Bệnh lý chuột rút

Chuột rút cơ là các cơn co thắt xảy ra bất ngờ ở các phần khác nhau của cơ thể. Các vùng bị ảnh hưởng thường gặp bao gồm bàn chân, cánh tay, thành bụng và bàn tay.
Tùy theo nguyên nhân cụ thể, chứng chuột rút có thể xử lý và phòng ngừa tại nhà.
Cơn đau dữ dội do chuột rút có thể xảy ra vào ban đêm, khi đang ngủ. Đau do chuột rút cũng khiến việc đi lại, hoạt động tay chân trở nên khó khăn. Chuột rút cơ thường gây ra sự co thắt cơ và hầu như tất cả mọi người đều bị chuột rút cơ ít nhất một lần trong đời.

Nguyên nhân chuột rút tay và chân

Cung cấp máu không đầy đủ: Đây là tình trạng xảy ra khi các động mạch cung cấp không đủ máu cho cánh tay và chân, thường do hẹp lòng mạch trong bệnh cảnh xơ vữa động mạch. Tình trạng này dẫn đến đau thắt lưng ở chân, bàn chân, hoặc cánh tay, đặc biệt là trong khi luyện tập. Tuy nhiên, cơn đau sẽ biến mất ngay lập tức sau khi bạn ngừng tập luyện.
Chèn ép dây thần kinh: Chèn ép các dây thần kinh hoặc tủy sống vùng thắt lưng và vùng cổ là những yếu tố góp phần gây ra đau cơ vùng tay và chân. Đau có thể tồi tệ hơn nếu bạn cố tiếp tục đi bộ.
Mất chất khoáng cần thiết: Nghiên cứu cho thấy rằng, khi các khoáng chất cần thiết trong cơ thể ở mức độ thấp có thể gây ra chứng chuột rút. Giảm lượng magiê, canxi, hoặc kali trong chế độ ăn có thể gây ra chuột rút ở tay và chân. Ngoài ra, thuốc như thuốc lợi tiểu được kê toa cho bệnh tăng huyết áp có thể góp phần làm giảm nồng độ các chất khoáng quan trọng.
Tuổi tác: Tuổi càng cao, cơ thể bắt đầu mất dần khối cơ và khối cơ còn lại phải gánh quá tải các hoạt động thường nhật. Trong hầu hết các trường hợp, người cao tuổi thường bị chuột rút ở bàn tay và bàn chân.
Mất nước: Những người chơi thể thao trong thời tiết nóng có thể gặp chuột rút ở bàn chân và bàn tay do mất nước gây ra. Mất nước của cơ làm giảm sự linh hoạt của cơ và dẫn đến chuột rút.
Mang thai: Trong khi mệt mỏi, ốm nghén và đau lưng thường là các triệu chứng hay phàn nàn trong thời kỳ mang thai, thì nồng độ hormon tăng cũng gây ra tình trạng giữ nước trong thai kỳ, dẫn đến chân bị sưng. Chuột rút xảy ra vì các tế bào bị áp lực với chất lỏng dư thừa. Ứ trệ chất lỏng nhiều trong cơ thể cũng gây ra tắc nghẽn một phần dòng máu di chuyển đến các phần khác nhau của cơ thể.
Các rối loạn sức khỏe: Những phát hiện gần đây chỉ ra rằng có một số bệnh lý làm tăng nguy cơ bị chuột rút bàn chân và bàn tay. Các bệnh lý bao gồm rối loạn tuyến giáp, các vấn đề về gan, các bệnh thần kinh và bệnh đái tháo đường. Ngoài ra, rối loạn chức năng não, rối loạn trương lực cơ, bệnh đa xơ cứng và bệnh Huntington có thể góp phần làm chuột rút.

Làm gì để giảm chứng chuột rút ở tay và chân?

Chuột rút có thể được điều trị bằng cách sử dụng các biện pháp tự chăm sóc khác nhau đơn giản và khả thi tại nhà dưới đây.
Chườm nóng: Khi đặt một miếng đệm sưởi ấm trên các vùng bị chuột rút, nhiệt độ sẽ tăng dần và cơn đau có thể được giảm bớt vì nhiệt làm thư giãn các cơ và tăng cường lưu thông máu. Nếu cơn đau không giảm sau 10 phút kể sau khi chườm nóng, có thể đợi nửa giờ rồi chườm lặp lại. Tác dụng của chườm nóng có thể tăng lên khi kèm massage nhẹ nhàng trên vùng bị ảnh hưởng.
Sử dụng thực phẩm giàu axit axetic: Khuyến cáo tiêu thụ thực phẩm giàu axit axetic giúp làm giảm bớt tình trạng chuột rút. Uống nước dưa chua, dấm táo hoặc ăn mù tạt vì chúng chứa nhiều axit axetic. Axit axetic là cần thiết trong tổng hợp acetylcholine, có tác dụng cải thiện sự phối hợp và chức năng hoạt động của cơ.
Trà thảo dược: Các nghiên cứu cho thấy, lo lắng và căng thẳng có thể là nguyên nhân gây chuột rút ở tay và chân. Uống một tách trà hoa cúc sẽ giúp thư giãn cơ thể và điều này sẽ làm giảm chứng chuột rút và đau cơ. Ngoài ra, có thể dùng trà có axit valerenic là chất làm giãn cơ và giúp giảm bớt chứng chuột rút.
Kéo duỗi và xoa bóp cơ: Các chứng chuột rút ảnh hưởng đến chân, tay và có thể được giảm một cách hiệu quả bằng cách đi bộ hoặc kéo duỗi cơ và có thể kèm xoa bóp cơ.
Dược phẩm: Có rất nhiều loại thuốc giãn cơ trên thị trường. Trong trường hợp bị chuột rút cơ bắp thường xuyên, có thể uống thuốc giãn cơ theo chỉ định của bác sĩ.

Làm thế nào để phòng ngừa chứng chuột rút?

Cách đơn giản nhất để ngăn ngừa chuột rút cơ là tránh hoặc hạn chế các bài tập làm căng cơ và gây chuột rút. Bạn cũng có thể làm theo những lời khuyên sau để ngăn ngừa chuột rút cơ:
Làm ấm cơ thể trước khi tập thể dục thể thao, không khởi động tốt có thể dẫn đến căng cơ và chấn thương. Không tập thể dục ngay sau khi ăn.
Ăn chuối: Bất kỳ sự mất cân bằng điện giải nào trong cơ thể do sự mất cân bằng dinh dưỡng, hoặc đổ mồ hôi quá nhiều có thể ảnh hưởng đến chức năng của cơ. Mức kali thấp, hoặc natri thấp có thể khiến bạn dễ bị chuột rút. Chuối chứa kali cao và ăn 3-5 trái chuối mỗi ngày sẽ giúp cân bằng lượng kali và natri.
Uống nhiều chất lỏng: Mất nước được biết đến là một nguyên nhân thường gặp của chuột rút cơ. Bạn có thể bị mất nước nếu bạn đổ mồ hôi nhiều, nhất là trong khi tập luyện. Việc tăng lượng nước uống lên tới 8-10 ly mỗi ngày sẽ giúp bạn giữ được nước và giúp cơ bắp hoạt động tốt.
Giảm lượng thức ăn và thức uống có chứa caffeine và sô-cô-la.
Uống nước khoáng tonic: Nước tonic là một loại nước giải khát có ga có chứa chất quinin và được biết đến như một chất làm giãn cơ hiệu quả và cải thiện hoạt động co cơ.
BS. Thanh Hoài