Viêm da dầu là gì? Triệu chứng và nguyên nhân

Viêm da dầu là một trong những bệnh lý da phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều người trên toàn thế giới. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ và tâm lý của người bệnh. Việc hiểu rõ viêm da dầu là gì, triệu chứng phổ biến và nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp bạn nhận biết và điều trị hiệu quả hơn. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về viêm da dầu.

Viêm da dầu là gì?

Viêm da dầu (seborrheic dermatitis) là một bệnh lý da mạn tính, gây ra bởi sự hoạt động quá mức của tuyến dầu. Tình trạng này thường xuất hiện ở những vùng da có nhiều tuyến bã nhờn như da đầu, mặt, và ngực. Viêm da dầu có thể gặp ở mọi lứa tuổi, từ trẻ sơ sinh đến người lớn, và thường diễn biến theo đợt với các giai đoạn bùng phát và thuyên giảm.

Triệu chứng phổ biến của viêm da dầu

Triệu chứng viêm da dầu có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

• Da đỏ và viêm: Vùng da bị viêm da dầu thường có màu đỏ, sưng và nóng.
• Vảy và mảng nhờn: Da có thể xuất hiện các vảy trắng hoặc vàng, nhờn, đặc biệt là ở da đầu, mặt và vùng ngực.
• Ngứa: Ngứa là triệu chứng phổ biến và có thể gây khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Rụng tóc: Ở da đầu, viêm da dầu có thể dẫn đến rụng tóc tạm thời.
• Mụn nhỏ và sưng: Một số người có thể phát triển mụn nhỏ, sưng, chứa mủ ở vùng da bị viêm.

Viêm da dầu ở trẻ nhỏ

Ở trẻ nhỏ, viêm da dầu thường gặp hơn trong 3 tháng đầu đời (10% ở bé trai và 9,5% ở bé gái), với bong tróc trên da đầu là biểu hiện lâm sàng phổ biến nhất (42%). Bệnh đặc trưng bởi sự xuất hiện của vảy tiết màu vàng với mức độ khác nhau xuất hiện trong những tháng đầu đời sau khi sinh.

• Tổn thương cơ bản:
  • Vùng da đầu: Hay gặp ở vùng trán và đỉnh đầu, tổn thương là các vảy da và vảy mỡ trên nền da đỏ kèm theo các vết nứt, thường không kèm theo rụng tóc, tổn thương có thể lan rộng toàn bộ đầu. Các mảng đỏ da trên có vảy mỡ bóng dính tập trung ở trán, rãnh mũi má, lông mày, mí mắt, rãnh sau tai, ống tai ngoài và ngực.
  • Vùng kẽ như nách, bẹn, quanh rốn, quanh ống hậu môn cũng là những vị trí hay gặp với tổn thương là các mảng đỏ ẩm ướt kèm theo ít vảy, liên kết với nhau thành đám.

• Triệu chứng cơ năng: ngứa rất ít, trẻ vẫn ăn và ngủ tốt.

Viêm da dầu ở người lớn

Ở người lớn, viêm da dầu là một bệnh da mạn tính. Bệnh thường xuất hiện sau tuổi dậy thì và có thể kéo dài suốt đời. Các khu vực bị ảnh hưởng và mức độ thường gặp của từng khu vực như sau: khuôn mặt (87,7%), da đầu (70,3%), ngực (26,8%), chi dưới (2,3%) và các vị trí khác (5,4%) như nếp gấp cơ thể.

• Ở đầu: biểu hiện sớm nhất của viêm da dầu ở đầu là gàu. Đó là các mảnh vảy da nhỏ bong ra từ trên nền da đầu bình thường. Nếu tiến triển lâu xung quanh các nang lông ở da đầu thường đỏ lên, bong vảy, làm thành từng mảng có ranh giới rõ, rải rác hoặc tập trung. Mảng tổn thương có thể lan rộng và tiến ra rìa chân tóc. Trường hợp mạn tính có thể thấy rụng tóc. Sau tai có thể có vảy đỏ và tiết bã nhờn, có thể thấy vết nứt đóng vảy tiết.

• Ở mặt:
  • Viêm da dầu thường đặc trưng bằng tổn thương vùng lông mày, điểm giữa trên gốc mũi và rãnh mũi má, xuất hiện các dát đỏ bong vảy da ẩm, nhờn, bóng mỡ, ranh giới rõ và thường liên quan đến thương tổn trên đầu.
  • Viêm bờ mi: Bờ mi đỏ lên có những vảy da trắng nhỏ. Có thể thấy những vảy tiết vàng và các vết loét nhỏ, khi khỏi tạo thành các sẹo, có thể phá hủy các nang lông ở bờ mi.

• Ở thân mình:
  • Hình thái cánh hoa (Petaloid form): là hình thái thường gặp nhất và thường xuất hiện ở vùng trước xương ức, vùng liên bả vai ở nam giới. Tổn thương bắt đầu bằng những sẩn nhỏ nang lông, màu đỏ nâu, phía trên có vảy tiết bã. Dần dần thương tổn lan rộng ra và liên kết với nhau tạo thành đám tổn thương có hình vòng cung trông giống như cánh hoa với vảy da trắng ở vùng trung tâm, các sẩn đỏ thẫm với vảy tiết bã ở thượng bì.
  • Hình thái bong vảy phấn: thường ở thân mình. Các chi ít gặp hơn. Các dát đỏ trong hình thái bong vảy giống như vảy phấn hồng Gibert.
  • Ở các nếp gấp như nách, bẹn, sinh dục, kẽ dưới vú và rốn thì VDD biểu hiện như viêm kẽ, cá dát đỏ ranh giới rõ và có vảy da tiết bã. Vùng sinh dục của hai giới đều có thể bị tổn thương.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ của viêm da dầu

Viêm da dầu có thể do nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ khác nhau, bao gồm:

• Di truyền: Yếu tố di truyền có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển viêm da dầu.
• Sự phát triển của nấm Malassezia: Nấm Malassezia, một loại nấm tự nhiên trên da, có thể phát triển quá mức và gây viêm da dầu.

• Hoạt động của tuyến bã nhờn: Tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, sản xuất quá nhiều dầu có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc mắc các bệnh như HIV/AIDS, bệnh Parkinson, hoặc trầm cảm thường có nguy cơ cao bị viêm da dầu.
• Yếu tố môi trường: Thời tiết lạnh, khô, hoặc ẩm ướt có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng viêm da dầu.
• Căng thẳng và mệt mỏi: Stress và thiếu ngủ có thể kích thích sự bùng phát viêm da dầu.
• Tia tử ngoại: các liệu pháp điều trị PUVA ở vùng mặt có thể gây bùng phát viêm da dầu.
• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da và tóc không phù hợp: Sản phẩm chứa hóa chất mạnh hoặc không phù hợp với loại da có thể gây kích ứng và làm tình trạng viêm da dầu nặng hơn.
• Thuốc: một số thuốc gây ra khởi phát viêm da dầu như: Griseofulvin, Cimetidin, lithium, methyldopa, arsenic, haloperidol…

Viêm da dầu là một bệnh lý da phổ biến, nhưng với sự hiểu biết và chăm sóc đúng cách, bạn có thể kiểm soát và giảm thiểu các triệu chứng. Việc chăm sóc da sau điều trị là vô cùng quan trọng để duy trì kết quả và ngăn ngừa tái phát. Nếu bạn gặp phải triệu chứng viêm da dầu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có phác đồ điều trị phù hợp. Chăm sóc da và lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn duy trì làn da khỏe mạnh và giảm thiểu tác động của viêm da dầu.