Cách Tập Cho Trẻ Sơ Sinh Ngủ Ngoan Và Phân Biệt Ngày Đêm
Không ít trẻ sơ sinh có thói quen thức đêm ngay từ trong bụng mẹ, thói quen này giữ nguyên cho đến khi chào đời, trẻ cũng vẫn duy trì khiến mẹ mệt mỏi vì phải thức đêm dỗ giấc ngủ cho con.
Trẻ sơ sinh ngủ như thế nào?
Trẻ mới sinh đến 1 tháng tuổi (trẻ sơ sinh) gần như ngủ suốt ngày đêm, chỉ thức dậy để bú (khoảng 2 đến 3 giờ bú một lần).Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể tích dạ dày nhỏ nên mau đói, vì vậy phải thức dậy sau vài giờ để bú. Trẻ sơ sinh cũng chưa phân biệt được ngày đêm nên có những trẻ sẽ ngủ suốt vào ban ngày và thức giấc nhiều hơn vào ban đêm.
Về thời lượng giấc ngủ, trẻ sơ sinh sẽ ngủ tổng cộng khoảng 8 đến 9 giờ vào ban ngày và khoảng 8 giờ vào ban đêm. Hầu hết trẻ nhỏ sẽ bắt đầu ngủ suốt đêm từ 6 đến 8 giờ và không thức giấc ban đêm khi được 3 tháng tuổi hay khi được khoảng 6kg. Thông thường, không cần phải đánh thức trẻ sơ sinh dậy để cho bú nhưng cũng không nên để trẻ ngủ quá 3 giờ mà không cho bú.Các trường hợp đặc biệt như non tháng, nhẹ cân, trào ngược dạ dày thực quản… có thể phải cho bú thường xuyên hơn.
Các giai đoạn của một giấc ngủ
Cũng giống như người lớn, giấc ngủ của trẻ nhỏ cũng chia ra nhiều giai đoạn khác nhau. Tùy từng giai đoạn mà trẻ có thể nằm yên hay vẫn có những cử động. Có 2 loại giấc ngủ:
Giấc ngủ nhanh: Đây là giấc ngủ nông, trẻ sẽ nằm mơ và mắt sẽ cử động nhanh theo chiều trước sau. Mặc dù trẻ nhỏ ngủ khoảng 16 giờ mỗi ngày, nhưng khoảng phân nửa thời gian là giấc ngủ nhanh.Tức là trẻ chỉ ngủ sâu khoảng 8 giờ.
Giấc ngủ chậm: Có 4 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: buồn ngủ – mí mắt sụp xuống hay có thể chớp liên tục, ngủ gà ngủ gật.
- Giai đoạn 2: ngủ lơ mơ – trẻ có thể vẫn cử động, giật mình, vặn mình, kêu “è è”.
- Giai đoạn 3: ngủ sâu – trẻ im lặng và không cử động
- Giai đoạn 4: ngủ rất sâu – trẻ im lặng và không cử động
Giấc ngủ của trẻ sẽ diễn tiến theo chu kỳ, bắt đầu tuần tự từ giai đoạn 1, sau đó chuyển sang giai đoạn 2, giai đoạn 3, giai đoạn 4, rồi quay lại giai đoạn 2, rồi chuyển sang ngủ giấc ngủ nhanh. Trong một giấc ngủ có thể có vài chu kỳ ngủ trên. Trong vài tháng đầu, trẻ có thể thức giấc khi chuyển từ ngủ sâu sang ngủ lơ mơ và có thể khó ngủ trở lại.
Trẻ sơ sinh tỉnh giấc như thế nào?
Trẻ sơ sinh cũng có nhiều kiểu tỉnh giấc khác nhau. Nếu trẻ sơ sinh thức giấc vào cuối của chu kỳ ngủ, trẻ sẽ bắt đầu giai đoạn tỉnh giấc yên lặng. Trong giai đoạn này, trẻ vẫn yên lặng dù đã tỉnh táo và nhận thức được môi trường xung quanh.Trong giai đoạn tỉnh giấc yên lặng, trẻ có thể nhìn mọi vật hay nhìn chăm chú vào một vật và đáp ứng với âm thanh và động chạm. Giai đoạn này thường sẽ chuyển sang giai đoạn tỉnh giấc hoạt động. Trong giai đoạn này, trẻ cũng chú ý đến mọi tiếng động và hình ảnh nhưng có cử động.Sau giai đoạn này là giai đoạn khóc. Trẻ cử động nhiều hơn và có thể khóc lớn. Trẻ có thể bị tăng kích thích trong giai đoạn khóc này.
Bạn phải làm trẻ dịu đi bằng cách ôm trẻ sát vào người hay quấn bé trong một cái khăn/mền. Bạn nên nhận biết những dấu hiệu buồn ngủ của trẻ như chớp mắt liên tục, lim dim, kéo tai, ngáp hay quầng dưới mắt thâm lạ Tốt nhất là bạn cho trẻ bú trước khi trẻ bước sang giai đoạn khóc. Trong giai đoạn khóc, trẻ có thể quá “cáu” (quá khó chịu) nên không chịu bú. Đối với trẻ sơ sinh, khóc là dấu hiệu cuối cùng của đói bụng, sau khi trẻ đã làm một số dấu hiệu như tìm vú, đưa tay vào miệng…
Tập thói quen ngủ ngoan cho trẻ
Ngay từ 6 tuần tuổi, trẻ đã có thể học cách ngủ ngoan. Trong độ tuổi này, có vài cách rất hiệu quả để giúp trẻ ngủ ngon.
