Truyền Máu cho Người Thiếu Máu: Khi Nào Cần và Những Lưu Ý Quan Trọng

Thiếu máu, một tình trạng y tế phổ biến khi lượng hồng cầu trong máu giảm xuống dưới mức bình thường, có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong một số trường hợp, truyền máu được coi là một biện pháp can thiệp hiệu quả, giúp nhanh chóng cải thiện tình trạng sức khỏe cho người bệnh. Tuy nhiên, quyết định truyền máu không phải lúc nào cũng đơn giản và đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng về các yếu tố như mức độ thiếu máu, nguyên nhân gây ra, và tiềm năng rủi ro liên quan. Bài viết này sẽ đi sâu vào việc khám phá khi nào truyền máu là lựa chọn cần thiết cho người thiếu máu, cũng như cung cấp các thông tin và lưu ý quan trọng để bạn có cái nhìn toàn diện về vấn đề này, giúp bạn hoặc người thân có quyết định thông minh và an toàn trong việc chăm sóc sức khỏe.

Thiếu máu là gì?

Thiếu máu là tình trạng lượng huyết sắc tố và số lượng hồng cầu có trong máu ngoại vi bị giảm đi, kết quả là thiếu lượng oxy đến các mô của các tế bào trong cơ thể

Truyền máu cho người thiếu máu

Có nhiều dạng thiếu máu, mỗi dạng đều có nguyên nhân và biểu hiện riêng. Tình trạng thiếu máu có thể tạm thời xuất hiện hoặc diễn ra lâu dài và chuyển biến từ nhẹ đến nặng. Trong hầu hết các trường hợp, người bị thiếu máu do nhiều nguyên nhân gây nên. Tình trạng này có thể là một dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh thiếu máu

Các nhóm nguyên nhân chính gây ra thiếu máu ở người:

Thiếu máu do giảm sản xuất máu tại tủy xương:

• Thiếu máu thiếu sắt: do những bệnh lý gây mất máu như giun móc, viêm loét dạ dày, cường kinh, rong huyết ở phụ nữ, u chảy máu trĩ…
• Thiếu máu do thiếu acid folic: thường gặp ở những bệnh nhân nghiện rượu, kém hấp thu, sử dụng thuốc ngừa thai…
• Thiếu máu do thiếu vitamin B12: gặp do cắt đoạn dạ dày, thiểu năng tuyến tụy, viêm hay cắt đoạn hồi tràng
• Do bất thường di truyền: bất thường trong cấu tạo chuỗi Hemoglobin hồng cầu, dẫn đến thời gian sống của hồng cầu rút ngắn gây ra bệnh Thalassemia, thường gặp hai thể bệnh là beta- thalassemia và alpha- thalassemia.
• Thiếu máu do tán huyết miễn dịch: do trong cơ thể tồn tại kháng thể bất thường chống lại hồng cầu, làm hồng cầu bị vỡ gây nên hiện tượng thiếu máu.
• Thiếu máu do suy tủy xương: do tình trạng tủy xương không sản xuất đủ tế bào máu cần thiết cho cơ thể, nguyên nhân do nhiễm trùng , hóa chất, tia xạ, di truyền hay không rõ nguyên nhân gây ra.
• Thiếu máu do suy thận mạn: suy thận mạn gây ra hiện tượng giảm tế bào cạnh cầu thận, làm cho lượng Erythropoietin giảm thấp.

Triệu chứng của thiếu máu

Những triệu chứng chung:

Các dấu hiệu của bệnh thiếu máu có thể không rõ ràng mà bạn thậm chí có thể không nhận thấy. Tại một thời điểm nhất định, khi số lượng các tế bào máu của giảm nhiều, các dấu hiệu mới rõ nét. Những triệu chứng chung của bệnh thiếu máu như sau:

• Chóng mặt, choáng váng hoặc cảm giác như bạn sắp bất tỉnh.
• Nhịp tim nhanh hoặc bất thường.
• Đau đầu, nhức đầu.
• Đau ở xương, ngực, bụng và khớp.
• Chậm phát triển (đối với trẻ em và thanh thiếu niên).
• Hụt hơi. 
• Da nhợt nhạt hoặc vàng.
• Tay chân lạnh.
• Mệt mỏi.
• Khó tập trung, suy nghĩ.
• Tâm trạng cáu gắt.
• Chán ăn.
• Vàng da cũng là một trong những biểu hiện điển hình của thiếu máu.

Choáng váng là dấu hiệu phổ biến của bệnh thiếu máu

VẬY THIẾU MÁU CÓ NÊN TRUYỀN MÁU HAY KHÔNG?

Cần truyền máu khi nào?

