Đục thủy tinh thể có nguy hiểm không?

Đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở mọi độ tuổi. Tại Việt Nam, tỷ lệ người bị mù lòa do đục thủy tinh thể chiếm đến 70%, chủ yếu gặp ở người già. Đáng báo động là con số này vẫn không ngừng gia tăng hàng năm và tỷ lệ trẻ hóa ngày càng nhiều. Chủ động chăm sóc mắt qua những thói quen sinh hoạt hàng ngày là cách tốt nhất để phòng tránh bệnh đục thủy tinh thể. 

Vai trò của thủy tinh thể

Thủy tinh thể chính là thấu kính trong suốt và có vai trò quan trọng giúp mắt có thể nhìn được những vật ở các khoảng cách xa gần khác nhau. Khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, thấu kính trong suốt này sẽ giúp hội tụ ánh sáng đến võng mạc, giúp chúng ta nhìn thấy hình ảnh bên ngoài được rõ nét hơn.

Khi thấu kính này không còn trong suốt nữa, khiến cho thị lực bị giảm mạnh được gọi là tình trạng đục thủy tinh thể. Bệnh có thể do tuổi tác hoặc tình trạng chấn thương hoặc bệnh lý gây ra. Mắt có thể mờ nhanh hoặc mờ chậm tùy theo nguyên nhân gây bệnh. 

• Do tuổi tác: Những người trên 50 tuổi trở lên thì nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn người trẻ. Tùy theo quá trình lão hóa của từng cơ thể mà có người bị sớm hơn, có người bị muộn hơn. Người bệnh có thể bị giảm thị lực, nhưng thời gian đầu sẽ không giảm nhiều, giảm dần dần và không bị chói mắt khi ra ngoài nắng. 
• Do bệnh lý hoặc chấn thương: Những trường hợp này khác hoàn toàn với trường hợp bệnh do tuổi già, mắt sẽ mờ đi nhanh và nếu ra ngoài nắng, bệnh nhân sẽ cảm thấy vô cùng khó chịu. Phần lớn những trường hợp này sẽ cần phải mổ sớm. 

Bệnh đục thủy tinh thể nguy hiểm như thế nào? 

Nếu để lâu ngày, tình trạng đục thủy tinh thể sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng đục ngày càng nặng sẽ dẫn tới tăng nhãn áp, gây vỡ bao và phản ứng viêm màng bồ đào, mắt không thể điều tiết dịch khiến người bệnh cảm thấy đau dữ dội.

Kéo dài tình trạng này có thể làm teo thần kinh mắt và rất khó để phục hồi trở lại dù có phẫu thuật. Khả năng phục hồi của bệnh nhân sẽ rất kém và thậm chí có nhiều trường hợp dẫn tới mù lòa. 

Phần thủy tinh thể bị đục lâu ngày sẽ trở nên cứng hơn và dẫn tới viêm, mắt bị thoái hóa, đồng tử dính lại và rất khó khăn khi phẫu thuật. Vì thế các chuyên gia khuyên người bệnh nên mổ càng sớm càng tốt để tránh biến chứng nguy hiểm. 

Cách hạn chế đục thủy tinh thể

Dựa vào các nguyên nhân gây bệnh đục thủy tinh thể (môi trường, chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt…) đã được xác định, sau đây sẽ là những cách phòng tránh bệnh đục thủy tinh thể được chuyên gia khuyên dùng nhiều nhất:

Thiết lập chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng thiết yếu

Chế độ ăn uống hàng ngày tác động rất nhiều đến sức khỏe của cơ thể và đôi mắt của bạn. Thường xuyên bổ sung các loại thực phẩm cung cấp các chất dinh dưỡng tốt cho mắt sẽ giúp mắt phòng ngừa được sự lão hóa sớm và luôn sáng khỏe.

