Bệnh Pellagra là gì? Những điều cần biết về bệnh pellagra

Triệu chứng

Thiếu hụt niacin thường biểu hiện rõ ở các bộ phận cơ thể có tỷ lệ thay đổi tế bào cao, chẳng hạn như da hoặc đường tiêu hóa. Triệu chứng của bệnh Pellagra thường được gói gọn trong ba chữ “D”: Dermatitis (viêm da), Diarrhea (tiêu chảy), và Dementia (mất trí nhớ). Các triệu chứng này có thể xuất hiện đồng thời hoặc lần lượt, và nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến tử vong.

Viêm da (Dermatitis): Viêm da do Pellagra thường gây phát ban ở mặt, môi, bàn chân và bàn tay. Ở một số người, phát ban có thể xuất hiện ở cổ.

• Da bị viêm, đỏ, có vảy và xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
• Da có thể trở nên dày, khô, và nứt nẻ.
• Các vùng da bị ảnh hưởng có thể gây ngứa và đau.
• Các khu vực da đổi màu, từ đỏ sang nâu

Tiêu chảy (Diarrhea):

• Rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy kéo dài, và đôi khi có máu trong phân.
• Buồn nôn và nôn mửa có thể kèm theo.

Mất trí nhớ (Dementia): Trong một số trường hợp, các dấu hiệu thần kinh của bệnh Pellagra sẽ xuất hiện sớm, nhưng rất khó xác định. Khi bệnh tiến triển, bạn sẽ có các dấu hiệu của sa sút trí tuệ.

• Rối loạn tâm thần, bao gồm lú lẫn, kích động và trầm cảm.
• Các triệu chứng tâm thần có thể tiến triển đến mức gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Thờ ơ với mọi việc
• Trầm cảm
• Đau đầu
• Bồn chồn hoặc lo lắng
• Có ảo giác

Ngoài ba triệu chứng chính, bệnh Pellagra còn có thể gây ra các vấn đề khác như viêm miệng, loét lưỡi, và sưng đau ở vùng miệng.

Nguyên nhân

Bệnh pellagra do rối loạn chuyển hoá vitamin PP (thường là do thiếu vitamin PP), nguyên nhân thiếu vitamin PP rất đa dạng. Có thể do 1 trong những nguyên nhân sau: 

• Chế độ ăn thiếu cân bằng: Ăn ngô hoặc lúa miến nguyên chất (không chế biến hoặc chỉ ăn ngô và ăn lúa miến mà không ăn thêm các loại ngũ cốc khác). Thiếu các thực phẩm giàu niacin như thịt, cá, ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm từ sữa. Ăn chế độ ăn hoàn toàn bằng rau.
• Rối loạn hấp thu: Các bệnh về đường ruột như bệnh Crohn hoặc bệnh celiac có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu niacin và tryptophan.
• Nghiện rượu: Rượu làm giảm khả năng hấp thu và sử dụng niacin của cơ thể.
• Điều kiện kinh tế xã hội: Người sống trong nghèo đói, không có khả năng tiếp cận thực phẩm đa dạng và giàu dinh dưỡng.
• Do thuốc: một số thuốc làm ảnh hưởng tới chuyển hoá và hấp thụ vitamin PP như rimifon, sulfamid, thuốc chống co giật, thuốc chống trầm cảm
• Do khối u ác tính.

Ngoài ra, bệnh pellagra còn gặp ở những người nghiện rượu nặng. Dưới tác động của ánh nắng mặt trời làm bệnh pellagra phát triển.

Đối tượng nguy cơ

Thông thường, một chế độ ăn đầy đủ và cân bằng giữa các nhóm thực phẩm đã có thể bổ sung đủ lượng vitamin B3 hàng ngày. Một số đối tượng có nguy cơ thiếu hụt vitamin B3

• Người nghiện rượu: Họ thường có chế độ ăn uống kém và khả năng hấp thu niacin giảm.
• Người sống trong điều kiện kinh tế khó khăn: Thiếu tiếp cận thực phẩm giàu niacin và protein.
• Người mắc các bệnh lý tiêu hóa: Bệnh Crohn, bệnh celiac, và các rối loạn hấp thu khác.
• Người cao tuổi: Khả năng hấp thu dinh dưỡng giảm theo tuổi tác, cùng với chế độ ăn uống không đầy đủ.
• Những người suy dinh dưỡng

Chẩn đoán

Chẩn đoán bệnh Pellagra dựa trên các triệu chứng lâm sàng và tiền sử bệnh lý của bệnh nhân. Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ niacin và các chất chuyển hóa khác trong cơ thể. Ngoài ra, việc xem xét chế độ ăn uống và các yếu tố nguy cơ khác cũng rất quan trọng trong quá trình chẩn đoán.

Một số bước chẩn đoán bao gồm:

Khám lâm sàng: Kiểm tra các triệu chứng trên da, hệ tiêu hóa và hệ thần kinh. 