Nhận biết dấu hiệu cho thấy trẻ buồn ngủ: trong sáu đến tám tuần đầu sau sinh, trẻ không thể thức lâu hơn hai giờ liên tục. Nếu bạn để trẻ thức lâu hơn hai giờ, trẻ sẽ quá mệt mỏi và lại trở nên khó ngủ. Vì vậy, bạn nên nhận biết những dấu hiệu buồn ngủ của trẻ như chớp mắt liên tục, lim dim, kéo tai, ngáp hay quầng dưới mắt thâm lại. Bạn đừng lo, bạn sẽ mau chóng có giác quan thứ sáu nhận ra con mình đang buồn ngủ. Nếu bạn nhận thấy trẻ buồn ngủ nên đặt trẻ vào nôi hay giường.
Dạy trẻ phân biệt giữa ngày và đêm: vài trẻ sơ sinh có thói quen thức đêm ngay từ trong bụng mẹ. Bạn có thể nhận biết điều này khi nhận thấy trẻ quẫy đạp trong bụng mẹ nhiều hơn vào ban đêm. Khi chào đời, trẻ cũng vẫn duy trì thói quen này và làm mẹ mệt mỏi vì không chịu ngủ khi mẹ đã ríu mắt rồi.Trong vài ngày đầu sau sinh, bạn không thể thay đổi trẻ ngay được mà chỉ có thể bắt đầu dạy trẻ khi trẻ đã được hai tuần tuổi.
Những điều cần làm khi ban ngày, lúc trẻ còn thức:
- Chơi với trẻ càng nhiều càng tốt.
- Nói chuyện và hát cho trẻ nghe khi cho bú các cữ ban ngày.
- Đảm bảo phòng ngủ nhiều ánh sáng vào ban ngày.
- Không cần “cắt đứt” mọi tiếng ồn thông thường vào ban ngày, như tiếng tivi, radio, máy giặt…
- Nếu đang bú mà trẻ thiu thiu ngủ thì nhẹ nhàng đánh thức trẻ dậy.
Ban đêm:
- Giữ yên lặng và nói khẽ khi cho trẻ bú cữ đêm.
- Giữ phòng tối (có thể để đèn ngủ ánh sáng dịu) và yên tĩnh, không trò chuyện với trẻ nhiều.
- Cần phải dạy trẻ nhận biết ban đêm là lúc ngủ ngay từ khi trẻ được hai tuần tuổi, đừng để quá muộn.
Dạy trẻ tự ngủ
Khi trẻ đã được sáu đến tám tuần tuổi, bạn có thể bắt đầu dạy trẻ tự ngủ. Bạn nên đặt trẻ vào nôi hay xuống giường khi trẻ buồn ngủ nhưng vẫn còn thức. Cách bạn dỗ trẻ ngủ trong tám tuần đầu sau sinh rất quan trọng. Nếu bạn cho trẻ nằm võng hay nằm nôi lắc, đu đưa trẻ, bế rung trẻ khi trong tám tuần đầu trẻ sẽ quen và trẻ sẽ không thể ngủ nếu không được rung lắc, đu đưa như vậy. Vì vậy, nhiều chuyên gia khuyên không nên đung đưa trẻ, không cho trẻ ngậm núm vú giả để dỗ trẻ ngủ ngay từ sau sinh.
Bạn sẽ thiết lập một “thủ tục” trước khi ngủ cho trẻ như hát ru, nghe nhạc nhẹ, vỗ nhẹ mông, gãi nhẹ đầu… nhưng cần nhớ rằng bạn sẽ phải làm “thủ tục” này mỗi đêm nên bạn cần chọn “thủ tục” nào vừa thích hợp với trẻ vừa “khả thi” đối với bạn. Bạn có thể bế trẻ đến khi trẻ thiu thiu ngủ rồi đặt trẻ xuống chứ không nên để trẻ ngủ trên tay mình rồi mới đặt xuống vì sẽ tạo nên thói quen xấu là phải được bế mới ngủ và trẻ sẽ thức dậy ngay khi bạn đặt trẻ xuống giường.
Trẻ sơ sinh giống như tờ giấy trắng, trẻ sẽ là một em bé ngoan ngoãn, dễ ngủ nếu bạn không bỏ lỡ thời gian có thể dạy trẻ thói quen ngủ ngoan. Giấc ngủ của trẻ không chỉ quan trọng đối với sự phát triển của bản thân trẻ mà còn quan trọng với mẹ.Nếu trẻ quấy đêm nhiều quá bạn cũng sẽ thiếu ngủ và không đủ sức khỏe cũng như tinh thần để chăm sóc trẻ tốt được. Hãy khôn ngoan lựa chọn cách dỗ trẻ ngủ thích hợp để cả con và mẹ đều được ngủ ngon.
Nguồn: BS.CKII. NGUYỄN THỊ TỪ ANH
Bạn có thể xem thêm:
