Cách chăm sóc sức khỏe bìu và tinh hoàn

Bìu và tinh hoàn là những bộ phận quan trọng trong hệ thống sinh sản nam giới, nhưng lại thường bị bỏ qua trong việc chăm sóc sức khỏe. Nhận biết các vấn đề sức khỏe liên quan đến bìu và tinh hoàn, hiểu rõ các bệnh lý thường gặp và thực hiện kiểm tra định kỳ là điều cần thiết để duy trì sức khỏe sinh sản.

Nhận biết các vấn đề sức khỏe liên quan đến bìu và tinh hoàn

Bìu là túi da chứa tinh hoàn, đóng vai trò bảo vệ và điều hòa nhiệt độ cho tinh hoàn. Các vấn đề sức khỏe liên quan đến bìu và tinh hoàn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản và chất lượng cuộc sống của nam giới. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo cần chú ý:

• Đau bìu: Đau có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân như viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn, hoặc chấn thương. Đau kéo dài hoặc đột ngột cần được kiểm tra y tế ngay lập tức.
• Sưng bìu: Sưng có thể do viêm nhiễm, tổn thương hoặc các khối u. Sưng kéo dài không rõ nguyên nhân cần được chẩn đoán sớm.
• Biến đổi kích thước hoặc hình dạng tinh hoàn: Các thay đổi bất thường như tăng kích thước, cứng hoặc xuất hiện các cục u có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng như ung thư tinh hoàn.

Các bệnh lý thường gặp

Có nhiều bệnh lý ảnh hưởng đến bìu và tinh hoàn. Dưới đây là một số bệnh lý phổ biến và cách nhận biết chúng:

Viêm tinh hoàn (Orchitis)

Viêm tinh hoàn là tình trạng viêm nhiễm ở tinh hoàn, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Triệu chứng bao gồm đau, sưng, đỏ và sốt. Viêm tinh hoàn do virus thường liên quan đến quai bị.

Viêm mào tinh hoàn (Epididymitis)

Viêm mào tinh hoàn là tình trạng viêm nhiễm ở mào tinh, phần phía sau tinh hoàn nơi tinh trùng được lưu trữ. Bệnh thường do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục hoặc vi khuẩn. Triệu chứng bao gồm đau, sưng và khó chịu ở bìu.

Xoắn tinh hoàn (Testicular Torsion)

Xoắn tinh hoàn xảy ra khi tinh hoàn bị xoắn quanh trục, gây cản trở lưu thông máu. Đây là tình trạng cấp cứu y tế cần được xử lý ngay lập tức để tránh tổn thương vĩnh viễn. Triệu chứng bao gồm đau dữ dội, sưng và đỏ ở bìu.

Ung thư tinh hoàn (Testicular Cancer)

Ung thư tinh hoàn là loại ung thư thường gặp ở nam giới trẻ tuổi. Các triệu chứng bao gồm xuất hiện cục u cứng, thay đổi kích thước hoặc hình dạng tinh hoàn, và đau âm ỉ ở vùng bụng dưới hoặc bìu.

Tràn dịch màng tinh hoàn (Hydrocele) 

Là tình trạng tích tụ chất lỏng trong lớp vỏ bao quanh tinh hoàn, thường không gây đau đớn hoặc có hại và có thể không cần điều trị. Tuy nhiên, bất kỳ vết sưng nào ở bìu cũng cần được bác sĩ đánh giá. Đôi khi, hydrocele có thể gây ra các triệu chứng khác như đau nhẹ hoặc đỏ bìu. Hydrocele thường xảy ra ở trẻ sơ sinh do lỗ hở giữa bụng và bìu, nhưng cũng có thể xuất hiện muộn hơn do chấn thương, viêm nhiễm, nhiễm trùng tinh hoàn hoặc viêm mào tinh hoàn.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh (Varicocele)

Là tình trạng tĩnh mạch trong thừng tinh giãn và xoắn bất thường, thường không đau và vô hại. Tuy nhiên, nó có thể gây giảm sản xuất và chất lượng tinh trùng, dẫn đến vô sinh. Đôi khi, varicocele có thể gây đau và sưng. Hầu hết không cần điều trị, nhưng một số trường hợp cần phẫu thuật.