Đặc biệt, bổ sung vitamin C và vitamin E là 2 chất chống oxy hóa điển hình giúp phòng ngừa bệnh đục thủy tinh thể hiệu quả nhất, tăng cường thị lực cho mắt, trong đó:

Vitamin C có nhiều trong các loại thực phẩm như: 

• Các loại rau: Bông cải xanh, súp lơ trắng, cải bó xôi, rau bina, khoai tây, cà chua…
• Các loại quả: Dâu tây, bưởi, cam, chanh, kiwi, dưa vàng, đu đủ…
• Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó, macca…

Vitamin E có nhiều trong các loại thực phẩm như:

• Các loại thịt: Cá hồi, tôm…
• Các loại hạt: Hướng dương, hạnh nhân…
• Các loại quả: Bơ, bí, kiwi…
• Các loại dầu: Dầu oliu, dầu mầm lúa mì, dầu mè…
• Các loại rau: Chân vịt, bông cải xanh, bina…

Ngoài ra, bạn cũng cần bổ sung vào thực đơn hàng ngày các chất khác như:

• Vitamin A: Duy trì hoạt động cho các tế bào cảm giác ánh sáng, có nhiều trong: Khoai lang, cà rốt, ớt chuông, xoài dầu gan cá… 
• Lutein và Zeaxanthin: Là 2 chất tập trung chủ yếu ở võng mạc, bảo vệ mắt hạn chế sự nguy hại của ánh sáng xanh, có nhiều trong thực phẩm: Rau cải xoăn, rau bina, súp lơ, ngô, cam, ớt chuông đỏ…

Kiêng các thực phẩm gây hại cho mắt

Trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày, ngoài những thực phẩm nên ăn bạn còn phải chú ý hạn chế một số nhóm thức ăn gây hại cho mắt như:

• Đồ ăn cay, nóng: Có các thành phần ớt đỏ, gừng, hành, tỏi…
• Đồ ăn sẵn, đóng hộp.
• Đồ ăn chiên rán.
• Đường và các chế phẩm từ đường.
• Đồ ăn nhiều tinh bột…

Các nhóm thực phẩm này không tốt cho cơ thể, dễ gây kích ứng cho mắt, tác động tiêu cực lên cơ thể, gây ra các biến chứng nguy hiểm trong đó có bệnh lý đục thủy tinh thể. 

Đặc biệt là nhóm thực phẩm nhiều đường nếu bạn lạm dụng quá nhiều sẽ là nguyên nhân chính của bệnh lý tiểu đường – yếu tố chính gây ra các biến chứng nguy hiểm ở mắt như: Tổn thương võng mạc, đục thủy tinh thể, mất thị lực hoàn toàn…

Loại bỏ các thực phẩm gây hại cho mắt ra khỏi chế độ ăn uống hàng ngày cũng là một cách phòng tránh đục thủy tinh thể hiệu quả.

Hạn chế chế tối đa các chất kích thích

Rượu, bia… là các chất kích thích có chứa nhiều cồn, có thể gây ngộ độc thần kinh thị giác, suy giảm thị lực nếu bị lạm dụng quá nhiều. Sử dụng rượu bia thường xuyên sẽ đẩy nhanh quá trình hình thành bệnh lý đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng ở mắt.

Rượu bia sản sinh ra các gốc tự do gây hại cho cơ thể, đặc biệt là đôi mắt. Theo nhiều nghiên cứu, những người uống rượu, bia thường có tỷ lệ mắc đục thủy tinh thể cao hơn, thậm chí gấp đôi những người bình thường.

Hạn chế tối đa việc sử dụng các chất kích thích để bảo vệ đôi mắt sáng khỏe, phòng tránh bệnh đục thủy tinh thể. 

Tránh xa thuốc lá

Khói thuốc lá là chất kích ứng gây nguy hại hàng đầu tới sức khỏe con người đặc biệt là đôi mắt. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người hút thuốc lá có nguy cơ mắc đục thủy tinh thể cao gấp 2 lần người bình thường, thậm chí là gấp 3 lần ở những người nghiện thuốc lá nặng.

Thuốc lá sản sinh các gốc tự do gây hại trong mắt, phá hủy các dưỡng chất tốt cung cấp lên mắt, hình thành các độc tố gây bệnh về thủy tinh thể. Lạm dụng thuốc lá càng nhiều thị lực càng suy giảm, thậm chí dẫn đến mù lòa. Vì vậy hãy tránh xa thuốc lá để bảo vệ mắt khỏe mạnh.

Thiết lập thời gian nghỉ ngơi cho mắt khi tiếp xúc nhiều với thiết bị điện tử 

Các thiết bị điện tử như: Máy tính, điện thoại, TV… phát ra ánh sáng xanh rất có hại cho mắt. Theo thống kê ở Việt Nam, trung bình một ngày mỗi người dành 6 giờ để truy cập mạng, 2 giờ để xem TV. Con số này cao hơn gấp 3 lần khuyến cáo của WHO.

