Tổng quan chung
Triệu chứng
Nguyên nhân
Đối tượng nguy cơ
Chuẩn đoán
Phòng ngừa bệnh
Cách điều trị
Viêm kết mạc dị ứng là gì? Những điều cần biết về viêm kết mạc dị ứng
Viêm kết mạc dị ứng là tình trạng màng lót mí mắt và màng bao phủ tròng trắng của mắt bị viêm do các nguyên nhân gây dị ứng. Viêm kết mạc dị ứng nếu không được điều trị sớm và đúng cách sẽ gây biến chứng nguy hiểm cho mắt.Vậy viêm kết mạc dị ứng là gì? Chúng ta cùng tham khảo bài viết dưới đây nhé.
Tổng quan chung
Kết mạc là một lớp mô bao phủ tròng trắng của mắt và bên trong mí mắt nhưng không che phủ giác mạc, giúp bảo vệ mắt khỏi những tác hại như khói, vi khuẩn, các chất gây dị ứng trong không khí, cũng như tác hại của nắng và gió.
Viêm kết mạc là tình trạng kết mạc bị viêm, đỏ, sưng và tiết dịch để chống lại những tác nhân gây kích ứng. Viêm kết mạc có thể do vi khuẩn, vi rút, dị ứng và kích ứng vật lý hoặc hóa học. Phương pháp điều trị phụ thuộc vào việc xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng tình trạng bệnh.
Viêm kết mạc dị ứng là kết mạc bị viêm do phản ứng dị ứng. Kết mạc chứa một số lượng lớn các tế bào từ hệ thống miễn dịch (được gọi là tế bào mast) giải phóng các chất hóa học (chất trung gian) để đáp ứng với nhiều loại kích thích như phấn hoa, bào tử nấm, bụi… Những chất trung gian này gây viêm ở mắt có thể trong thời gian ngắn hoặc kéo dài.
Phân loại viêm kết mạc dị ứng
- Viêm kết mạc dị ứng cấp: Cơ chế bệnh sinh là do phản ứng viêm cấp tính ngay sau khi tiếp xúc với các dị nguyên. Mi mắt và kết mạc đôi khi sưng phù làm người bệnh cảm thấy lo sợ, tuy nhiên, tình trạng này thường kéo dài trong vài giờ và có thể tự giới hạn.
- Viêm kết mạc dị ứng theo mùa hoặc quanh năm: Tình trạng dị ứng xảy ra nặng hơn theo mùa (thường là mùa xuân hay hè của các nước ôn đới) hoặc có thể xuất hiện quanh năm và kèm theo viêm mũi dị ứng.
- Viêm kết mạc dị ứng mùa xuân: Đây là một thể bệnh đặc biệt, thường xuất hiện ở trẻ trai từ 5 – 7 tuổi, có tiền sử bị chàm, có tiền căn dị ứng trong gia đình. Bệnh lý này có thể gây tổn thương giác mạc, gây ảnh hưởng thị lực.
- Dị ứng kết – giác mạc: Thường xuất hiện ở người trưởng thành, có tiền sử mắc bệnh chàm hay hen suyễn. Viêm kết mạc dị ứng thể này biểu hiện quanh năm, ngoài kết mạc, gây ra tổn thương mi mắt (sưng, vảy da mi, sừng da mi) và giác mạc kèm theo làm giảm thị lực.
- Viêm kết mạc dị ứng nhú gai khổng lồ: Đây là thể bệnh do sự tiếp xúc cơ học trực tiếp của kết mạc mi với những dị vật như kính áp tròng, mắt giả, chỉ khâu… gây tổn thương dạng nhú to ở mi mắt thấy được qua thăm khám trên lâm sàng.
Triệu chứng
Một số triệu chứng thường gặp được phân chia dựa theo tình trạng của bệnh như:
Dấu hiệu viêm kết mạc dị ứng cấp tính:
Sau khi tiếp xúc với dị nguyên các biểu hiện sẽ xảy ra nhanh chóng:
- Mắt đỏ kèm theo cảm giác bị cộm giống như có cát rơi vào mắt (tình trạng đỏ mắt xuất hiện 1 bên rồi mới lan sang bên còn lại).
- Ghèn nổi nhiều, gỉ mắt trong hay có màu vàng.