Suy sinh dục (Hypogonadism)

Là tình trạng tinh hoàn không sản xuất đủ hormone testosterone, gây ra rối loạn cương dương, giảm ham muốn, vô sinh, loãng xương, tăng mô vú, giảm cơ và râu, trầm cảm, mệt mỏi và bốc hỏa. Thường được điều trị bằng liệu pháp thay thế testosterone, các can thiệp phụ thuộc vào nguyên nhân và thời điểm xảy ra trong cuộc đời.

Nang mào tinh hoàn (Spermatocele) 

Là một u nang chứa đầy dịch hình thành trong mào tinh hoàn. U nang nhỏ thường không gây đau. Các u nang lớn có thể gây đau hoặc cảm giác nặng nề ở tinh hoàn bị ảnh hưởng và sưng tấy phía trên và phía sau tinh hoàn.

Các tình trạng bìu khác

Có nhiều tình trạng có thể ảnh hưởng đến bìu. Không phải tất cả chúng đều cần điều trị, nhưng tất cả các tình trạng ở bìu đều phải được bác sĩ đánh giá. Một số tình trạng ở bìu là cellulite ở thành bìu, áp xe bìu (nhiễm trùng bìu), hoại tử Fournier và ban xuất huyết Henoch-Schonlein (HSP).

Kiểm tra định kỳ và tư vấn y tế

Để đảm bảo sức khỏe bìu và tinh hoàn, nam giới nên thực hiện các kiểm tra định kỳ và tư vấn y tế:

• Tự kiểm tra bìu và tinh hoàn: Thực hiện tự kiểm tra hàng tháng để phát hiện sớm các thay đổi bất thường. Tốt nhất nên kiểm tra sau khi tắm nước ấm, khi bìu ở trạng thái thư giãn.
• Khám sức khỏe định kỳ: Khám định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe. Nam giới nên thảo luận với bác sĩ về lịch trình khám phù hợp.
• Tư vấn y tế: Khi gặp bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở bìu hoặc tinh hoàn, cần tư vấn ngay với bác sĩ chuyên khoa. Điều này giúp đảm bảo phát hiện và điều trị kịp thời các vấn đề sức khỏe.

Cách tự kiểm tra vùng da bìu và tinh hoàn

• Kiểm tra da bìu và tinh hoàn khi tắm nước ấm: Nước ấm làm cho vùng da bìu giãn ra và dễ dàng kiểm tra.
• Kiểm tra từng tinh hoàn một: Bạn dùng hai tay nhẹ nhàng lăn và ấn nhẹ các ngón tay vào tinh hoàn. Sau đó bạn dùng ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa để cuộn nhẹ tinh hoàn qua lại.
• Cảm nhận mào tinh hoàn: Khi cuộn tinh hoàn bạn sẽ cảm nhận được mào tinh hoàn. Mào tinh hoàn là một vùng mô mềm u lên phía trên tinh hoàn, và nằm dọc như một chuỗi. Nếu ấn mạnh vào sẽ thấy đau.
• Chú ý xem chỗ nào có cục u lên ở dọc phía trước hoặc cả 2 bên không: Khi kiểm tra mỗi bên tinh hoàn, nếu xuất hiện cục u nhỏ như hạt gạo hoặc hạt đậu thì đó là dấu hiệu bất thường. Lúc này bạn cần đi khám bác sĩ nam khoa ngay.

Lưu ý: Hai tinh hoàn sẽ không đều nhau, một bên sẽ to hoặc nhỏ hơn bên còn lại. Nên bạn hoàn toàn yên tâm về tình trạng tinh hoàn không đều nhau.

Kết luận

Chăm sóc sức khỏe bìu và tinh hoàn là một phần quan trọng trong việc duy trì sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống của nam giới. Nhận biết các dấu hiệu cảnh báo, hiểu rõ các bệnh lý thường gặp và thực hiện kiểm tra định kỳ là những bước cần thiết. Đừng ngại tư vấn y tế khi có bất kỳ vấn đề gì, vì sự quan tâm đến sức khỏe của chính mình luôn là ưu tiên hàng đầu. Chúng tôi hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về cách chăm sóc sức khỏe bìu và tinh hoàn, và mang lại những thông tin hữu ích cho bạn.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.