Gắn bó lo âu: tác động và cách đối phó
Gắn bó lo âu là một kiểu mối quan hệ không an toàn mà trẻ em có với mẹ hoặc người chăm sóc. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng kiểu gắn bó này có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ của trẻ trong tương lai. Gắn bó lo âu là một khía cạnh quan trọng trong lĩnh vực tâm lý học, đặc biệt khi xem xét sự phát triển và tương tác xã hội của trẻ. Nó được xác định như một kiểu quan hệ không an toàn giữa trẻ và người chăm sóc, và có thể mang lại những hệ quả lâu dài, ảnh hưởng đến cách trẻ xây dựng và duy trì các mối quan hệ trong suốt cuộc đời.
Để hiểu rõ về gắn bó lo âu, không chỉ giúp nhận diện các vấn đề từ sớm mà còn cung cấp những chiến lược hữu ích để cải thiện chất lượng cuộc sống và tương tác xã hội của trẻ. Thuyết gắn bó là một lý thuyết tâm lý học giải thích sự kết nối cảm xúc trong các mối quan hệ của con người, đặc biệt là những mối quan hệ lâu dài.
Thuyết gắn bó
Theo thuyết gắn bó, mỗi người phát triển kiểu gắn bó từ thời thơ ấu, bị ảnh hưởng bởi cả yếu tố di truyền và mối quan hệ với người chăm sóc. Kiểu gắn bó này sẽ ảnh hưởng đến cách bạn điều hướng các mối quan hệ thân mật khi trưởng thành. Có bốn loại kiểu gắn bó: an toàn, lo âu, né tránh và lo âu – né tránh. Những người có kiểu gắn bó lo âu thường khao khát mối quan hệ thân thiết an toàn, nhưng lại gặp khó khăn vì sợ bị bỏ rơi.
“Có bốn loại kiểu gắn bó: an toàn, lo âu, né tránh và lo âu – né tránh.”
Tuy nhiên, những người phát triển kiểu gắn bó an toàn thường cảm thấy ổn định và an toàn trong các mối quan hệ, trong khi những người có kiểu gắn bó lo âu lại gặp khó khăn trong việc cảm thấy an toàn. Kết quả là, họ cố gắng kéo đối tác của mình lại gần hơn và trở nên lo lắng về khả năng mối quan hệ của họ sẽ kết thúc. Theo nghiên cứu, khoảng 20% dân số có kiểu gắn bó lo âu, vì vậy nhận biết các dấu hiệu của kiểu gắn bó này và những yếu tố có thể kích hoạt nó là rất quan trọng.
Dấu hiệu nhận biết kiểu gắn bó lo âu
Người có kiểu gắn bó lo âu có những đặc điểm nhận biết sau:
Cần sự trấn an liên tục và cần nhiều sự quan tâm từ đối tác.
Trở nên gắn bó quá mức với người yêu, bạn không thể sống thiếu sự hiện diện của người ấy.
Khao khát một mối quan hệ gần gũi và thân mật, nhưng lại cảm thấy khó tin tưởng và hoàn toàn dựa dẫm vào đối phương.
Bất an khi có khoảng cách với người yêu, thường khó thấy ranh giới rõ ràng trong mối quan hệ.
Cảm thấy lo lắng hoặc ghen tức khi xa người yêu, có thể gây cảm giác tội lỗi và thực hiện hành vi kiểm soát hoặc chiến thuật lôi kéo để giữ người yêu gần mình.
Nhận xét từ người khác về sự thiếu thốn và bám víu, gây khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ thân thiết.
“Những người có kiểu gắn bó lo âu có những đặc điểm nhận biết như cần sự quan tâm liên tục và khao khát mối quan hệ gần gũi, nhưng lại cảm thấy khó tin tưởng và dựa dẫm vào đối phương.”