- Mí mắt biểu hiện sưng tấy, mọng vì mạch máu bị cương tụ.
- Một số bệnh nhân bị xuất huyết dưới kết mạc hay có giả mạc. Nếu giả mạc xuất hiện sẽ có những biểu hiện nghiêm trọng như không nhìn được rõ vật, đau mắt, sợ ánh sáng,…
- Biểu hiện toàn thân như sốt nhẹ, uể oải, nổi hạch, viêm mũi họng,…
Viêm kết mạc dị ứng cấp tính sẽ không gây ra biến chứng nặng nề và hồi phục nhanh chóng. Thế nhưng bệnh này dễ bị nhầm lẫn với viêm kết mạc do lậu cầu. Bệnh này có mức độ tiến triển nhanh chóng, chảy mủ mắt và trào qua khe mi. Khi cơ thể có dấu hiệu này cần đi khám nhanh chóng để không xảy ra biến chứng thủng giác mạc.
Dấu hiệu viêm kết mạc dị ứng mạn tính:
Ở mức độ mạn tính, bệnh dễ tái phát nhiều lần vào những giai đoạn nhất định trong năm hoặc xảy ra quanh năm với các dấu hiệu như:
- Ngứa ngáy một hoặc hai bên mắt.
- Đỏ kết mạc mắt kèm theo cảm giác khó chịu.
- Chảy mủ hoặc chất dịch tạo nên 1 lớp màng bao lấy mắt khi bệnh nhân đang ngủ khiến họ khó mở mắt khi ngủ dậy.
Việc điều trị cho bệnh nhân mãn tính phức tạp hơn nhiều so với cấp tính và chỉ có thể điều trị triệt để khi xác định được tác nhân gây bệnh.
Nguyên nhân
Các triệu chứng của viêm kết mạc dị ứng xảy ra khi hàng rào bảo vệ của hệ thống miễn dịch đang phản ứng để chống lại các dị nguyên xâm nhập vào kết mạc, tuy nhiên phản ứng này quá mức cần thiết nên đã gây ra tổn thương cho chính kết mạc. Các tế bào miễn dịch của kết mạc tiết ra các chất gây viêm như histamin, bradykinin, leucotrien,… Từ đó tạo ra các biểu hiện bệnh.
Nguyên nhân gây viêm kết mạc dị ứng có thể bao gồm:
- Khói.
- Bụi.
- Phấn hoa từ cây, cỏ.
- Nấm mốc.
- Lông động vật.
- Các loại dung dịch nhỏ mắt.
- Nước hoa.
- Mỹ phẩm.
Đối tượng nguy cơ
Theo số liệu thống kê của Tổ chức Hen suyễn và Dị ứng Hoa Kỳ, tình trạng dị ứng có thể gây ra ảnh hưởng đến 30% người lớn, 40% trẻ em. Từ đó có thể thấy rằng, dị ứng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, trong đó tình trạng này phổ biến ở nhóm đối tượng trẻ nhỏ và thanh niên. Mặt khác, người bị dị ứng lại sống ở nơi có lượng dị nguyên cao như phấn hoa, khói bụi ô nhiễm thì nguy cơ bị viêm kết mạc do dị ứng là rất cao.
Những người có nguy cơ cao mắc viêm kết mạc dị ứng bao gồm:
- Người có tiền sử dị ứng: Như viêm mũi dị ứng, hen suyễn, chàm.
- Gia đình có tiền sử dị ứng: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng.
- Tiếp xúc thường xuyên với chất gây dị ứng: Làm việc hoặc sống trong môi trường có nhiều chất gây dị ứng.
Chẩn đoán
Nếu các bạn có gặp các triệu chứng trên hoặc nghi ngờ bị viêm kết mạc dị ứng thì nên thăm khám bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán cụ thể.
Việc chẩn đoán viêm kết mạc dị ứng dựa trên:
- Tiền sử bệnh lý: Xem xét các triệu chứng và tiền sử dị ứng.
- Khám lâm sàng: Kiểm tra mắt và mí mắt để tìm các dấu hiệu viêm.
- Test dị ứng: Xác định các chất gây dị ứng thông qua xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu.
