Hiểu rõ về còn ống động mạch (patent ductus arteriosus): nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Còn ống động mạch (PDA) là một dị tật bẩm sinh ở tim gây ảnh hưởng đến một số trẻ sơ sinh. Đối với các trường hợp nhẹ, có thể không cần can thiệp y khoa, nhưng nếu tình trạng không tự hồi phục, trẻ cần được điều trị thông qua thuốc, đặt ống thông, hoặc phẫu thuật để đạt được chức năng tim bình thường. Vậy còn ống động mạch là gì? Nguyên nhân và phương pháp điều trị như thế nào? Hãy tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Còn Ống Động Mạch Là Gì?

Trong quá trình phát triển của thai nhi, trước khi em bé chào đời, máu rất ít chảy đến phổi bởi ống động mạch – động mạch nối giữa động mạch chủ và động mạch phổi – có nhiệm vụ vận chuyển máu từ động mạch chủ đến động mạch phổi. Sau khi sinh, ống này thường thu hẹp và đóng lại trong vài ngày. Trẻ sau sinh 2-3 tháng vẫn còn ống thông sẽ được chẩn đoán mắc bệnh còn ống động mạch. Dị tật này chiếm từ 5-10% trong các ca dị tật tim bẩm sinh, với tỷ lệ khoảng 1/1600 trẻ sinh ra.

Nguyên Nhân Dẫn Đến Còn Ống Động Mạch

Các nhà khoa học hiện vẫn đang nghiên cứu nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này, nhưng có một số yếu tố có thể ảnh hưởng như rối loạn di truyền hoặc tiền sử gia đình. Ngoài ra, trẻ sinh từ những bà mẹ mắc rubella khi mang thai có nguy cơ cao mắc bệnh này.

Những Ai Có Nguy Cơ Mắc Còn Ống Động Mạch?

• Trẻ em mắc bệnh Down
• Bé gái thường gặp hơn bé trai
• Trẻ sinh non thiếu tháng (trước tuần thứ 28 của thai kỳ)
• Mẹ không chích ngừa bệnh Rubella

Dấu Hiệu Và Triệu Chứng Của Còn Ống Động Mạch

Triệu chứng phụ thuộc vào kích thước khiếm khuyết và tuổi của trẻ. Trẻ có còn ống động mạch nhỏ có thể không biểu hiện triệu chứng, trong khi các ca lớn có thể dẫn đến suy tim ngay sau khi sinh.

• Ăn uống kém, tăng trưởng chậm
• Đổ mồ hôi khi khóc hoặc ăn
• Thở nhanh hoặc khó thở liên tục
• Dễ mệt mỏi
• Nhịp tim nhanh

Biến Chứng Của Còn Ống Động Mạch

Nếu không được xử trí đúng cách, còn ống động mạch lớn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

• Tăng áp phổi: Có thể gây tổn thương phổi vĩnh viễn
• Suy tim: Bao gồm các triệu chứng thở nhanh, phù tay chân
• Viêm nội tâm mạc: Nguy cơ nhiễm trùng mô tim gia tăng

Phương Pháp Chẩn Đoán Và Xét Nghiệm

Bác sĩ sẽ khám tổng quát và thực hiện một số xét nghiệm như:

• Siêu âm tim: Giúp thấy dòng máu chảy qua tim
• X-quang ngực: Phát hiện tình trạng của tim và phổi
• Điện tâm đồ: Ghi lại các tín hiệu điện của nhịp tim

Phương Pháp Điều Trị Còn Ống Động Mạch

Tùy thuộc vào độ tuổi và kích thước ống động mạch, phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Theo dõi: Đối với các trường hợp không triệu chứng
• Thuốc: NSAID như Ibuprofen dành cho trẻ sinh non
• Đặt ống thông tim: Không áp dụng khi có nhiễm trùng hoặc rối loạn đông máu
• Phẫu thuật: Khi các phương pháp khác không hiệu quả

Một khi đã được chẩn đoán, quản lý tình trạng còn ống động mạch một cách hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ và gia đình của trẻ. Điều này không chỉ đảm bảo sức khỏe tim mạch cho trẻ mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống về lâu dài.

Chăm Sóc Và Thói Quen Sinh Hoạt Tốt

Những thói quen sinh hoạt lành mạnh có thể hỗ trợ điều trị còn ống động mạch:

• Uống đủ nước và không hút thuốc lá
• Tránh rượu bia và thực hành vệ sinh tốt
• Quản lý căng thẳng qua thiền, tập thể dục
• Chế độ ăn uống cân đối, bổ sung folic acid

Ngoài ra, tạo điều kiện cho trẻ sống trong môi trường sinh hoạt an toàn và lành mạnh sẽ góp phần không nhỏ vào quá trình hồi phục và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.

Phương Pháp Phòng Ngừa Hiệu Quả

Dù chưa có phương pháp phòng ngừa tuyệt đối, nhưng việc duy trì thai kỳ khỏe mạnh rất quan trọng:

• Thăm khám định kỳ và tư vấn chế độ ăn uống, tập luyện
• Tiêm phòng đầy đủ trước khi mang thai

Những biện pháp này không chỉ giúp giảm nguy cơ các dị tật bẩm sinh ở tim mà còn giúp duy trì sức khỏe tổng thể của cả mẹ và bé trong suốt thai kỳ.

FAQ về Còn Ống Động Mạch (PDA)

1. Còn ống động mạch có tự đóng lại không?

Nhiều trường hợp, còn ống động mạch nhỏ có thể tự đóng lại mà không cần can thiệp y khoa. Tuy nhiên, đối với những trường hợp lớn hơn, cần phải có sự can thiệp y tế để khắc phục.

2. Trẻ mắc còn ống động mạch có thể cần phẫu thuật khi nào?

Phẫu thuật thường được xem xét khi trẻ có các triệu chứng rõ rệt hoặc khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả.

3. Việc điều trị còn ống động mạch có ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày của trẻ không?

Mặc dù điều trị có thể có một số tác động nhất định, hầu hết trẻ sau điều trị sẽ có thể tham gia vào các hoạt động bình thường như các bạn đồng trang lứa.

4. Có cần theo dõi liên tục sau điều trị PDA không?

Có, theo dõi định kỳ sau điều trị là rất quan trọng để đảm bảo không có biến chứng phát sinh và sức khỏe tim mạch của trẻ được duy trì ổn định.

5. Làm thế nào để phát hiện sớm còn ống động mạch ở trẻ sơ sinh?

Thăm khám định kỳ với bác sĩ nhi khoa và các xét nghiệm cần thiết như siêu âm tim có thể giúp phát hiện sớm tình trạng này.

Nguồn: Tổng hợp