Tiểu đường: đặc điểm, các nhóm thuốc, và phương pháp phòng bệnh
Tiểu đường, còn được gọi là đái tháo đường, là một căn bệnh mãn tính phổ biến mà nhiều người mắc phải. Các loại tiểu đường có những đặc điểm và phương pháp điều trị khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu về tiểu đường, các nhóm thuốc tiểu đường, và phương pháp phòng bệnh.
Đặc điểm của bệnh tiểu đường
Tiểu đường là một tình trạng khi cơ thể bị rối loạn chuyển hóa carbohydrate. Thông thường, carbohydrate sẽ được chuyển hóa thành glucose, và tuyến tụy sẽ sản xuất insulin để chuyển glucose từ máu vào tế bào, cung cấp năng lượng cho cơ thể. Insulin cũng chuyển hóa glucose thành glycogen để lưu trữ trong gan và cơ bắp.
Khi tuyến tụy không sản xuất đủ insulin do một nguyên nhân nào đó, glucose không thể chuyển hóa hoặc chuyển hóa không hoàn toàn thành năng lượng, từ đó chúng tích tụ trong máu và gây ra bệnh tiểu đường.
Tiểu đường có nhiều loại khác nhau, nhưng phổ biến nhất là type 1, type 2, và tiểu đường thai kỳ.
Tiểu đường loại 1
Trong loại bệnh này, tuyến tụy của người bệnh không sản xuất đủ insulin hoặc không sản xuất insulin. Các triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân bị tiểu đường type 1 bao gồm ăn nhiều, uống nhiều hơn bình thường, tiểu tiện nhiều lần, mất cân nặng. Bên cạnh đó, bệnh nhân thường mệt mỏi, buồn nôn, thở gấp, mạch đập nhanh và dễ bị tụt huyết áp. Một số người có thể có những triệu chứng khác như tê bì bàn chân, giảm thị lực, rối loạn tiêu hóa.
Tiểu đường loại 2
Tiểu đường type 2 xảy ra phổ biến hơn, đặc biệt là ở những người trung niên. Bệnh xảy ra khi cơ thể không sử dụng insulin hoặc sử dụng không hiệu quả. Tuyến tụy sẽ phản ứng bằng cách sản xuất nhiều insulin hơn, nhưng sau một thời gian, sự sản xuất insulin sẽ không đều đặn, từ đó glucose bị tồn đọng trong máu và gây ra tiểu đường.
Tiểu đường thai kỳ
Đái tháo đường thai kỳ xảy ra khi một người phụ nữ mang thai bị tiểu đường. Tình trạng này ảnh hưởng đến cả bà bầu và thai nhi. Hậu quả cho mẹ có thể là tăng huyết áp thai kỳ, sinh non, sảy thai, nhiễm khuẩn tiết niệu. Đối với thai nhi, có thể gặp tình trạng không phát triển trong 3 tháng đầu thai, dị tật bẩm sinh, sảy thai tự nhiên, và thai to trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối.
Các nhóm thuốc điều trị tiểu đường
Khi bạn mắc tiểu đường bất kỳ loại nào, điều trị kịp thời là rất quan trọng để tránh biến chứng nguy hiểm. Hiện nay, có nhiều nhóm thuốc điều trị tiểu đường phổ biến.
Nhóm insulin
Nhóm thuốc insulin thường được sử dụng cho bệnh nhân bị tiểu đường type 1 khi tuyến tụy không còn khả năng sản xuất insulin. Mục tiêu chính của điều trị insulin là đưa insulin từ bên ngoài vào cơ thể, giúp cơ thể “giải phóng” lượng glucose tồn đọng và hạ đường huyết.
Việc sử dụng loại thuốc insulin nào sẽ phụ thuộc vào từng người bệnh, và bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp sau khi thăm khám.
Nhóm hạ đường huyết dạng uống
Nhóm thuốc này thường được sử dụng cho bệnh nhân bị tiểu đường type 2, và có thể kết hợp sử dụng nhiều loại thuốc để kiểm soát tình trạng tiểu đường tốt hơn.
