Vô sinh thứ phát là gì? Những điều cần biết về vô sinh thứ phát

Triệu chứng

Dấu hiệu gợi ý vô sinh thứ phát ở nữ:

• Kinh nguyệt không đều: chu kỳ kinh nguyệt dài hoặc ngắn hơn bình thường, thậm chí vô kinh trên 6 tháng. Hoặc rong kinh kéo dài trên 7 ngày (bình thường 3 – 5 ngày). 
• Vùng kín tiết dịch lạ: khí hư màu trắng đục và không mùi là bình thường. Nếu khí hư ra dịch vàng, xanh, mùi hôi, ngứa ngáy… là bất thường. 
• Đau rát khi quan hệ có thể do các bệnh lý như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, viêm nhiễm vùng sinh dục – tử cung…
• Nữ giới luôn cảm thấy mệt mỏi, tăng cân – béo phì, hoặc thiếu cân, người xanh xao thiếu sức sống.

Dấu hiệu gợi ý vô sinh thứ phát ở nam:

• Tinh dịch không bình thường: xuất tinh ít, tinh dịch lỏng hay có cục, màu sắc lạ như xanh, đỏ…
• Rối loạn cương dương hoặc suy giảm ham muốn tình dục, xuất tinh sớm, xuất tinh ngược dòng.
• Cơ quan sinh dục phát triển bất thường như teo tinh hoàn, đau vùng bìu, viêm nhiễm bộ phận sinh dục…
• Không thể thụ thai dù cả bạn và vợ không dùng biện pháp tránh thai nào trong thời gian 1 năm. 

Nguyên nhân

Đối với nữ giới:

• Vô sinh có thể xảy ra do viêm nhiễm cổ tử cung mãn tính gây cản trở tinh trùng vào khoang tử cung. 
• Nữ giới bị c mãn tính gây viêm nhiễm, khiến cho niêm mạc bên trong buồng tử cung bị tổn thương, dễ dẫn đến 2 mặt tử cung dính vào nhau và do đó phôi không thể làm tổ trong tử cung được.
• Vô sinh thứ phát còn do bị viêm nhiễm hoặc tổn thương ở ống dẫn trứng làm chít hẹp lòng ống gây tắc hoàn toàn, khiến tinh trùng không thể di chuyển vào để thụ tinh. 

Đối với nam giới:

• Theo thống kê, tỷ lệ nam giới bị vô sinh thứ phát ngày càng tăng. Các nguyên nhân gây nên thường gặp là do rối loạn sinh tinh, nhiễm trùng bộ phận sinh dục…
• Bên cạnh đó, làm việc trong môi trường độc hại, hóa chất, tia bức xạ nhiều cũng có thể gây vô sinh thứ phát do làm yếu tinh trùng hoặc không có tinh trùng trong tinh dịch.

Đối tượng nguy cơ

Một số đối tượng có nguy cơ vô sinh thứ phát:

• Ở nam giới có sự suy giảm chất lượng và số lượng tinh trùng do quá trình sinh hoạt, người đàn ông thức khuya nhiều, làm trong môi trường nóng, đặc biệt thói quen uống rượu, hút thuốc lá rất ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. 
• Ở nữ giới, việc dùng thuốc tránh thai không đúng chỉ định, vệ sinh không tốt dẫn đến viêm nhiễm sinh dục, viêm nhiễm cổ tử cung, viêm ngược lên buồng tử cung, vòi tử cung tắc nghẽn, người mang thai ngoài tử cung, sảy thai hoặc đã nạo phá thai. 

Chẩn đoán

Quy trình khám vô sinh thứ phát ở các cặp đôi bao gồm: Khai thác tiền sử, khám lâm sàng và thực hiện các chỉ định cận lâm sàng cần thiết khác.

• Riêng đối với người chồng, bác sĩ có thể cho làm xét nghiệm tinh dịch đồ, siêu âm bìu, xét nghiệm hormon để tìm nguyên nhân. Bạn cũng được hỏi về tiền sử bệnh lý, có rối loạn tình dục hay không, tiền sử dùng thuốc trước đây và thói quen hút thuốc, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích,…
• Đối với người vợ, cần khai thác tiền sử những lần mang thai trước đó, chu kỳ kinh nguyệt, thăm khám lâm sàng như: siêu âm đếm nang thứ cấp, xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng, chụp tử cung vòi trứng. Các chỉ định này nhằm phát hiện các bất thường như: lạc nội mạc tử cung, buồng trứng đa nang, suy buồng trứng, u xơ tử cung, tắc vòi trứng, viêm nhiễm vùng kín,…

Phòng ngừa bệnh

Một số phương pháp dự phòng vô sinh thứ phát như:

• Người vợ nên mang thai trong độ tuổi sinh sản tốt nhất trong độ tuổi từ 20-25 tuổi tuy nhiên có thể mang thai dưới 35 tuổi.
• Khoảng cách giữa hai lần sinh con nằm từ 3 đến 5 năm.
• Thăm khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/ lần.
• Trong trường hợp thấy các dấu hiệu viêm nhiễm bất thường tại vùng kín nên thăm khám và điều trị dứt điểm
• Hạn chế việc nạo hút thai việc này gây tổn hại cho cơ thể và sức khỏe sinh sản. Nên lựa chọn biện pháp tránh thai an toàn khi chưa có ý định sinh con.
• Vệ sinh vùng kín đúng cách, không tự ý thụt rửa âm đạo khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Quan hệ tình dục an toàn.
• Thay đổi những thói quen gây tiêu cực cho cơ thể: hạn chế hút thuốc lá, rượu bia.
• Nâng cao sức khỏe, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao.
• Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, thuốc trừ sâu và kim loại nặng.

Điều trị như thế nào?

Điều trị vô sinh thứ phát có nhiều phương pháp khác nhau. Mỗi một phương pháp được ứng dụng trong những trường hợp cụ thể. Trước khi tiến hành điều trị bác sĩ sẽ thăm khám tổng quát và tìm ra nguyên nhân. Nhờ đó, quá trình điều trị sẽ diễn ra thuận lợi và mang lại hiệu quả tốt nhất.

• Điều trị bằng phương pháp nội khoa: dùng các thuốc điều trị các bệnh lý suy giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới, điều trị hỗ trợ buồng trứng đa nang ở nữ giới…
• Điều trị bằng phương pháp ngoại khoa: phẫu thuật gỡ dính buồng tử cung, phẫu thuật thăm dò mổ thông vòi tử cung, phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh ở nam giới…
• Các phương pháp hỗ trợ sinh sản: IUI, IVF/ICSI…

Trong đó, thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp điều trị vô sinh, hiếm muộn và vô sinh thứ phát cho kết quả cao nhất. Thế nhưng chi phí điều trị lại khá đắt đỏ giao động từ 60 đến 100 triệu đồng tùy từng trường hợp và từng đơn vị hỗ trợ sinh sản có thể chi phí còn cao hơn nữa.

Ngoài ra, mang thai hộ cũng là một trong những cách điều trị hiệu quả đối với những cặp vợ chồng không có tinh trùng, suy giảm chức năng buồng trứng dẫn tới không còn trứng hay điều trị ung thư phụ khoa…. Nhưng để mang thai hộ, chúng ta cần đảm bảo nhiều mặt về sức khỏe và pháp lý. Nên tại Việt Nam, mang thai hộ không diễn ra phổ biến.

Trong quá trình điều trị cần tuân thủ mọi chỉ dẫn của bác sĩ. Đặc biệt là lựa chọn địa chỉ bệnh viện uy tín để thăm khám và điều trị. Vì điều trị vô sinh thứ phát không dễ dàng đòi hỏi bác sĩ có kinh nghiệm, trình độ chuyên môn. Và trang thiết bị y tế hiện đại cũng là yếu tố quyết định đến sự thành công trong điều trị vô sinh hiếm muộn.