Loạn thị ở trẻ em: Các dấu hiệu và biện pháp can thiệp

Loạn thị ở trẻ là một trong những tật khúc xạ phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ của trẻ và có thể gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về loạn thị, các dấu hiệu nhận biết ở trẻ em, nguyên nhân gây ra và các biện pháp can thiệp hiệu quả.

Loạn thị là gì?

Loạn thị là một tật khúc xạ mắt xảy ra khi hình ảnh quan sát không thể hội tụ chính xác trên võng mạc, khiến mắt nhìn bị mờ. Trong một mắt bình thường, ánh sáng đi vào mắt qua giác mạc và thủy tinh thể sẽ hội tụ chính xác tại võng mạc để tạo ra hình ảnh rõ ràng. Tuy nhiên, ở mắt bị loạn thị, giác mạc hoặc thủy tinh thể có độ cong không đều, làm cho các tia sáng hội tụ ở nhiều điểm khác nhau, có thể ở phía trước hoặc phía sau võng mạc, gây ra hình ảnh mờ hoặc méo mó.

Giác mạc là bộ phận trong suốt nằm phía trước nhãn cầu, cho phép ánh sáng đi vào trong mắt. Khi giác mạc mất đi độ cong hoàn hảo và bị biến dạng không đều, ánh sáng đi vào mắt sẽ không hội tụ tại một điểm duy nhất trên võng mạc. Tình trạng này có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn, nhưng trẻ em thường dễ bị ảnh hưởng hơn do mắt còn đang trong quá trình phát triển.

Dấu hiệu của tật loạn thị ở trẻ em

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của loạn thị ở trẻ em là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến mà phụ huynh cần chú ý:

• Mắt nhìn mờ: Trẻ có thể nhìn mờ cả ở khoảng cách xa lẫn gần. Hình ảnh có thể bị nhòe hoặc méo mó, khiến trẻ gặp khó khăn khi đọc sách, nhìn bảng ở lớp học hoặc xem tivi.
• Nhức đầu và mỏi mắt: Trẻ thường cảm thấy nhức đầu, đặc biệt là ở vùng trán và thái dương, do mắt phải điều tiết nhiều hơn để nhìn rõ.
• Nheo mắt: Trẻ thường xuyên phải nheo mắt để nhìn rõ hơn. Đây là một phản ứng tự nhiên của mắt để giảm bớt sự mờ nhòe.
• Chảy nước mắt: Trẻ có thể bị chảy nước mắt và cảm thấy mắt bị kích thích, do mắt phải làm việc nhiều hơn để cố gắng nhìn rõ.
• Nhìn thấy bóng mờ: Trẻ có thể nhìn thấy một vật có hai hoặc ba bóng mờ, làm cho hình ảnh trở nên rối loạn và khó nhận biết.

Đặc biệt, nếu trẻ bị loạn thị nặng và không được điều chỉnh trước 5 tuổi, có khả năng cao dẫn tới nhược thị, một tình trạng mà thị lực của một mắt không phát triển bình thường. Do đó, việc theo dõi và đưa trẻ đi khám mắt thường xuyên là rất quan trọng để có hướng điều trị thích hợp và tránh các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây ra tật loạn thị ở trẻ

Nguyên nhân chính gây loạn thị ở trẻ em thường là do sự biến dạng bất thường của giác mạc. Tuy nhiên, còn có nhiều yếu tố khác có thể góp phần gia tăng nguy cơ mắc tật loạn thị ở trẻ, bao gồm:

• Di truyền: Nếu trong gia đình có người thân mắc loạn thị, đặc biệt là cha mẹ, thì nguy cơ trẻ bị loạn thị sẽ cao hơn. Điều này là do các đặc điểm cấu trúc mắt có thể được di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
• Biến chứng của cận thị, viễn thị: Trẻ mắc các tật khúc xạ khác như cận thị hoặc viễn thị thường có nguy cơ biến chứng sang loạn thị. Việc không điều chỉnh đúng các tật khúc xạ này có thể dẫn đến sự phát triển không đều của giác mạc.
• Sẹo giác mạc: Trẻ có tiền sử chấn thương mắt để lại sẹo giác mạc sẽ dễ gặp phải loạn thị. Sẹo giác mạc có thể làm thay đổi độ cong tự nhiên của giác mạc, gây ra loạn thị.
• Tiền sử phẫu thuật mắt: Trẻ đã trải qua phẫu thuật mắt để điều trị các bệnh lý khác cũng có thể gặp phải loạn thị do sự thay đổi cấu trúc mắt sau phẫu thuật.

Biện pháp điều trị tật loạn thị ở trẻ em

Việc điều trị loạn thị ở trẻ em phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của tật và ảnh hưởng của nó đến cuộc sống hàng ngày của trẻ. Dưới đây là một số biện pháp điều trị phổ biến:

• Kính thuốc: Hầu hết các trường hợp loạn thị có thể được điều chỉnh bằng kính thuốc. Đây là biện pháp đơn giản, hiệu quả và ít để lại biến chứng. Kính thuốc giúp điều chỉnh lại sự hội tụ của ánh sáng trên võng mạc, giúp trẻ nhìn rõ hơn. Bố mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ nhãn khoa để được tư vấn loại kính phù hợp với mức độ và nhu cầu của trẻ.
• Phẫu thuật: Trong những trường hợp loạn thị nặng và không thể điều chỉnh bằng kính thuốc, phẫu thuật có thể được chỉ định. Các phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm:
  • LASIK (Laser-Assisted In Situ Keratomileusis): Sử dụng tia laser để định hình lại giác mạc, giúp điều chỉnh loạn thị một cách vĩnh viễn.
  • PRK (Photorefractive Keratectomy): Loại bỏ một lớp mỏng trên bề mặt giác mạc và sử dụng tia laser để định hình lại giác mạc.
  • LASEK (Laser Epithelial Keratomileusis): Kết hợp giữa LASIK và PRK, sử dụng tia laser để định hình giác mạc sau khi loại bỏ lớp biểu mô.
• Các phương pháp này có thể giúp cải thiện thị lực đáng kể nhưng cần được thực hiện bởi các chuyên gia nhãn khoa có kinh nghiệm và phải đảm bảo tuân thủ quy trình chăm sóc sau phẫu thuật nghiêm ngặt để tránh biến chứng.
• Ortho-K (Orthokeratology): Đây là phương pháp điều trị sử dụng kính áp tròng cứng, được thiết kế đặc biệt để đeo vào ban đêm. Kính Ortho-K giúp thay đổi tạm thời hình dáng giác mạc trong khi ngủ, giúp mắt có thể nhìn rõ vào sáng hôm sau và duy trì thị lực tốt suốt cả ngày. Phương pháp này không điều trị vĩnh viễn loạn thị, nhưng có thể giúp trẻ không cần đeo kính trong ngày.

Kết luận

Loạn thị ở trẻ em là một tình trạng phổ biến nhưng có thể được điều chỉnh hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Phụ huynh cần chú ý đến các dấu hiệu loạn thị ở trẻ và đưa trẻ đi khám mắt định kỳ để đảm bảo thị lực phát triển tốt nhất. Việc điều trị sớm và đúng cách không chỉ giúp cải thiện thị lực mà còn ngăn ngừa các biến chứng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và chất lượng cuộc sống của trẻ.