Các loại thuốc hạ đường huyết dạng uống phổ biến bao gồm:
- Nhóm Meglitinides
- Nhóm Sulfonylureas
- Nhóm thuốc chủ vận thụ thể GLP-1
- Nhóm thuốc ức chế men Dipeptidyl peptidase-4
Ngoài ra, còn có thuốc tăng độ nhạy cảm với insulin như Metformin và Thiazolidinediones, thuốc làm chậm quá trình hấp thu chất béo và glucose, và thuốc ức chế SGLT2.
Ưu điểm và nhược điểm của các nhóm thuốc tiểu đường
Tiểu đường là một căn bệnh mãn tính và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Hiện nay, có nhiều loại thuốc điều trị tiểu đường trên thị trường, đặc biệt là tiểu đường type 2, mỗi loại thuốc điều trị có ưu điểm và nhược điểm riêng.
Thuốc tăng tiết insulin
Nhóm Sulfonylureas là loại thuốc hạ đường huyết nhanh, nhưng cần tránh bỏ bữa khi sử dụng. Một số thuốc trong nhóm này bao gồm Glimepiride, Glyburide, và Glipizide.
Meglitinides có công dụng tương tự như Sulfonylureas nhưng hoạt động nhanh hơn, nên khuyến cáo sử dụng ngay trước bữa ăn. Tuy nhiên, thuốc này có giá cao và nguy cơ hạ đường huyết nếu không sử dụng đúng thời điểm.
Thuốc chủ vận thụ thể GLP-1 là một hormone tự nhiên có tác dụng tăng sự phát triển của tế bào B. Thuốc này có thể được sử dụng trước bữa ăn để tăng hiệu quả sử dụng.
Thuốc tăng độ nhạy cảm với insulin
Nhóm Metformin và Thiazolidinediones có tác dụng tăng độ nhạy cảm với insulin. Thuốc này được sử dụng để kiểm soát đường huyết và giảm nguy cơ biến chứng tiểu đường.
Thuốc làm chậm quá trình hấp thu chất béo, glucose
Nhóm thuốc này ức chế quá trình phân hủy carbohydrate và giảm hấp thu glucose tại ruột. Ngoài ra, thuốc còn ngăn chặn enzyme và làm chậm quá trình tiêu hóa tinh bột.
Thuốc ức chế SGLT2
Nhóm thuốc này làm giảm khả năng ống thận tái hấp thu glucose, từ đó hạ đường huyết và kiểm soát bệnh tiểu đường.
Điều trị tiểu đường là rất quan trọng để tránh biến chứng nguy hiểm của bệnh. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương pháp và thuốc điều trị phù hợp với bạn.
Các câu hỏi thường gặp về tiểu đường
- Tiểu đường có thể kiểm soát được không?Có, tiểu đường có thể kiểm soát được thông qua việc tuân thủ chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, sử dụng thuốc điều trị theo đúng hướng dẫn của bác sĩ và thường xuyên kiểm tra đường huyết.
- Người bị tiểu đường cần tránh thực phẩm gì?Người bị tiểu đường nên tránh thức ăn có nhiều đường, béo, và muối. Họ nên ăn nhiều rau, hoa quả tươi, thịt gia cầm không da, cá, hạt, và thực phẩm chứa chất xơ.
- Tiểu đường type 2 có thể ngừng dùng thuốc sau khi kiểm soát?Không, tiểu đường type 2 thường là căn bệnh mãn tính và cần điều trị suốt đời. Dù đã đạt được kiểm soát tốt, ngừng dùng thuốc có thể làm tăng nguy cơ đường huyết tăng trở lại.
- Chế độ ăn uống nào là phù hợp cho người bị tiểu đường?Người bị tiểu đường nên ăn chế độ ăn giàu chất xơ, thấp đường và chất béo. Họ nên ăn nhiều rau xanh, quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu omega-3 và thịt gia cầm không da.
- Tiểu đường thai kỳ có thể ngăn ngừa được không?Tiểu đường thai kỳ không thể ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng phụ nữ có thể giảm nguy cơ bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh trước và trong thai kỳ.
Nguồn: Tổng hợp
