Phân biệt bệnh sởi và bệnh rubella

Những điểm tương đồng giữa bệnh sởi và bệnh Rubella

• Cùng là bệnh gây ra do virus
• Mang tính chất truyền nhiễm, lây truyền qua đường hô hấp
• Người mắc bệnh thường có các triệu chứng: sốt, phát ban trên da, viêm đường hô hấp, ho, chảy nước mũi.
• Hiện đã có vắc xin để người dân có thể chủ đồng phòng ngừa bệnh sởi cũng như bệnh Rubella.

Điểm khác biệt giữa bệnh sởi và bệnh Rubella

Bệnh sởi

• Sởi là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây ra. 
• Tác nhân gây bệnh sởi là Paramyxovirus 
• Thời kỳ ủ bệnh kéo dài từ 7 – 18 ngày, trung bình 10 ngày. Thời kỳ lây truyền từ 5 ngày trước cho tới 5 ngày sau phát ban.
• Sau giai đoạn ủ bệnh, bệnh sởi bắt đầu bằng sốt, viêm long đường hô hấp trên, ho khan, và viêm kết mạc mắt. Các đốm Koplik (giống như những hạt cát trắng có quầng đỏ bao quanh) là đặc trưng của bệnh. Những đốm này xuất hiện trong giai đoạn tiền triệu trước khi bắt đầu phát ban, thường ở niêm mạc miệng đối diện với răng hàm trên thứ 1 và thứ 2. Chúng có thể lan rộng, tạo ra đốm đỏ lan toả trong niêm mạc miệng. Đau họng tiến triển.
• Phát ban xuất hiện từ 3 đến 5 ngày sau khi khởi phát triệu chứng, thường là 1 đến 2 ngày sau khi các hạt đốm Koplik xuất hiện. Nó bắt đầu trên mặt ở phía trước và sau tai và ở hai bên cổ như những vết ban không đều, sau đó sớm hoà lẫn với các vết sẩn. Trong vòng 24 –  48 giờ, tổn thương lan đến thân và chi (bao gồm cả lòng bàn tay và lòng bàn chân) khi chúng bắt đầu mờ dần trên mặt. Xuất huyết hoặc bầm máu có thể xảy ra trong những trường hợp nặng.
• Trong giai đoạn bệnh nặng, nhiệt độ của bệnh nhân có thể vượt quá 40°C, phù nề quanh ổ mắt, viêm kết mạc, chứng sợ ánh sáng, ho khan, phát ban da, mệt mỏi và ngứa nhẹ. Các triệu chứng và dấu hiệu toàn thể song song với mức độ nặng của bộc phát ban.
• Trong 3 ngày đến 5 ngày, sốt giảm, bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn và phát ban nhanh chóng biến mất, để lại vết đổi màu nâu đồng sau đó bong vảy.
• Những bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch có thể không bị phát ban và có thể bị viêm phổi tế bào khổng lồ nặng, tiến triển.

Các biến chứng của bệnh sởi bao gồm:

• Bội nhiễm vi khuẩn, bao gồm cả viêm phổi, viêm thanh quản và viêm tai giữa.
• Xuất huyết giảm tiểu cầu cấp tính
• Viêm não
• Viêm gan thoáng qua
• Viêm não toàn bộ xơ hoá bán cấp
• Viêm phổi 
• Xuất huyết

Bệnh Rubella

• Bệnh Rubella do virus Rubella gây ra. 
• Tác nhân gây bệnh Rubella là virus RNA thuộc họ togavirus
• Bệnh Rubella rất nguy hiểm ở phụ nữ có thai, nhất là trong 3 tháng đầu của thai kỳ do có thể gây sảy thai, thai chết lưu. Đặc biệt gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi thường gọi là hội chứng rubella bẩm sinh – CRS (bệnh tim, mù, đục thủy tinh thể, điếc và chậm phát triển tinh thần) có thể gặp ở 90% trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm rubella trong 3 tháng đầu có thai. 
• Thời kỳ ủ bệnh kéo dài 14 – 21 ngày, trung bình 18 ngày. 
• Bệnh nhân có thể lây truyền rubella từ trước thời điểm phát ban 7 ngày cho đến sau thời điểm phát ban 15 ngày; khoảng thời gian có nguy cơ cao nhất là từ trước khi phát ban vài ngày đến sau khi bắt đầu phát ban 7 ngày. Một số bệnh nhân không có triệu chứng, nhưng họ có thể lây truyền virus. Trẻ nhỏ mắc bệnh bẩm sinh có thể lây lan rubella trong nhiều tháng sau sinh.
• Rubella ít truyền nhiễm hơn bệnh sởi. Miễn dịch dường như tồn tại suốt đời sau khi nhiễm tự nhiên. Tuy nhiên, ở những người chưa được tiêm chủng, 10 đến 15% thanh thiếu niên chưa nhiễm lúc bé và có tính nhạy cảm.
• Sau giai đoạn ủ bệnh, giai đoạn từ 1 đến 5 ngày, thường là sốt nhẹ, mệt mỏi, viêm kết mạc, và viêm hạch, xảy ra ở người lớn nhưng có thể ở mức tối thiểu hoặc không xảy ra ở trẻ.
• Biểu hiện đặc trưng của bệnh là hạch sưng mềm dưới chẩm, sau tai và sau cổ, sau đó phát ban bắt đầu trên mặt và cổ và nhanh chóng lan đến thân và chi. Giai đoạn khởi phát, các ban đỏ dạng chấm, căng da mấy có thể xuất hiện đặc biệt ở mặt. Vào ngày thứ 2, phát ban thường trở thành dạng ban giống sốt tinh hồng nhiệt (đầu nhỏ gồ lên) với da ửng đỏ. Ban xuất huyết hình thành trên vòm miệng mềm (đốm Forchheimer), sau đó tập hợp lại thành ban đỏ. Phát ban kéo dài từ 3 đến 5 ngày.
• Các triệu chứng toàn thân ở trẻ nhỏ có thể không có hoặc nhẹ, có thể bao gồm chứng khó chịu và thỉnh thoảng bị đau khớp.
• Người lớn thường ít hoặc không có triệu chứng, đôi khi có sốt, khó chịu, nhức đầu, khớp cứng, viêm khớp thoáng qua, và viêm mũi nhẹ. Sốt thường giảm vào ngày thứ 2 của phát ban.

Sởi và Rubella: Bệnh nào nguy hiểm hơn? 

Bệnh sởi là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em do các biến chứng viêm phổi, viêm não, tiêu chảy nặng và suy dinh dưỡng. Bệnh rubella phần lớn có biểu hiện nhẹ (đặc biệt thận trọng với phụ nữ mang thai 3 tháng đầu).

Hiện nay, cả sởi và Rubella đều đã có vắc xin giúp phòng bệnh đặc hiệu, đây là cách phòng bệnh chủ động và hiệu quả nhất. Sau khi tiêm vắc xin, cơ thể sẽ có kháng thể tương ứng, giúp tiêu diệt virus nhanh chóng trước khi chúng gây bệnh.

Cả trẻ nhỏ và phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, có ý định mang thai đều được khuyến cáo nên chủ động tiêm phòng vắc xin sởi cũng như Rubella. Bên cạnh đó, nên đảm bảo vệ sinh cá nhân sạch sẽ, hạn chế tiếp xúc nơi đông người trong mùa dịch hoặc người nghi ngờ nhiễm bệnh. Tăng cường sức đề kháng bằng chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi và luyện tập hợp lý.