Hiểu về dị cảm: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Dị cảm – một thuật ngữ không mấy xa lạ, nhưng cũng không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Khi một ngày bạn bất chợt cảm thấy ngứa ran như hàng nghìn mũi kim châm vào da, hoặc cảm giác đang có kiến bò trên cơ thể, đó chính là dị cảm. Vậy thực chất dị cảm là gì? Làm thế nào để phát hiện và điều trị kịp thời tình trạng này khi nó không chỉ đến rồi đi mà còn có thể đe dọa sức khỏe của chúng ta?

Dị Cảm Là Gì?

Dị cảm là cảm giác nóng rát hoặc châm chích mà ta thường thấy ở bàn tay, cánh tay, chân hoặc bàn chân. Ngoài ra, nó có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể mà không có dấu hiệu báo trước. Cảm giác này thường không gây đau, nhưng lại có thể khiến ta cảm thấy tê ngứa như kiến bò trên da.

Một người bạn tôi từng mô tả cảm giác này như đang bị ‘kim châm’ hay kiến bò. Thực tế, dị cảm có thể chỉ là phản ứng thông thường của cơ thể, nhưng đôi khi, đó cũng là tín hiệu cảnh báo về sự tồn tại của một bệnh lý nghiêm trọng.

Các Dạng Dị Cảm

Dị cảm được chia làm hai loại chính: tạm thời và mãn tính.

Dị Cảm Tạm Thời

• Đây là dạng phổ biến nhất. Ví dụ dễ thấy là cảm giác kim châm khi ngồi bắt chéo chân quá lâu.
• Nó xảy ra khi dây thần kinh chịu áp lực và thường biến mất sau khi áp lực được giải tỏa.

Dị Cảm Mãn Tính

• Đây là dấu hiệu cho thấy bạn cần chú ý đến sức khỏe của mình hơn vì nó liên quan đến các bệnh lý tiềm ẩn.
• Tình trạng này thường cần được điều trị vì nó có thể do các vấn đề như thiếu máu lưu thông, tổn thương thần kinh hoặc thậm chí là hội chứng ống cổ tay.

Nguyên Nhân Gây Dị Cảm

Nguyên Nhân Tuần Hoàn

• Thiếu máu lưu thông dẫn đến ảnh hưởng dây thần kinh, gây ra dị cảm. Ví dụ như hội chứng Raynaud.

Nguyên Nhân Thần Kinh

• Các bệnh về thần kinh có thể gây ra dị cảm. Ví dụ bao gồm bệnh thần kinh ngoại biên, tổn thương thần kinh do đột quỵ, hoặc thoát vị đĩa đệm.

Nguyên Nhân Chuyển Hoá và Nội Tiết

• Các vấn đề về hormone hoặc thiếu vitamin mà cần thiết cho cơ thể có thể dẫn đến dị cảm. Chẳng hạn như thiếu vitamin B12 hoặc sự mất cân bằng điện giải.

Các Bệnh Truyền Nhiễm

• Nhiễm trùng ảnh hưởng đến não hoặc dây thần kinh có thể gây dị cảm, ví dụ như viêm não do virus herpes.

Bệnh Tự Miễn

• Dị cảm có thể là triệu chứng của các bệnh tự miễn dịch, như lupus và viêm khớp dạng thấp.

Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?

Dị cảm không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng khi nó xảy ra thường xuyên hoặc liên tục, đặc biệt gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, bạn nên tìm đến sự trợ giúp của bác sĩ. Các triệu chứng đi kèm như yếu, mất chức năng, hoặc mất thăng bằng cũng cần được chú ý điều trị sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Phương Pháp Điều Trị Dị Cảm

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra dị cảm, có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả.

Thuốc

• Các loại thuốc như Ibuprofen hoặc Steroid có thể giúp giảm đau và viêm.
• Đối với dị cảm mãn tính, các thuốc như Pregabalin hoặc Duloxetine có thể được sử dụng.

Vật Lý Trị Liệu và Nghỉ Ngơi

• Củng cố các cơ xung quanh dây thần kinh bị ảnh hưởng để giảm chèn ép và ngăn ngừa tái phát.
• Nghỉ ngơi và tránh các hoạt động gây chèn ép thần kinh cũng rất cần thiết.

Phẫu Thuật

• Khi các phương pháp khác không hiệu quả, phẫu thuật có thể được cân nhắc để giải phóng áp lực lên dây thần kinh.

Những Thói Quen Sinh Hoạt Giúp Hạn Chế Dị Cảm

Chế Độ Sinh Hoạt

• Tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ và theo dõi bệnh nền cẩn thận.
• Nghỉ ngơi phù hợp và duy trì thói quen vận động thể thao hợp lý.

Chế Độ Dinh Dưỡng

• Duy trì chế độ ăn lành mạnh, giàu vitamin và khoáng chất.
• Tránh các thực phẩm nhiều dầu mỡ và chế biến sẵn.

Phòng Ngừa Dị Cảm

Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn, nhưng việc duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn và tránh chấn thương thần kinh có thể giúp hạn chế nguy cơ dị cảm. Đừng quên rằng sức khỏe là tài sản quý giá nhất mà chúng ta có thể gìn giữ.

Mỗi lần bạn ngồi lâu và cảm thấy “kim châm”, đó là cơ thể đang nhắc nhở bạn để ý và trái tim đang ám chỉ rằng bạn cần di chuyển một chút đấy!

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) về Dị Cảm

1. Dị cảm có nguy hiểm không?
   Dị cảm thường không nguy hiểm nếu xảy ra một cách tạm thời. Tuy nhiên, nếu xuất hiện thường xuyên, đó có thể là dấu hiệu của vấn đề y tế nghiêm trọng cần được kiểm tra.
2. Tại sao tôi thường xuyên cảm thấy ngứa ran ở chân?
   Đây có thể là do áp lực dây thần kinh, hoặc các vấn đề tuần hoàn và cần được bác sĩ kiểm tra nếu xảy ra thường xuyên.
3. Có cách nào tự phòng ngừa dị cảm không?
   Duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm tập thể dục thường xuyên, ăn uống cân bằng và tránh căng thẳng có thể giúp phòng ngừa tình trạng này.
4. Khi nào nên đi khám bác sĩ về triệu chứng dị cảm?
   Nếu dị cảm đi kèm với các triệu chứng như yếu, mất thăng bằng hay bất kỳ triệu chứng nào khác kéo dài, bạn nên đi khám bác sĩ sớm.
5. Điều trị dị cảm có đòi hỏi phẫu thuật không?
   Phẫu thuật chỉ là phương án cuối cùng khi các phương pháp điều trị khác như thuốc và vật lý trị liệu không đem lại hiệu quả.

Nguồn: Tổng hợp