Thuốc sinh học: hy vọng mới trong lĩnh vực y học

Khoa học y học ngày càng phát triển, mang đến cho nhân loại những phương pháp điều trị tiên tiến và hiệu quả hơn. Sự ra đời của thuốc sinh học đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong y học, mang đến hy vọng mới cho hàng triệu bệnh nhân mắc các bệnh lý mãn tính và hiểm nghèo. Thuốc sinh học đã và đang góp phần cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống cho người bệnh nhờ những ưu điểm vượt trội so với phương pháp điều trị truyền thống.

Thuốc sinh học là gì?

Thuốc sinh học là một minh chứng cho sự tiến bộ vượt bậc của y học. Nó mở ra một kỷ nguyên mới trong điều trị các bệnh lý phức tạp. Thuốc sinh học bao gồm các loại thuốc như vắc xin, máu hay các thành phần máu, mô, gen, tế bào sống, protein tái tổ hợp,… đều được dùng như là một phương pháp điều trị bệnh. Điều này khác biệt so với thuốc hóa học.

“Thuốc sinh học là một khái niệm khá mới nhưng cũng khá quen thuộc với chúng ta.”

Thuốc sinh học bao gồm:

• Từ con người, các loài động vật: Máu và các thành phần của máu, các cơ quan nội tạng, mô ghép, kháng thể cho miễn dịch thụ động, các tế bào gốc.
• Từ công nghệ tái tổ hợp DNA: Thuốc sinh học, hay còn được gọi bằng các tên gọi khác như sinh phẩm, sản phẩm sinh học y tế. Thuốc sinh học thường được dùng như một phương thức điều trị bổ sung cho các phương pháp điều trị truyền thống.

“Thuốc sinh học thường được sản xuất bằng các quá trình sinh học phức tạp như công nghệ tái tổ hợp DNA, dẫn đến giá thành cao hơn so với các loại thuốc thông thường.”

Một số loại thuốc sinh học:

• Chất giống hệt protein trọng yếu của cơ thể: Ví dụ như nội tiết tố kích thích tăng trưởng (GH) hay erythropoietin kích thích sản xuất hồng cầu hoặc insulin được sinh tổng hợp.
• Kháng thể đơn dòng: Được tạo ra bằng công nghệ lai tạo và các phương pháp sinh học khác. Kháng thể đơn dòng có khả năng nhắm mục tiêu và tiêu diệt các tác nhân gây hại cụ thể, ví dụ như vi khuẩn, virus hoặc tế bào ung thư.

Bên cạnh đó, công nghệ lai tạo còn tạo ra các thuốc sinh học để làm giảm hoặc ngăn chặn các tác nhân có hại từ bên ngoài tấn công cơ thể con người hay nhắm trúng đích vào các tế bào đặc hiệu như tế bào ung thư.

Phân biệt thuốc sinh học và thuốc hóa dược

Thuốc hóa dược là thuốc được tổng hợp từ quá trình tổng hợp hóa học, sử dụng các hoạt chất hóa học đặc thù được kết hợp theo quy trình được định sẵn. Trong khi đó, thuốc sinh học được tạo ra nhờ các quá trình sinh học phức tạp, ví dụ như công nghệ tái tổ hợp DNA.

“Thuốc hóa dược sau khi được sản xuất xong thường có cấu trúc hóa học rõ ràng. Đối với thuốc sinh học thì đôi khi khó mô tả rõ được đặc điểm bằng những phương pháp thử trong phòng thí nghiệm.”

Việc đảm bảo chất lượng thuốc sinh học đòi hỏi nhà sản xuất phải kiểm soát chặt chẽ quy trình sản xuất, mọi giai đoạn sản xuất đều phải được theo dõi và kiểm soát nghiêm ngặt để đảm bảo độ chính xác và tính nhất quán. Các thực thể sống được sử dụng trong sản xuất thuốc sinh học rất nhạy cảm với những thay đổi nhỏ trong môi trường và quy trình sản xuất. Chính vì vậy, nhà sản xuất cần lựa chọn nguồn cung cấp nguyên liệu uy tín và áp dụng các quy trình sản xuất được chuẩn hóa và kiểm soát chặt chẽ.

Ứng dụng của thuốc sinh học

Thuốc sinh học có ứng dụng rộng trong điều trị các bệnh như ung thư, thấp khớp, bệnh lý da liễu, tiêu hóa và nhiều bệnh khác. Đối với những bệnh lý như viêm đa khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến, viêm cột sống dính khớp,… thuốc sinh học đóng vai trò quan trọng khi các phương pháp điều trị bằng thuốc hóa học truyền thống không mang lại hiệu quả như mong đợi.

“Với sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật, trong tương lai, thuốc sinh học hứa hẹn sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.”

Những thuốc sinh học được sản xuất từ công nghệ tổ hợp DNA như abatacept, adalimumab, tocilizumab… đã được sử dụng trong điều trị các bệnh như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến, viêm cột sống dính khớp, bệnh Crohn…

Bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về thuốc sinh học và ứng dụng của nó. Với những tiềm năng và những lợi ích đáng kể, thuốc sinh học đang trở thành một tùy chọn quan trọng trong điều trị các bệnh lý phức tạp. Việc nghiên cứu và phát triển thuốc sinh học tiếp tục mang đến hy vọng mới cho hàng triệu bệnh nhân trên toàn thế giới.

Câu hỏi thường gặp (FAQs):

1. Thuốc sinh học được sử dụng trong liệu pháp điều trị những bệnh nào?

   Thuốc sinh học được sử dụng trong điều trị các bệnh như ung thư, thấp khớp, bệnh lý da liễu, tiêu hóa và nhiều bệnh khác.

2. Thuốc hóa dược và thuốc sinh học khác nhau như thế nào?

   Thuốc hóa dược là thuốc được tổng hợp từ quá trình tổng hợp hóa học, trong khi đó, thuốc sinh học được tạo ra nhờ các quá trình sinh học phức tạp, ví dụ như công nghệ tái tổ hợp DNA.

3. Thuốc sinh học có ứng dụng trong điều trị viêm đa khớp không?

   Có, thuốc sinh học đóng vai trò quan trọng trong điều trị các bệnh lý như viêm đa khớp dạng thấp khi các phương pháp điều trị truyền thống không hiệu quả.

4. Thuốc sinh học có những ưu điểm gì so với phương pháp điều trị truyền thống?

   Thuốc sinh học có những ưu điểm vượt trội như khả năng nhắm mục tiêu và tiêu diệt các tác nhân gây hại cụ thể, tính chất không gây phản ứng phụ và giảm nguy cơ tái phát bệnh.

5. Công nghệ tái tổ hợp DNA là gì?

   Công nghệ tái tổ hợp DNA là quá trình kỹ thuật nhằm tạo ra các mạch DNA mới bằng cách kết hợp các mạch DNA khác nhau từ các nguồn khác nhau.

Nguồn: Tổng hợp