là một tình trạng nguy hiểm xảy ra khi một vật lạ, như cục máu đông, chặn dòng máu lưu thông đến phổi. Đây không chỉ đơn giản là “cơn đau bất chợt,” mà còn là mối đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng, với nguy cơ tử vong cao nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bạn có đang gặp phải các triệu chứng như đau ngực, khó thở hoặc ho ra máu? Đó có thể là những dấu hiệu cảnh báo cần được chú ý ngay lập tức. Hãy tìm hiểu kỹ hơn để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh

Thuyên Tắc Phổi Là Gì?

Trước hết, hãy hiểu sơ lược về quá trình này. Máu nghèo oxy được tim bơm lên phổi qua động mạch phổi để trao đổi khí, sau đó quay lại tim dưới dạng máu giàu oxy để cung cấp cho cơ thể. Thuyên tắc phổi xảy ra khi cục máu đông hoặc hiện tượng tương tự chặn dòng chảy này, ngăn cản quá trình trao đổi khí quan trọng.

Mục đích của điều trị thuyên tắc phổi không chỉ là giảm kích thước cục máu đông, mà còn ngăn ngay sự hình thành của những mới.

Dấu Hiệu Gợi Ý Thuyên Tắc Phổi

• Khó thở: Thường xuất hiện đột ngột, trở nên nặng hơn khi vận động mạnh.
• Đau ngực: Đau nhói, cảm giác cấp tính khi hít sâu.
• Ho: Đôi khi kèm theo máu hoặc vệt máu.
• Các triệu chứng khác có thể bao gồm: nhịp tim nhanh, chóng mặt, ra nhiều mồ hôi, sốt, sưng phù hoặc đau ở chân.

Biến Chứng Nguy Hiểm Của Thuyên Tắc Phổi

Một điều làm cho thuyên tắc phổi trở nên đáng sợ chính là khả năng đe dọa tính mạng. Thậm chí nếu được phát hiện kịp thời, trong các trường hợp nặng, nó vẫn có thể gây suy tim khi động mạch phổi tăng áp và buộc tim phải làm việc quá sức. Đây còn là nguyên nhân gây nên tình trạng tăng áp lực động mạch phổi mãn tính, dẫn đến suy giảm chức năng phổi trong thời gian dài.

Thuyên tắc phổi không chỉ lưu ý về mặt tim mạch mà còn có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp. Khi phổi không đủ oxy để cung cấp cho cơ thể, tình trạng thiếu hụt oxy có thể xảy ra, ảnh hưởng đến các cơ quan và gây ra tình trạng xấu cho tổng thể sức khỏe của bệnh nhân. Người bệnh có thể gặp phải tình trạng mệt mỏi, khó tập trung, và có nguy cơ cao phải nhập viện cấp cứu do suy hô hấp cấp tính.

Khi Nào Nên Gặp Bác Sĩ?

Bất cứ khi nào bạn trải qua cơn đau ngực không rõ nguyên nhân, khó thở, hoặc ho ra máu, đừng ngần ngại gặp bác sĩ. Đây không phải lúc để “chờ xem” vì mỗi phút đều có thể quan trọng. Chẩn đoán kịp thời là yếu tố then chốt để điều trị hiệu quả và giảm nguy cơ tử vong cũng như biến chứng lâu dài.

Nguyên Nhân Gây Nên Thuyên Tắc Phổi

Phần lớn các trường hợp là do cục máu đông từ tĩnh mạch sâu của chân di chuyển lên phổi. Đây là một quá trình phức tạp thường liên quan đến sự không bình thường của tuần hoàn máu như:

• Gãy xương, gây thuyên tắc mỡ từ tủy xương.
• Sự phát triển của khối u, dẫn đến thuyên tắc do u.
• Thuyên tắc khí, một hình thái đặc biệt nhưng có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
• Các yếu tố bất thường trong đông máu hay tình trạng bệnh về tiêu hóa gây ra sự thay đổi trong thành phần máu cũng có thể dẫn đến tình trạng thuyên tắc.

Yếu Tố Nguy Cơ Thuyên Tắc Động Mạch Phổi

• Bệnh nhân với tiền sử bệnh tim mạch, đặc biệt là suy tim.
• Một số loại ung thư và phương pháp điều trị liên quan. Để phòng tránh, bệnh nhân và bác sĩ cần theo dõi tình trạng máu đông thường xuyên và điều chỉnh liều lượng thuốc chống đông máu khi cần thiết.
• Các tình trạng sau phẫu thuật do bất động thời gian dài. Việc vận động sau phẫu thuật và sử dụng các dụng cụ hỗ trợ tuần hoàn máu có thể làm giảm nguy cơ này đáng kể.
• Rối loạn đông máu do di truyền.
• Tình trạng ngồi lâu không di chuyển, như trên chuyến bay dài. Kéo dãn cơ bắp và uống đủ nước có thể giúp giảm nguy cơ.
• Bị ảnh hưởng bởi bệnh COVID-19. Tăng cường vận động và theo dõi kịp thời khi có triệu chứng.
• Các yếu tố khác như mang thai, hút thuốc, béo phì, và sử dụng estrogen.