• Tổn thương da: đỏ da, bọng nước, phù nề, và da trở nên khô, dày.
• Thương tổn niêm mạc: viêm môi, lợi, âm đạo, hậu môn và bìu
• Rối loạn tiêu hóa và thần kinh: ỉa chảy, chán ăn, đau đầu, chóng mặt, giảm trí nhớ.

Xét nghiệm máu: Đánh giá mức độ niacin và tryptophan trong máu. 

• Xét nghiệm máu cho thấy hàm lượng vitamin PP thấp.
• Các dấu hiệu suy dinh dưỡng khác như thiếu máu nhược sắc, giảm canxi máu.

Đánh giá chế độ ăn uống: Xem xét lượng niacin và protein mà bệnh nhân tiêu thụ hàng ngày.

Phòng ngừa bệnh

Phòng ngừa bệnh Pellagra chủ yếu dựa vào việc duy trì một chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng, bao gồm các thực phẩm giàu niacin và tryptophan.

Chế độ ăn uống

• Thực phẩm giàu niacin: Thịt gà, bò, cá, gan, và các loại ngũ cốc nguyên hạt.
• Thực phẩm giàu tryptophan: Gà tây, sữa, trứng, và các loại hạt.
• Nên ăn các loại ngũ cốc khác nhau tránh chỉ ăn hai loại ngũ cốc là ngô và lúa miến đơn thuần

Kiểm soát các yếu tố nguy cơ

• Hạn chế uống rượu: Rượu làm giảm khả năng hấp thu niacin.
• Quản lý các bệnh lý tiêu hóa: Điều trị kịp thời các bệnh về đường ruột để cải thiện khả năng hấp thu dinh dưỡng.

Bổ sung vitamin

• Bổ sung niacin: Đối với những người có nguy cơ cao, việc bổ sung vitamin B3 theo chỉ định của bác sĩ có thể ngăn ngừa thiếu hụt

Ngoài ra, nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện một số bệnh có liên quan.

Điều trị như thế nào?

Điều trị bệnh Pellagra tập trung vào việc bổ sung niacin và cải thiện chế độ ăn uống của bệnh nhân.

Điều trị bệnh Pellagra tập trung vào việc bổ sung niacin và cải thiện chế độ ăn uống của bệnh nhân.

Bổ sung niacin

• Thuốc niacin: Các dạng thuốc niacin (như niacinamide) được sử dụng để bổ sung lượng niacin thiếu hụt. Liều lượng thường được điều chỉnh dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh.
• Bổ sung tryptophan: Trong một số trường hợp, tryptophan cũng được bổ sung để tăng cường sản xuất niacin nội sinh.

Cải thiện chế độ ăn uống

• Tăng cường thực phẩm giàu niacin: Đảm bảo chế độ ăn hàng ngày bao gồm các thực phẩm giàu niacin và tryptophan.
• Hướng dẫn dinh dưỡng: Cung cấp tư vấn dinh dưỡng để giúp bệnh nhân hiểu rõ hơn về các nguồn thực phẩm cần thiết.

Điều trị các triệu chứng khác

• Điều trị các triệu chứng tâm thần: Các triệu chứng tâm thần như lo âu, trầm cảm có thể cần điều trị bổ sung bằng các loại thuốc hoặc liệu pháp tâm lý.
• Chăm sóc da: Sử dụng các loại kem và thuốc mỡ để điều trị viêm da và các triệu chứng ngoài da khác. Kem kẽm và kem chống nắng để bảo vệ da.

Tiến triển và biến chứng

Nếu không được điều trị, Pellagra có thể tiến triển và gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Các thương tổn da có thể trở nên nặng hơn, kèm theo rối loạn tiêu hóa và thần kinh. Trong một số trường hợp, bệnh có thể dẫn đến tử vong.

Bài viết trên đã cho bạn những thông tin về Pellagra . Hi vọng, sẽ có ích cho việc chăm sóc sức khỏe gia đình bạn.

Kết luận

Bệnh Pellagra là một tình trạng y tế nghiêm trọng do thiếu hụt niacin, ảnh hưởng đến da, hệ tiêu hóa và hệ thần kinh. Mặc dù bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, nhưng nó có thể được phòng ngừa và điều trị hiệu quả thông qua việc bổ sung niacin và cải thiện chế độ ăn uống. Để giảm nguy cơ mắc bệnh, quan trọng nhất là duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng và nhận diện sớm các triệu chứng để có biện pháp can thiệp kịp thời.

Nếu bạn hoặc người thân gặp phải các triệu chứng nghi ngờ liên quan đến bệnh Pellagra, hãy tìm kiếm sự tư vấn y tế ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Sức khỏe của bạn luôn là ưu tiên hàng đầu, và việc duy trì một lối sống lành mạnh, dinh dưỡng đầy đủ là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân khỏi các bệnh lý do thiếu hụt dinh dưỡng.