Trào ngược axit: tình trạng và nguyên nhân gây ra
Trào ngược axit là tình trạng xảy ra khi dịch dạ dày có tính axit trào ngược lên thực quản. Đây không chỉ là một hiện tượng bình thường sau khi ăn uống đồ chua, cay hay uống rượu bia, nước ngọt có gas, mà còn có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nào đó. Chúng ta sẽ tìm hiểu những nguyên nhân gây ra trào ngược axit và những bệnh liên quan đến tình trạng này.
Nguyên nhân gây ra trào ngược axit
- Yếu cơ thắt tâm vị: Yếu cơ thắt tâm vị là cơ nằm giữa thực quản và dạ dày. Khi cơ này yếu, axit dạ dày có thể dễ dàng trào ngược lên thực quản.
- Thoát vị hiatal: Đây là tình trạng phần trên dạ dày lồi lên qua cơ hoành vào khoang ngực.
- Thừa cân, béo phì: Tăng áp lực lên bụng do thừa cân béo phì có thể đẩy axit dạ dày lên thực quản.
- Mang thai: Thay đổi nội tiết tố và áp lực lên bụng do thai nhi.
- Chế độ ăn uống: Ăn nhiều thức ăn cay, béo, nhiều dầu mỡ, sô cô la, cà phê, nước ngọt có gas… có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
- Sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc như thuốc giảm đau không kê đơn, thuốc giãn cơ, thuốc an thần… có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm giảm lượng nước bọt, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thực quản khỏi axit dạ dày.
- Uống rượu bia: Rượu bia có thể làm tăng axit dạ dày và làm giãn cơ thắt tâm vị.
- Căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày.
Trào ngược axit là dấu hiệu của bệnh lý nào?
Trào ngược axit có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Các bệnh lý này bao gồm:
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra trào ngược axit. GERD xảy ra khi cơ thắt tâm vị, nằm giữa thực quản và dạ dày, yếu hoặc bị giãn ra, khiến axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản.
Viêm thực quản do trào ngược
Viêm thực quản do trào ngược là tình trạng viêm lớp niêm mạc thực quản do tiếp xúc thường xuyên với axit dạ dày. Triệu chứng của viêm thực quản do trào ngược bao gồm ợ nóng, khó nuốt, đau rát ngực, buồn nôn, nôn mửa.
Loét thực quản
Loét thực quản là những vết loét hình thành trên lớp niêm mạc thực quản do tiếp xúc với axit dạ dày trong thời gian dài. Triệu chứng của loét thực quản bao gồm ợ nóng dữ dội, đau rát ngực, khó nuốt, buồn nôn, nôn mửa, nôn ra máu.
Hẹp thực quản
Hẹp thực quản là tình trạng thu hẹp lòng thực quản do sẹo hoặc tổn thương khác. Hẹp thực quản có thể gây khó nuốt, nghẹn thức ăn, giảm cân không giải thích được.
Ung thư thực quản
Ung thư thực quản là một bệnh ung thư nghiêm trọng có thể gây ra bởi nhiều yếu tố nguy cơ, bao gồm trào ngược axit mạn tính. Triệu chứng của ung thư thực quản bao gồm khó nuốt, nghẹn thức ăn, giảm cân không giải thích được, khàn giọng, đau tức ngực.
Bệnh hen suyễn
Trào ngược axit có thể làm nặng thêm các triệu chứng hen suyễn, chẳng hạn như ho, thở khò khè, tức ngực.
Viêm xoang
Trào ngược axit có thể kích thích các xoang, dẫn đến viêm xoang. Triệu chứng của viêm xoang bao gồm nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau nhức xoang, giảm khứu giác.
Viêm tai giữa
Trào ngược axit có thể ảnh hưởng đến ống Eustachian, nối tai giữa với họng, dẫn đến viêm tai giữa. Triệu chứng của viêm tai giữa bao gồm đau tai, chảy nước tai, ù tai.
Cách điều trị trào ngược axit hiệu quả
Để điều trị trào ngược axit hiệu quả, chúng ta có thể áp dụng những phương pháp sau:
Thay đổi lối sống
- Giảm cân nếu bạn thừa cân, béo phì: Tăng áp lực lên bụng do thừa cân, béo phì có thể đẩy axit dạ dày lên thực quản.
- Tránh ăn trước khi ngủ ít nhất 3 tiếng: Cho phép dạ dày có thời gian tiêu hóa thức ăn trước khi bạn nằm xuống.
- Nâng cao đầu giường khi ngủ: Giúp ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Tránh ăn thực phẩm cay, béo, nhiều dầu mỡ gây khó tiêu, làm chậm quá trình tiêu hóa khiến axit dạ dày có nhiều thời gian để trào ngược.
- Hạn chế ăn sô cô la: Chất béo và caffeine có thể làm giãn cơ thắt tâm vị, dẫn đến trào ngược axit.
- Tránh uống cà phê, nước ngọt có gas gây đầy hơi, chướng bụng, tạo áp lực lên dạ dày, đẩy axit lên thực quản.
- Hạn chế sử dụng rượu bia: Rượu bia kích thích dạ dày sản xuất nhiều axit hơn và làm giãn cơ thắt tâm vị.
- Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày.
- Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm giảm lượng nước bọt vốn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ thực quản khỏi axit dạ dày.
Sử dụng thuốc
- Thuốc trung hòa axit antacid: Giúp trung hòa axit dạ dày làm giảm nhanh các triệu chứng ợ nóng. Nên sử dụng ngắn hạn tối đa 2 tuần, do có thể gây ra một số tác dụng phụ như tiêu chảy, táo bón.
- Thuốc chẹn H2: Giảm sản xuất axit dạ dày. Sử dụng hiệu quả hơn thuốc trung hòa axit, có thể dùng lâu dài hơn.
- Thuốc ức chế bơm proton: Giảm sản xuất axit dạ dày hiệu quả nhất. Sử dụng theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý sử dụng vì có thể gây ra một số tác dụng phụ như tiêu chảy, táo bón, loãng xương.
Trên đây là những thông tin về trào ngược axit và những bệnh lý liên quan. Để có thông tin chi tiết và tư vấn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn, hãy đến gặp bác sĩ.
Câu hỏi thường gặp về trào ngược axit
- Trào ngược axit có phải là một bệnh lý?
Đúng, trào ngược axit có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau.
- Làm thế nào để chẩn đoán trào ngược axit?
Chẩn đoán trào ngược axit thông qua các phương pháp như đánh giá triệu chứng, xét nghiệm, siêu âm, hoặc xét nghiệm điều chỉnh axit dạ dày.
- Trào ngược axit có thể gây ung thư thực quản không?
Có, trào ngược axit mạn tính có thể gây ra ung thư thực quản.
- Có phương pháp tự điều trị trào ngược axit không?
Đúng, có thể tự điều trị trào ngược axit thông qua các biện pháp thay đổi lối sống và sử dụng thuốc trung hòa axit.
- Trào ngược axit có liên quan đến căng thẳng không?
Đúng, căng thẳng kéo dài có thể là nguyên nhân gây trào ngược axit.
Nguồn: Tổng hợp