Nguyên nhân gắn bó lo âu
Nguyên nhân gắn bó lo âu có thể được tìm thấy trong kỷ niệm từ thời thơ ấu. Khi còn là một đứa trẻ, bạn dựa vào người chăm sóc để tồn tại. Khi nhu cầu của trẻ được đáp ứng không đều hoặc không được đáp ứng, trẻ có nhiều khả năng phát triển kiểu gắn bó không an toàn, chẳng hạn như gắn bó lo âu. Những đứa trẻ có kiểu gắn bó lo âu có thể đã học rằng để đáp ứng nhu cầu của mình, họ cần phải hoàn hảo, cư xử không đúng mực hoặc đấu tranh để giữ người chăm sóc gần mình. Dù những hành động này có thể có ích cho trẻ nhỏ, nhưng lại không có ích gì trong các mối quan hệ khi trưởng thành.
Đối phó với gắn bó lo âu
Bạn không nhất thiết phải cảm thấy bất hạnh trong các mối quan hệ chỉ vì kiểu gắn bó lo âu. Có một số điều bạn có thể thử để giảm bớt lo lắng và cảm thấy an toàn hơn với đối tác của mình:
Hiểu rõ về lo lắng của bạn: Thừa nhận kiểu gắn bó của bạn và cách nó liên quan đến những trải nghiệm thời thơ ấu có thể giúp giảm sự tự trách trong các mối quan hệ.
Giao tiếp với đối tác: Liên lạc và chia sẻ với đối tác về những gì kích hoạt lo lắng của bạn. Tìm cách giải quyết xung đột và thảo luận về những điều cần thiết để tạo ra sự an toàn trong mối quan hệ.
Tự điều chỉnh cảm xúc: Xử lý và tự điều chỉnh cảm xúc của mình để cải thiện tâm trạng trong mối quan hệ. Bạn có thể tìm cách tự thư giãn, thực hiện những hoạt động giúp giảm căng thẳng như nghe nhạc hoặc đi dạo.
Việc hiểu và chăm sóc bản thân là yếu tố quan trọng nhất để xây dựng các mối quan hệ tốt và bền vững. Kiểu gắn bó lo âu có thể gây ra nhiều thách thức, nhưng đó không phải là điều không thể vượt qua. Với sự nhạy bén và sự hiểu biết, bạn có thể có những mối quan hệ hạnh phúc và bền vững dù có kiểu gắn bó lo âu.
Trong quan hệ, bạn không nhất thiết phải cảm thấy bất hạnh chỉ vì kiểu gắn bó lo âu. Với sự hiểu biết và sự chăm sóc bản thân, bạn có thể xây dựng những mối quan hệ hạnh phúc và bền vững.
FAQ về gắn bó lo âu
1. Gắn bó lo âu là gì?
Gắn bó lo âu là một kiểu mối quan hệ không an toàn mà trẻ em có với mẹ hoặc người chăm sóc.
2. Kiểu gắn bó lo âu ảnh hưởng như thế nào đến các mối quan hệ của trẻ khi trưởng thành?
Kiểu gắn bó lo âu có thể ảnh hưởng đến cách trẻ xây dựng và duy trì các mối quan hệ trong suốt cuộc đời.
3. Làm thế nào để nhận biết kiểu gắn bó lo âu?
Người có kiểu gắn bó lo âu có thể cần sự trấn an liên tục, khao khát mối quan hệ gần gũi nhưng lại cảm thấy khó tin tưởng và dựa dẫm vào đối phương, bất an khi có khoảng cách với người yêu và thường khó thấy ranh giới rõ ràng trong mối quan hệ.
4. Nguyên nhân gắn bó lo âu là gì?
Nguyên nhân gắn bó lo âu có thể được tìm thấy trong kỷ niệm từ thời thơ ấu, khi trẻ cảm thấy nhu cầu của mình không được đáp ứng đều hoặc không được đáp ứng.
5. Làm thế nào để đối phó với gắn bó lo âu?
Việc hiểu rõ về lo lắng của mình, giao tiếp với đối tác và tự điều chỉnh cảm xúc là những cách đối phó với gắn bó lo âu.
Nguồn: Tổng hợp