Phòng ngừa bệnh
Bệnh viêm kết mạc dị ứng tuy ít để lại biến chứng nguy hiểm nhưng gây khó chịu nhiều. Để phòng ngừa bệnh viêm kết mạc dị ứng, người dân hãy làm theo các cách dưới đây.
- Tránh các chất gây dị ứng: Tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng ở những người đã biết chính xác cơ thể dị ứng với yếu tố nào. Với người chưa biết mình có nguy cơ dị ứng với gì có thể tránh những yếu tố dễ gây dị ứng bao gồm: hải sản, đậu phộng, trứng, sữa, bơ, thực phẩm lạ, phấn hoa, vảy lông động vật, côn trùng, bụi, hóa chất, mỹ phẩm có mùi hương nồng… Đeo khẩu trang và kính mắt khi ra ngoài, đặc biệt với thời tiết hanh khô nhiều gió.
- Vệ sinh khu vực sống: Loại bỏ những yếu tố có thể gây dị ứng tại không gian sống bằng các vệ sinh sạch sẽ. Lau dọn nhà, giặt chăn mền, giúp giảm bụi, nấm mốc…
- Vệ sinh kính áp tròng: Kính áp tròng có thể là nơi chứa nhiều vi khuẩn, bụi bẩn khi không được vệ sinh kỹ. Do vậy, trước và sau khi đeo kính áp tròng cần rửa tay và kính bằng nước vệ sinh kính áp tròng chuyên dụng. Khi đeo và tháo kính áp tròng cần nhẹ nhàng, thao tác quá nhanh mà mạnh có thể làm tổn thương mắt. Khi lựa chọn mua kính áp tròng cần chọn kính chất lượng, có nguồn gốc rõ ràng, không dùng những loại được sản xuất từ vật liệu dễ gây dị ứng.
- Sử dụng chất tẩy rửa không mùi: Các chất tẩy rửa có mùi hương nồng có khả năng gây dị ứng. Do vậy, nên chọn sử dụng chất tẩy rửa không mùi, giảm nguy cơ dị ứng do hóa chất.
Điều trị như thế nào?
Đây là bệnh lý nguy hiểm, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng đối với sức khỏe người bệnh như loét giác mạc, giảm thị lực… Do vậy, bệnh lý này cần được điều trị tại các cơ sở y tế với bác sĩ có chuyên môn cao để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của người bệnh.
- Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, xác định nguyên nhân và tình trạng bệnh ở từng người rồi xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất.
- Nếu viêm kết mạc kèm theo triệu chứng ở mũi và tai, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc histamin uống để kiểm soát triệu chứng bệnh. Tuy nhiên nếu lạm dụng loại thuốc này, người bệnh có thể gặp phải tình trạng buồn ngủ, thiếu tập trung.
- Một số loại thuốc tra mắt có thể hỗ trợ làm giảm triệu chứng sưng, đỏ, ngứa ngáy, chảy nước mắt.
- Trong trường hợp bị bội nhiễm, một số loại kháng sinh có thể được kê trong khoảng từ 7-14 ngày để ngăn chặn tình trạng vi khuẩn gây nhiễm trùng.
- Một số loại thuốc nhỏ mắt chứa corticoid cũng có hiệu quả trong việc điều trị bệnh nhưng không được khuyến khích sử dụng nhiều bởi có thể gây ra các tác dụng phụ như tăng nhãn áp, nhiễm trùng, đục thủy tinh thể…
- Để bảo vệ đôi mắt trước các bệnh lý nguy hiểm như viêm kết mạc dị ứng, mỗi người cần xây dựng một chế độ sinh hoạt khoa học, lành mạnh, kết hợp thăm khám sức khỏe đôi mắt thường xuyên để chủ động phòng và điều trị bệnh, ngăn ngừa biến chứng xảy ra.
Viêm kết mạc dị ứng là một bệnh lý thường gặp nhưng có thể gây ra nhiều khó chịu. Việc nhận biết triệu chứng, nguyên nhân và đối tượng nguy cơ giúp chúng ta có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng của viêm kết mạc dị ứng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Chăm sóc mắt đúng cách và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe đôi mắt và cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy nhớ rằng, sức khỏe đôi mắt là vô cùng quan trọng và đáng được quan tâm đặc biệt.
Hi vọng với những chia sẻ trên giúp các bạn hiểu hơn về viêm kết mạc dị ứng.