Bệnh lao ruột: Triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp điều trị Lao ruột là một căn bệnh ít gặp, khó chẩn đoán và điều trị thường xuất hiện nhiều ở các nước đang phát triển với tỷ lệ tử vong 11%. Bệnh lao ruột để lại nhiều biến chứng nguy hiểm và lây lan nhiễm khuẩn qua các cơ quan khác trong cơ thể.  Bệnh lao ruột là một thể bệnh lao ngoài phổi, do vi khuẩn lao gây nên tình trạng nhiễm khuẩn đường ruột

Triệu chứng

Bệnh lao ruột ở giai đoạn đầu thường ít có biểu hiện rõ ràng và diễn biến một cách âm thầm khiến bệnh nhân khó có thể phát hiện ra bệnh và đi khám sớm. Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến bạn đọc có thể quan tâm để phát hiện ra mình có bị bệnh lý này không.

Triệu chứng cơ năng

Đối với dấu hiệu thuộc nhóm này sẽ có các dấu hiệu của bệnh lý đường tiêu hóa cụ thể như sau:

• Bệnh nhân cảm thấy buồn nôn, tiếp đến là đau bụng toàn phần hoặc từng vùng và đau nhiều nhất là ở hố chậu phải.
• Rối loạn đại tiện: Bệnh nhân thường xuyên đối mặt với tình trạng tiêu chảy, phân có thể lẫn máu hoặc có trường hợp bị táo bón xen lẫn tiêu chảy và tình trạng này xuất hiện nhiều hơn khi bệnh nhân bị loét ruột.
• Người bệnh cảm thấy đầy hơi, sôi bụng nhẹ tại vùng hố chậu phải.
• Đường ruột bị tắc nghẽn do hẹp sưng khiến bụng đau quặn lại và sôi bụng mạnh hơn.

Triệu chứng toàn thân

Người bệnh có những biểu hiện sau:

• Mệt mỏi, sụt cân và suy nhược cơ thể.
• Sốt nhẹ đặc biệt là vào buổi chiều tối giống với biểu hiện của bệnh lao.
• Đổ mồ hôi vào ban đêm.

Khi cảm thấy cơ thể mình có những dấu hiệu bất thường và nghi ngờ mắc bệnh lao này nên tới bệnh viện để được chẩn đoán và phát hiện bệnh để chữa trị kịp thời. Nếu để lâu sẽ gây nên những biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân

Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến bệnh lao ruột ở người đó là lao nguyên phát và lao thứ phát. Cụ thể như sau:

Lao ruột nguyên phát

Vi khuẩn lao thâm nhập vào cơ thể con người qua đường tiêu hoá, sinh sôi tại ruột và sau đó lây lan sang những bộ phận khác;

Vi khuẩn lao đi vào cơ thể người qua đường ăn uống, đặc biệt là việc sử dụng sữa bò tươi và các chế phẩm từ sữa chứa trực khuẩn lao bò, bú sữa mẹ mắc bệnh lao, tiêu thụ thực phẩm, nước uống chứa loại vi khuẩn này.

Lao ruột thứ phát

Là loại lao ruột thường gặp ở những bệnh nhân đã bị mắc lao phổi, lao màng bụng, lao thực quản hay lao hầu họng. Vi khuẩn lao sẽ di chuyển vào đường ruột qua đường tiêu hoá, chúng phát triển và gây bệnh tại đây, từ đó tấn công sang những bộ phận khác trong cơ thể. Vi khuẩn lao gây bệnh tại ruột có thể là loại vi khuẩn lao người hoặc vi khuẩn lao động vật như trâu, bò, lợn. Không chỉ vào được trong ruột non, vi khuẩn lao có thể len lỏi được cả vào trong hồi tràng do chúng không bị dịch tiêu hoá của dạ dày tác động vì chúng được bảo vệ bởi lớp vỏ phospholipid bên ngoài. Chính nhờ chiếc “áo giáp” chắc chắn này, chúng có thể tiến sâu vào những cơ quan khác thuộc hệ tiêu hoá như tá tràng hoặc hỗng tràng. Khi mô bạch huyết dư thừa, chứa ít vi khuẩn tiêu hoá và bị ứ đọng lại trong hồi tràng sẽ là cơ hội tốt cho vi khuẩn lao, gây nên bệnh lao hồi manh tràng.  