• Bệnh nhân cần phải truyền máu trong trường hợp:
• Bị mất máu trầm trọng do phẫu thuật hoặc do tai nạn.
• Mắc bệnh thiếu máu, chảy máu hay rối loạn đông máu.
• Hỗ trợ điều trị một số bệnh lý và các rối loạn máu.
• Trước khi tiến hành truyền máu, bác sĩ sẽ giải thích với bệnh nhân bị mất máu và truyền máu vì sao phải truyền máu. Tuy nhiên, sự lựa chọn của bệnh nhân trong trường hợp này có thể sẽ bị hạn chế vì nếu từ chối truyền máu sẽ gây ra những hậu quả nguy hiểm đến tính mạng.

Điều trị thiếu máu như thế nào?

• Điều trị thiếu máu do thiếu sắt: bổ sung sắt và thay đổi chế độ ăn uống, khuyên dùng viên sắt không kê đơn để bổ sung lượng sắt dự trữ trong cơ thể bạn
• Điều trị thiếu máu do thiếu vitamin: Đối với bệnh thiếu máu ác tính, vitamin B12 thường được cung cấp qua đường tiêm và người bệnh có thể phải uống thường xuyên trong suốt phần đời còn lại. Nếu trường hợp nghiêm trọng, có thể phải truyền máu, cấy ghép tủy xương hoặc phẫu thuật
• Điều trị thiếu máu bất sản: phương pháp truyền máu
• Điều trị thiếu máu tán huyết: Dùng thuốc ức chế miễn dịch, điều trị nhiễm trùng và phương pháp điện di lọc máu
• Điều trị thiếu máu do hồng cầu hình liềm: Bổ sung axit folic, truyền máu và thuốc điều trị ung thư được gọi là hydroxyurea
• Điều trị thiếu máu do bệnh mạn tính

Phòng ngừa bệnh Thiếu máu

Để phòng ngừa tình trạng thiếu máu, chúng ta nên:

• Ăn uống hợp vệ sinh và khoa học. Khẩu phần ăn phải có đầy đủ các chất, hợp khẩu vị, hạn chế các gia vị nhân tạo, hương liệu và dầu mỡ.
• Chế độ sinh hoạt làm việc cân đối kết hợp rèn luyện nâng cao sức khỏe.
• Phụ nữ cần lưu ý đến chu kỳ kinh nguyệt của mình, bổ sung thêm sắt uống và ăn nhiều thức ăn có chứa nhiều sắt khi cơ thể thiếu sắt.
• Lắng nghe cơ thể và phát hiện kịp thời các dấu hiệu nghi ngờ thiếu máu cũng như các yếu tố nguy cơ thiếu máu.
• Khám sức khỏe ít nhất 1 lần/năm để phát hiện bệnh sớm nhất có thể.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Thiếu máu

• Về lâm sàng, chẩn đoán thiếu máu dựa trên các dấu hiệu sau:
• Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt
• Ù tai, hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu
• Chán ăn, rối loạn tiêu hóa
• Hồi hộp, dễ mệt mỏi, nhịp tim đập nhanh
• Phụ nữ có thể vô kinh

Các biện pháp điều trị bệnh Thiếu máu

Các phương pháp điều trị thiếu máu phải tùy vào nguyên nhân thiếu máu, có thể có những biện pháp sau đây:

• Truyền máu
• Sử dụng corticosteroid, các thuốc ức chế hệ miễn dịch.
• Sử dụng erythropoietin giúp tủy xương tạo được nhiều tế bào máu hơn.
• Bổ sung sắt, vitamin B12, acid folic và các loại vitamin, khoáng chất khác.

Bổ sung các thực phẩm giàu sắt

Vậy nên tùy vào các trường hợp thiếu máu nặng hay nhẹ. Bệnh nhân có thể bổ sung sắt, bổ sung các vitamin tạo máu, hấp thu sắt cũng như ăn uống và bổ sung các loại thực phẩm giàu sắt giàu các chất vitamin. Với các trường hợp mất máu nhiều, thiếu máu do các bệnh mãn tính, thiếu hồng cầu nghiêm trọng bệnh nhân nên đi khám và có hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ trong vấn đề truyền máu.

Kết luận

Truyền máu cho người thiếu máu là một biện pháp quan trọng trong việc điều trị và cải thiện tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Việc xác định đúng thời điểm cần truyền máu và tuân thủ các lưu ý quan trọng giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả. Bệnh nhân và người nhà cần hiểu rõ về quy trình, lợi ích và các rủi ro có thể xảy ra. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế để có quyết định đúng đắn và kịp thời, giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục và duy trì chất lượng cuộc sống tốt nhất.