Phương Pháp Xét Nghiệm và Chẩn Đoán Thuyên Tắc Phổi

Bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm như:

• Xét nghiệm máu: Tìm kiếm dấu hiệu của cục máu đông, như D-dimer. Sự hiện diện của D-dimer cao trong máu thường cho thấy sự tan rã của cục máu đông đã hình thành, điều này giúp định hướng cho bác sĩ trong việc chẩn đoán tiếp.
• Chụp X-quang, CT: Dù không xác định thuyên tắc phổi, nhưng loại trừ được một số bệnh khác. Chụp CT động mạch phổi là một cách rất hiệu quả để nhận diện sự hiện diện của cục máu đông trong động mạch phổi.
• Siêu âm: Giúp phát hiện cục máu đông trong trường hợp cần. Siêu âm Doppler thường được sử dụng để chẩn đoán huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân, từ đó đoán định khả năng thuyên tắc phổi.
• Chụp động mạch phổi: Một xét nghiệm chuyên sâu hơn, sử dụng chất cản quang để theo dõi dịch chuyển của máu qua động mạch phổi.

Điều Trị Hiệu Quả Thuyên Tắc Phổi

Điều trị đúng cách là chìa khóa quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Sử dụng thuốc chống đông là thường xuyên, và trong một số trường hợp nguy kịch, các biện pháp phẫu thuật nên được cân nhắc. Có hai loại thuốc chống đông chính được sử dụng là thuốc kháng vitamin K và thuốc ức chế trực tiếp thrombin, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và nhu cầu của từng bệnh nhân.

Kỹ thuật can thiệp cơ học như lọc cục máu hoặc đặt lưới người bệnh sỏi thận cũng được áp dụng trong điều trị. Ngoài ra, trong những trường hợp nặng hơn, có thể cần đến phương pháp phẫu thuật loại bỏ cục máu đông hoặc thực hiện phân đoạn phổi đòi hỏi sự chẩn đoán và điều trị từ những chuyên gia có kinh nghiệm.

Thói Quen Sinh Hoạt Cần Lưu Ý

Cần có thói quen điều trị và chế độ dinh dưỡng hợp lý, thường xuyên theo dõi sức khỏe là yếu tố quan trọng. Việc thực hiện chế độ ăn uống cân bằng với đủ các nhóm dưỡng chất và hạn chế đồ ăn nhanh, nhiều cholesterol sẽ giúp tăng cường sức đề kháng và giảm thiểu nguy cơ đông máu.

Không nên lạm dụng thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích có thể ảnh hưởng tiêu cực tới tuần hoàn máu. Ngoài ra, việc kiểm soát cân nặng và áp dụng chế độ tập luyện phù hợp là điều vô cùng cần thiết để duy trì sức khỏe tốt và phòng tránh nguy cơ mắc bệnh.

Phương Pháp Phòng Ngừa Thuyên Tắc Phổi

Để phòng ngừa thuyên tắc phổi hiệu quả, bạn có thể chú ý các điểm sau:

• Thường xuyên vận động, không đứng hoặc ngồi quá lâu một chỗ. Nếu bạn làm việc ở văn phòng, hãy đứng lên đi lại mỗi 30-60 phút.
• Tuân thủ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt sau phẫu thuật hoặc với bệnh nhân có tiền sử huyết khối.
• Giữ tinh thần lạc quan và tránh căng thẳng kéo dài, vì stress có thể ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn và làm tăng nguy cơ bệnh tật.
• Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề về huyết khối và điều trị triệt để trước khi phát triển thành thuyên tắc phổi.

Thuyên tắc phổi có thể biến từ một vấn đề sức khỏe không quá đáng quan ngại thành một mối đe dọa nghiêm trọng nếu không lưu ý và điều trị kịp thời. Hãy luôn bảo vệ chính mình và người thân bằng cách nắm vững kiến thức và hành động thích hợp ngay khi có dấu hiệu.

FAQ về Thuyên Tắc Phổi

• Thuyên tắc phổi thường gặp ở độ tuổi nào? Bất kỳ độ tuổi nào cũng có thể gặp thuyên tắc phổi, nhưng phổ biến hơn ở người trên 60 tuổi, đặc biệt là nếu có các yếu tố nguy cơ như bệnh tim mạch hoặc lịch sử huyết khối.
• Người bị thuyên tắc phổi có sống được không? Điều trị kịp thời và đúng cách có thể giúp bệnh nhân sống chung với bệnh và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.
• Thuyên tắc phổi có di truyền không? Có một số yếu tố di truyền liên quan đến nguy cơ đông máu, nhưng thuyên tắc phổi không phải là một bệnh di truyền theo nghĩa thông thường.
• Ho ra máu có phải triệu chứng chắc chắn của thuyên tắc phổi? Ho ra máu chỉ là một trong số các triệu chứng có thể gặp và không phải là triệu chứng độc nhất để chẩn đoán. Cần kết hợp với các xét nghiệm lâm sàng khác để đưa ra chẩn đoán chính xác.
• Thuyên tắc phổi có tái phát không? Có thể tái phát nếu không điều trị triệt để và không thay đổi lối sống. Việc tuân thủ điều trị và duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh là cách tốt nhất để phòng ngừa tái phát.

Nguồn: Tổng hợp