Vàng da ở trẻ sơ sinh: nguyên nhân và điều trị

Việc nhận biết và điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh là điều ba mẹ cần quan tâm để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Trẻ có thể bị vàng da sinh lý hoặc bệnh lý. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về những nguyên nhân gây ra vàng da ở trẻ sơ sinh và các phương pháp điều trị hiệu quả.

Vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý

Vàng da là một hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh. Đối với trẻ sơ sinh đủ tháng, khoảng 60% trẻ gặp hiện tượng này, trong khi tỷ lệ này cao hơn lên đến 80% đối với trẻ sơ sinh non tháng. Thông thường, vàng da ở trẻ sơ sinh có thể chia thành hai loại chính là vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý.

“Vàng da sinh lý chiếm khoảng 75% các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh. Điều này thường biểu hiện da vàng nhẹ, không gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của trẻ, và do đó không cần thiết phải can thiệp điều trị.” – Bác sĩ về trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh bị vàng da có thể xuất hiện vàng da sinh lý hoặc vàng da bệnh lý. Vàng da sinh lý thường chỉ là một hiện tượng tạm thời và không đòi hỏi can thiệp y tế. Trong khi đó, vàng da bệnh lý có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm độc thần kinh và cần được chăm sóc và điều trị kịp thời.

Vàng da sinh lý

“Vàng da sinh lý thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh do các hồng cầu có mức độ cao trong máu, và chúng chứa HbF – một loại hemoglobin đặc biệt chỉ có ở trẻ em. Điều này làm cho tuổi thọ của hồng cầu ngắn hơn, dẫn đến việc giải phóng bilirubin gián tiếp tăng lên. Gan của trẻ cũng chưa phát triển đầy đủ, không thể loại bỏ bilirubin hiệu quả.” – Bác sĩ chuyên khoa nhi

Thông thường, vàng da sinh lý không đòi hỏi can thiệp y tế. Chăm sóc cơ bản như cho trẻ bú sữa mẹ đầy đủ có thể giúp cơ thể loại bỏ bilirubin và làm giảm tình trạng vàng da trong khoảng thời gian từ 1 đến 2 tuần.

Vàng da bệnh lý

“Vàng da được coi là bệnh lý khi xuất hiện sớm, tiến triển nhanh chóng và gây ra nhiều biến chứng bệnh lý khác.” – Bác sĩ nhi đồng

Trái ngược với vàng da sinh lý, vàng da bệnh lý đòi hỏi can thiệp y tế kịp thời để ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng. Các dấu hiệu của vàng da bệnh lý bao gồm vàng da đậm màu xuất hiện trong vòng 1 – 2 ngày sau khi sinh, vàng da lan rộng đến cơ thể, và kèm theo các triệu chứng bất thường khác như từ chối bú, nôn mửa, sốt, và khóc nhiều. Đối với trẻ sinh non, quan trọng hơn là theo dõi chặt chẽ và liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây vàng da ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân gây ra vàng da ở trẻ sơ sinh có thể đa dạng và phức tạp. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Tăng sản xuất bilirubin: Bilirubin dư thừa trong máu là nguyên nhân chính gây ra vàng da. Các nguyên nhân tăng sản xuất bilirubin trong máu có thể là bất đồng nhóm máu giữa mẹ và con, các bệnh lý tại hồng cầu, vết bầm máu lớn ở trẻ khi sinh, và giảm chức năng chuyển hóa bilirubin.
• Tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột: Dấu hiệu phình đại tràng bẩm sinh, tắc ruột non, và sử dụng thuốc gây liệt ruột có thể làm tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột và gây ra vàng da.
• Vàng da do sữa mẹ: Trẻ không được cung cấp đủ lượng sữa mẹ trong những ngày đầu sau sinh có thể gây tăng tái hấp thu bilirubin và làm mất nước, thiếu năng lượng của trẻ.

Để khắc phục tình trạng vàng da, bên cạnh việc cho trẻ bú sữa mẹ đầy đủ, có thể áp dụng các phương pháp điều trị như chiếu đèn và thay máu.

Các phương pháp điều trị vàng da sơ sinh

“Chiếu đèn được coi là phương pháp hiệu quả nhất để điều trị vàng da sơ sinh. Bằng cách chiếu ánh sáng màu xanh hoặc xanh da trời lên da, chiếu đèn giúp biến đổi bilirubin trong da thành dạng có thể bài tiết ra khỏi cơ thể.” – Bác sĩ chuyên khoa nhi

Phương pháp điều trị chính cho vàng da sơ sinh là chiếu đèn. Đây là một phương pháp an toàn, đơn giản và kinh tế. Ngoài ra, trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, thay máu có thể được thực hiện để loại bỏ bilirubin dư thừa trong máu của trẻ.

Việc điều trị vàng da sơ sinh là quan trọng để ngăn chặn các biến chứng nghiêm trọng có thể gây hại đến sức khỏe của trẻ. Cha mẹ nên thường xuyên theo dõi tình trạng vàng da của trẻ và liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể về điều trị.

FAQs về vàng da ở trẻ sơ sinh:

1. Vàng da sinh lý có cần điều trị không?

Không, vàng da sinh lý không đòi hỏi can thiệp y tế và thường tự giảm trong vòng 1 đến 2 tuần.

2. Tôi phải làm gì nếu trẻ bị vàng da bệnh lý?

Nếu trẻ bị vàng da bệnh lý, bạn nên liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được hướng dẫn và điều trị kịp thời.

3. Vàng da ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

Vàng da sinh lý không nguy hiểm, nhưng vàng da bệnh lý có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Do đó, việc điều trị vàng da bệnh lý là rất quan trọng.

4. Có những biến chứng nào có thể xảy ra do vàng da ở trẻ sơ sinh?

Vàng da bệnh lý có thể dẫn đến nhiễm độc thần kinh và gây ra các triệu chứng bất thường khác như từ chối bú, nôn mửa, sốt và khóc nhiều.

5. Chiếu đèn là phương pháp điều trị vàng da sơ sinh hiệu quả nhất?

Có, chiếu đèn được coi là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho vàng da sơ sinh. Nó giúp biến đổi bilirubin trong da thành dạng có thể bài tiết ra khỏi cơ thể.

Nguồn: Tổng hợp