Đối tượng nguy cơ

Bệnh lao ruột có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào trong mọi lứa tuổi.

Tuy nhiên bệnh lao ruột thường xuất hiện phổ biến ở người trong độ tuổi lao động, nhất là từ 30 – 55 tuổi.

Đối tượng nguy cơ mắc bệnh lao ruột:

• Người bị nhiễm HIV/AIDS thường rất dễ mắc bệnh lao ruột do virus HIV làm suy giảm hệ miễn dịch ở các bệnh nhân này, tạo cơ hội cho vi khuẩn lao gây hại cho cơ thể.
• Bệnh nhân đái tháo đường
• Người có trọng lượng cơ thể thấp
• Bệnh nhân bị ung thư đầu cổ, bệnh bạch cầu hoặc bệnh Hodgkin
• Các bệnh nhân đang điều trị bệnh bằng corticosteroid hoặc một số loại thuốc để điều trị các bệnh tự miễn, viêm mạch như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus gây ức chế hệ miễn dịch.
• Người đang làm việc trong môi trường có chứa bụi silic.

Chẩn đoán

Các phương pháp dùng để chẩn đoán bệnh gồm:

• Xét nghiệm máu: Thiếu máu, tăng tế bào lympho và tỷ lệ lắng hồng cầu cao là dấu hiệu phổ biến ở những bệnh nhân bị bệnh lao
• Chụp X-quang: Chụp X-quang ngực có thể phát hiện bệnh lao
• Thụt tháo bằng barium và uống barium
• Chụp mạch lympho: Chụp X-quang kiểm tra các mạch hệ thống bạch huyết sau khi tiêm một chất đục để chụp X-quang
• Siêu âm
• Chụp CT: CT có thể hữu ích trong việc loại trừ sự hiện diện của khối u và giúp bác sĩ quan sát phản ứng của bệnh trong thời gian hóa trị
• Chụp Gallium citrate giúp phát hiện viêm thanh mạc và viêm phúc mạc.
• Nội soi có thể tiết lộ các nốt tổn thương ở các khu vực hồi manh tràng
• Nội soi ổ bụng
• Kháng thể huyết thanh có thể được phát hiện bởi các enzyme liên kết khảo nghiệm miễn dịch hoặc bằng xét nghiệm kháng thể huỳnh quang hòa tan kháng nguyên

  Nội soi tiêu hóa để chẩn đoán bệnh

Phòng ngừa bệnh lao ruột như thế nào ?

• Vệ sinh tay trước khi ăn uống
• Thực phẩm phải giữ vệ sinh sạch sẽ
• Tuyệt đối không nên dùng sữa bò khi chưa qua xử lý
• Hạn chế tiếp xúc môi trường ô nhiễm
• Không dùng thuốc gây suy giảm miễn dịch như corticoid khi chưa được sự cho phép bởi bác sĩ
• Khi có các triệu chứng bệnh lao ruột bắt buộc phải đi khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời trước khi bệnh lao ruột nặng hơn gây nguy hiểm tính mạng cũng như lây lan cho những người xung quanh.

Điều trị như thế nào?

Bệnh lao ruột gồm hai hướng điều trị là điều trị nội khoa và ngoại khoa, tuy nhiên trên lâm sàng chủ yếu vẫn dùng điều trị nội khoa.

• Điều trị nội khoa bằng thuốc theo đúng chỉ định kết hợp chế độ ăn uống hợp lý: Ăn đủ chất, nhất là đạm, vitamin, không nên ăn nhiều thức ăn dạng bột.

• Điều trị ngoại khoa: Phẫu thuật chỉ được  trong trường hợp lao ruột có biến chứng (hơn 80% trường hợp biến chứng phải can thiệp bằng phương pháp này).

Lao ruột là bệnh lý nhiễm khuẩn lao nguy hiểm, có khả năng lây lan cho xã hội và có thể để lại những biến chứng nguy hiểm cấp tính cho bệnh nhân. Vì vậy, khi có những dấu hiệu nghi ngờ lao ruột thì bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và tiến hành điều trị theo phác đồ.