Stroke là gì và cách phòng ngừa

Bạn có bao giờ nghe đến cụm từ “đột quỵ” và cảm thấy lo lắng? Đây là một tình trạng y tế cấp tính, vô cùng nguy hiểm, có thể để lại những di chứng nặng nề, thậm chí là tử vong. Hiểu rõ về đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người thân yêu. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện về đột quỵ, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Đột Quỵ (Tai Biến Mạch Máu Não) Là Gì?

Đột quỵ xảy ra khi nguồn cung cấp máu lên não bị gián đoạn hoặc suy giảm nghiêm trọng. Khi đó, các tế bào não bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến tổn thương và chết đi trong vòng vài phút. Có hai loại đột quỵ chính:

• Đột quỵ thiếu máu não (nhồi máu não): Xảy ra do tắc nghẽn mạch máu não, thường là do cục máu đông. Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% các trường hợp.
• Đột quỵ xuất huyết não (chảy máu não): Xảy ra do vỡ mạch máu não, khiến máu tràn vào mô não, gây tổn thương.

“Thời gian là vàng bạc” trong điều trị đột quỵ. Càng được cấp cứu và điều trị sớm, khả năng phục hồi càng cao và di chứng càng ít.

Nguyên Nhân Gây Ra Đột Quỵ

Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ, bao gồm cả những yếu tố không thể thay đổi và những yếu tố có thể kiểm soát được.

Các Yếu Tố Không Thể Thay Đổi

• Tuổi tác: Nguy cơ đột quỵ tăng lên theo tuổi, đặc biệt là sau tuổi 55.
• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người từng bị đột quỵ, bạn cũng có nguy cơ cao hơn.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn nữ giới ở độ tuổi trẻ, nhưng sau mãn kinh, nguy cơ ở nữ giới lại tăng lên.
• Chủng tộc: Một số chủng tộc có nguy cơ đột quỵ cao hơn.

Các Yếu Tố Có Thể Kiểm Soát

Đây là những yếu tố quan trọng mà bạn hoàn toàn có thể chủ động điều chỉnh để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ:

• Huyết áp cao (tăng huyết áp): Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ.
• Bệnh tim mạch: Các bệnh như rung nhĩ, bệnh mạch vành, suy tim… làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và gây đột quỵ.
• Đái tháo đường (tiểu đường): Bệnh tiểu đường làm tổn thương mạch máu, tăng nguy cơ đột quỵ.
• Cholesterol cao: Mức cholesterol cao trong máu có thể dẫn đến xơ vữa động mạch, làm hẹp mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
• Lạm dụng rượu bia: Uống quá nhiều rượu bia có thể làm tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ.
• Ít vận động: Lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ.
• Béo phì: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường và đột quỵ.

Nhận Biết Sớm Các Triệu Chứng Đột Quỵ

Việc nhận biết sớm các triệu chứng đột quỵ là vô cùng quan trọng để kịp thời cấp cứu và điều trị. Hãy nhớ quy tắc BE FAST:

• B (Balance): Mất thăng bằng, chóng mặt, khó phối hợp.
• E (Eyes): Mờ mắt, nhìn đôi, mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt.
• F (Face): Mặt bị méo xệ một bên, khó cười.
• A (Arms): Tay bị yếu hoặc liệt một bên, khó giơ tay lên.
• S (Speech): Nói ngọng, khó nói, không hiểu người khác nói.
• T (Time): Thời gian là yếu tố then chốt. Gọi cấp cứu ngay lập tức khi thấy bất kỳ dấu hiệu nào.

Nếu bạn hoặc người xung quanh có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy gọi ngay số cấp cứu 115 hoặc đến cơ sở y tế gần nhất. Mỗi phút trôi qua đều quý giá!

Các Phương Pháp Phòng Ngừa Đột Quỵ Hiệu Quả

Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Câu ngạn ngữ này đặc biệt đúng với đột quỵ. Thay đổi lối sống và kiểm soát các yếu tố nguy cơ là chìa khóa để phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.

1. Kiểm Soát Huyết Áp

Huyết áp cao là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ. Hãy kiểm tra huyết áp thường xuyên và tuân thủ điều trị của bác sĩ nếu bị tăng huyết áp.

• Đo huyết áp định kỳ tại nhà hoặc tại cơ sở y tế.
• Tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, giảm muối.
• Tập thể dục đều đặn.
• Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

2. Chế Độ Ăn Uống Lành Mạnh

Một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa đột quỵ.

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
• Hạn chế ăn thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhiều dầu mỡ.
• Giảm lượng muối trong khẩu phần ăn.
• Bổ sung các loại cá béo giàu omega-3.

3. Tập Thể Dục Thường Xuyên

Vận động thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ đột quỵ.

• Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
• Lựa chọn các bài tập phù hợp với sức khỏe, như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe…  

4. Bỏ Hút Thuốc Lá

Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ. Bỏ thuốc lá là một trong những hành động tốt nhất bạn có thể làm cho sức khỏe của mình.

5. Hạn Chế Rượu Bia

Uống quá nhiều rượu bia có thể làm tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ. Hãy hạn chế lượng rượu bia tiêu thụ.

6. Kiểm Soát Cân Nặng

Thừa cân và béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ. Duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống và tập luyện.

7. Kiểm Soát Bệnh Tiểu Đường

Nếu bạn bị tiểu đường, hãy tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát đường huyết và giảm nguy cơ đột quỵ.

8. Khám Sức Khỏe Định Kỳ

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và bệnh lý tiềm ẩn, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về đột quỵ:

• Đột quỵ có di truyền không? Có, tiền sử gia đình có người bị đột quỵ là một yếu tố nguy cơ.
• Đột quỵ có thể xảy ra ở người trẻ không? Có, đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, mặc dù phổ biến hơn ở người lớn tuổi.
• Làm thế nào để phân biệt đột quỵ với các bệnh khác? Các triệu chứng đột quỵ thường xuất hiện đột ngột và bao gồm yếu liệt một bên cơ thể, khó nói, mất thăng bằng… Nếu nghi ngờ đột quỵ, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.
• Sau đột quỵ cần làm gì? Sau đột quỵ, người bệnh cần được điều trị phục hồi chức năng để cải thiện các di chứng.

Kết Luận

Đột quỵ là một bệnh lý nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Bằng cách thay đổi lối sống, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các triệu chứng, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình. Hãy hành động ngay hôm nay để phòng ngừa đột quỵ!

Hãy nhớ rằng, thời gian là yếu tố then chốt trong điều trị đột quỵ. Đừng chần chừ gọi cấp cứu khi thấy bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào. Sức khỏe của bạn nằm trong tay bạn!

Nguồn: Tổng hợp