Thiểu năng tuần hoàn não: nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Thiểu năng tuần hoàn não không phải là một căn bệnh độc lập, mà là tình trạng não bị thiếu hụt lưu lượng máu trong một khoảng thời gian dài do nhiều nguyên nhân khác nhau. Chúng ta cần nhận thức sâu sắc về tình trạng này để có thể nhận biết và phòng ngừa hiệu quả.

Thiểu Năng Tuần Hoàn Não Là Gì?

Ở góc độ y học, thiểu năng tuần hoàn não được chia thành hai loại chính:

• Cấp tính: Bao gồm đột quỵ thiếu máu não và cơn thoáng thiếu máu não (TIA).
• Mạn tính: Thiểu năng tuần hoàn não mạn tính.

Thông thường, thuật ngữ “thiểu năng tuần hoàn não” thường được dùng để chỉ tình trạng mãn tính. Trong khi đó, các trường hợp cấp tính như đột quỵ có thể gây hậu quả nghiêm trọng như tàn tật và tử vong, và luôn nhận được nhiều sự chú ý. Tuy nhiên, việc quan tâm đến thiểu năng tuần hoàn não mạn tính là rất cần thiết do tính chất biến đổi của nó.

Thiểu năng tuần hoàn não mạn tính là tình trạng giảm lưu lượng máu não kéo dài, thường ít nhất 2 tháng, lần đầu tiên được nêu ra vào năm 1990 bởi các chuyên gia Nhật Bản.

Nguyên Nhân Gây Thiểu Năng Tuần Hoàn Não

Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng thiểu năng tuần hoàn não, từ xơ vữa động mạch đến các vấn đề về tim mạch và bệnh lý toàn thân. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

• Thay đổi bệnh lý mạch máu não: Hẹp hoặc tắc động mạch do xơ vữa động mạch, bệnh Moyamoya, hoặc dị dạng động tĩnh mạch.
• Các yếu tố tim mạch: Tăng hoặc hạ huyết áp, suy tim, rối loạn nhịp tim.
• Các bệnh lý toàn thân: Hội chứng ngưng thở khi ngủ, rối loạn thông khí phổi tắc nghẽn mạn tính, đái tháo đường, béo phì.

Dấu Hiệu Và Triệu Chứng Của Thiểu Năng Tuần Hoàn Não

Những triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não khá đa dạng, phụ thuộc vào mức độ và loại hình tuần hoàn:

• Nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi, buồn ngủ.
• Thiếu tập trung, rối loạn giấc ngủ, lo lắng.
• Tê mặt và tay chân, yếu hoặc không linh hoạt.
• Mất thị lực thoáng qua, thay đổi tính cách.

Phân biệt giữa các triệu chứng của tuần hoàn trước và tuần hoàn sau:

• Tuần hoàn trước: Suy giảm trí nhớ, lo lắng, rối loạn giấc ngủ.
• Tuần hoàn sau: Chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn.

Biến Chứng Của Thiểu Năng Tuần Hoàn Não

Nếu không điều trị kịp thời, thiểu năng tuần hoàn não có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

• Đột quỵ
• Cơn thoáng thiếu máu não (TIA)
• Suy giảm nhận thức do mạch máu
• Sa sút trí tuệ

Phát hiện và can thiệp sớm là cách hiệu quả nhất để tránh các tổn thương không thể hồi phục cho não.

Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?

Khi gặp các triệu chứng của thiểu năng tuần hoàn não mạn tính, cần đến ngay các cơ sở y tế để kiểm tra và nhận chăm sóc y tế kịp thời. Các triệu chứng này có thể là của đột quỵ, và việc điều trị ngay lập tức đôi khi có thể cứu sống người bệnh hoặc giảm thiểu tổn thương.

Những Ai Có Nguy Cơ Mắc Thiểu Năng Tuần Hoàn Não?

Thiểu năng tuần hoàn não thường gặp ở những người lớn tuổi và những người có các yếu tố nguy cơ như:

• Tăng huyết áp, tăng cholesterol máu
• Hút thuốc, béo phì, thiếu vận động
• Tiền sử gia đình mắc bệnh

Phương Pháp Xét Nghiệm Và Chẩn Đoán

Để chẩn đoán thiểu năng tuần hoàn não, các bác sĩ thường dựa vào:

• Tuổi tác và tiền sử bệnh
• Hình ảnh học như PET, SPECT, CT-scan, MRI

Trong đó, PET được coi là tiêu chuẩn vàng nhưng không phải là lựa chọn khả thi nhất do chi phí cao. SPECT là sự lựa chọn được khuyến nghị nhiều hơn.

Phương Pháp Điều Trị Thiểu Năng Tuần Hoàn Não

Điều trị thiểu năng tuần hoàn não mạn tính thường bao gồm:

• Kiểm soát các yếu tố nguy cơ
• Sử dụng thuốc chống kết tập tiểu cầu và thuốc giãn mạch
• Can thiệp ngoại khoa như cắt nội mạc động mạch cảnh

Phương Pháp Phòng Ngừa Thiểu Năng Tuần Hoàn Não Hiệu Quả

• Hạn chế nguy cơ bệnh liên quan: Người bệnh cần điều trị, kiểm soát tốt các bệnh lý có thể gây thiểu năng tuần hoàn não như xơ vữa động mạch, viêm tắc động mạch hoặc dị dạng mạch máu, bệnh tim mạch, tiểu đường, bệnh huyết áp, bệnh thần kinh…
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học: Mỗi người cần ưu tiên ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ, chất chống oxy hóa, chất béo tốt, vitamin như trái cây tươi, rau xanh, các loại hạt, cá béo… Đồng thời, hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường, muối, dầu mỡ, thức ăn nhanh chứa nhiều chất béo xấu và chất bảo quản.
• Rèn luyện thể chất: Tạo thói quen thường xuyên tập thể dục (ít nhất 3 lần mỗi tuần và 30 phút mỗi lần). Một số môn thể thao tốt cho sức khỏe như bơi lội, chạy bộ, yoga, cầu lông…
• Không sử dụng chất kích thích, rượu bia
• Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây căng thẳng như môi trường ô nhiễm, thông tin tiêu cực…
• Kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ 6 tháng/ lần để sớm phát hiện những nguy cơ tiềm ẩn bệnh lý thiểu năng tuần hoàn não trong cơ thể.

FAQ

• Thiểu năng tuần hoàn não có nguy hiểm không?  Có, nếu không điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến đột quỵ hoặc sa sút trí tuệ.

• Làm thế nào để nhận biết sớm thiểu năng tuần hoàn não? Chú ý các triệu chứng như chóng mặt, nhức đầu, suy giảm trí nhớ.
• Thiểu năng tuần hoàn não có phải là một căn bệnh di truyền? Không trực tiếp, nhưng những yếu tố nguy cơ có thể được di truyền.
• Có thể chữa khỏi hoàn toàn thiểu năng tuần hoàn não không? Khó chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát và giảm triệu chứng.
• Thiểu năng tuần hoàn não có thể phòng ngừa được không? Được, thông qua việc duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát các yếu tố nguy cơ.

Trên đây là bài viết chi tiết và toàn diện về thiểu năng tuần hoàn não, một tình trạng đáng lưu ý mà nhiều người gặp phải. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn có cái nhìn rõ nét hơn về triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa tình trạng này.

Nguồn: Tổng hợp