Việc lạm dụng các thiết bị điện tử khiến thị lực bị suy giảm nghiêm trọng, hệ quả là các bệnh lý về mắt. Đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến bệnh đục thủy tinh thể ở Việt Nam có tỷ lệ trẻ hóa ngày càng cao.

Trước thực trạng trên, các chuyên gia nhãn khoa đã đưa ra lời khuyên, cách phòng tránh bệnh lý về mắt dành cho người tiếp xúc nhiều với các thiết bị điện tử bằng quy tắc 20-20-20. Cụ thể:

• 20 phút: Sau khi tiếp xúc liên tục với các thiết bị điện tử trong 20 phút bạn nên ngừng nhìn vào chúng, để mắt được nghỉ ngơi.
• 20 feet: Để mắt nhìn ra xa với khoảng cách 20 feet tương tương đương 6m.
• 20 giây: Hướng tầm mắt ra xa trong 20 giây có thể giúp giảm thiểu căng thẳng, áp lực cho mắt. Hạn chế bớt tác động xấu của của ánh sáng xanh lên mắt.

Bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường

Tia cực tím, khói bụi, ô nhiễm là các tác nhân hàng đầu từ môi trường gây hại trực tiếp cho mắt. Đặc biệt, tia cực tím từ mặt trời tấn công vào mắt làm biến đổi cấu trúc, tỉ lệ các chất dinh dưỡng gây ra nhiều bệnh nguy hiểm trong đó có đục thủy tinh thể.

Để bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại nguy hiểm này, khi ra ngoài bạn nên đeo kính có khả năng chống tia cực tím. Đồng thời cũng giúp mắt tránh được khói bụi, ô nhiễm nguy hiểm.

Kiểm tra lượng đường trong máu định kỳ

Tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu gây ra các biến chứng nguy hiểm cho mắt trong đó có bệnh đục thủy tinh thể. Người bị tiểu đường nguy cơ mắc các bệnh về mắt cao gấp 1.6 lần người bình thường khác.

Với bệnh nhân tiểu đường, việc kiểm soát lượng đường trong máu ở mức ổn định rất quan trọng. Nó vừa giúp bảo vệ sức khỏe của bạn, lại giúp phòng ngừa, hạn chế sự tiến triển nhanh của bệnh đục thủy tinh thể.

Duy trì thói quen tập thể dục hàng ngày

Vận động cơ thể hàng ngày mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cả về thể chất và tinh thần Nên duy trì thói quen tập thể dục mỗi ngày, chỉ cần 10- 20 phút cho những bài vận động nhẹ nhàng như: chạy bộ, đi bộ… có thể giúp bạn kéo dài tuổi thọ, chống lại quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể nói chung và đôi mắt của chúng ta nói riêng..

Thường xuyên vận động cơ thể giúp tăng cường năng lượng cho cơ thể, nâng cao tinh thần sức khỏe. Tập thể dục giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như: Tiểu đường, ung thư, suy tim… gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm trong đó có đục thủy tinh thể.

Tập thể dục mỗi ngày giúp mạch máu lưu thông, tăng cường sức khỏe toàn thân:  Bảo vệ tim mạch, giảm huyết áp, cải thiện trí nhớ và cũng là cách hiệu quả để phòng tránh bệnh đục thủy tinh thể.

Nên khám mắt định kỳ   

Đục thủy tinh thể nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì khả năng thị lực được phục hồi hoàn toàn rất cao. Tuy nhiên, bệnh lý này lại có thời gian ủ bệnh rất lâu. Các triệu chứng ban đầu thường nhẹ nhàng, âm thầm nên hay bị bỏ qua… Đến khi mắt bị tổn thương nghiêm trọng hơn mới phát hiện ra gây nhiều khó khăn trong điều trị.

Vì vậy để hỗ trợ phòng ngừa hiệu quả bệnh đục thủy tinh thể bạn nên chủ động đi khám mắt định kỳ 1-2 lần/ năm. Ngoài ra, khi thấy bất kỳ các dấu hiệu bất thường khác ở mắt như: Suy giảm thị lực, nhức mắt, khô mắt… nên tới các cơ sở y tế nhãn khoa để được được thăm khám và hỗ trợ kịp thời.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.