Nhận diện các dấu hiệu tự kỷ ở người trưởng thành

Tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh phức tạp, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp, hành vi và xã hội của người bệnh. Với tỷ lệ mắc bệnh ngày càng tăng, hiểu biết về tự kỷ và cách nhận biết các dấu hiệu sớm là rất quan trọng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tự kỷ ở người trưởng thành, các triệu chứng phổ biến, cũng như khả năng điều trị của bệnh.

Tự kỷ là gì?

Tự kỷ, hay còn gọi là rối loạn phổ tự kỷ (ASD – Autism Spectrum Disorder), là một nhóm các rối loạn phát triển thần kinh xuất hiện từ sớm trong tuổi thơ và kéo dài suốt đời. Những người mắc tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc giao tiếp và tương tác xã hội, cũng như thể hiện các hành vi lặp đi lặp lại. Tự kỷ không chỉ ảnh hưởng đến trẻ em mà còn có thể xuất hiện ở người lớn, mặc dù các triệu chứng có thể thay đổi theo độ tuổi.

Tự kỷ phổ biến trên toàn thế giới và không phân biệt giới tính, chủng tộc hay tầng lớp xã hội. Nguyên nhân gây ra tự kỷ vẫn chưa được xác định chính xác, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy rằng các yếu tố di truyền và môi trường đều có vai trò trong sự phát triển của bệnh.

Dấu hiệu tự kỷ ở người trưởng thành

• Giao tiếp:
  • Người mắc chứng tự kỷ có thể tiếp thu chậm, học tập kém hoặc ít nói chuyện. Có tới khoảng 40% người bị chứng tự kỷ sẽ không bao giờ nói chuyện.
  • Họ khó có thể tự mình bắt đầu một cuộc trò chuyện, những người mắc chứng tự kỷ rất khó khăn để tiếp tục duy trì một cuộc trò chuyện, sau khi đã bắt đầu cuộc trò chuyện với người đối diện.
  • Họ thường rập khuôn máy móc và hay lặp đi lặp lại việc sử dụng ngôn ngữ. Những người bị tự kỷ thường sẽ có biểu hiện lặp lại nhiều lần một từ hay là cụm từ mà họ đã nghe nói trước đây.
  • Họ thường gặp khó khăn để có thể hiểu được hết được ý nghĩa của các câu nói ẩn ý mà người khác nói. Ví dụ, một người khi mắc chứng tự kỷ có thể sẽ không hiểu được rằng ai đó đang muốn tỏ ra vui vẻ, hay hài hước.
• Quan hệ xã hội:
  • Người tự kỷ gặp các vấn đề trong khi phát triển các kỹ năng giao tiếp xã hội, cụ thể là về nét mặt của họ thiếu sự biểu cảm và tư thế cơ thể của họ không được tự nhiên.
  • Họ không thể thiết lập tình bạn và hòa đồng với những người cùng trang lứa.
  • Người tự kỷ gặp phải khó khăn trong việc quan tâm, hay chia sẻ, hưởng thụ các lợi ích, thành tựu đạt được với những người khác.
  • Thiếu sự đồng cảm với bất kỳ ai. Những người mắc chứng tự kỷ có thể sẽ gặp phải các khó khăn trong việc thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác, chẳng hạn như là đau lòng hoặc buồn rầu.

• Hành vi và thói quen:
  • Người mắc chứng tự kỷ chỉ đặt sự tập trung vào một bộ phận cụ thể nào đó của các món đồ quen thuộc, chẳng hạn như là bánh xe trên một chiếc xe, thay vì tập trung toàn bộ vào chiếc xe đó.
  • Họ tỏ ra quan tâm và lo lắng về một chủ đề nhất định nào đó. Ví dụ, họ có thể bị cuốn hút bởi trò chơi điện tử.
  • Rập khuôn hành vi một cách máy móc.

• Khả năng điều chỉnh: Người lớn tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh với những thay đổi trong cuộc sống và môi trường.

Chứng tự kỷ ở người trưởng thành có thể điều trị được không?

Hiện tại, tự kỷ không có cách chữa trị hoàn toàn, nhưng có nhiều phương pháp can thiệp và hỗ trợ có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người mắc bệnh. Các phương pháp điều trị thường tập trung vào việc cải thiện kỹ năng giao tiếp, hành vi, và xã hội, bao gồm:

• Trị liệu hành vi: Áp dụng các phương pháp trị liệu như ABA (Applied Behavior Analysis) để cải thiện kỹ năng giao tiếp và hành vi.

• Giáo dục và đào tạo: Các chương trình giáo dục đặc biệt được thiết kế để đáp ứng nhu cầu của người tự kỷ.
• Hỗ trợ y tế: Sử dụng thuốc để kiểm soát các triệu chứng liên quan như lo âu, trầm cảm, và rối loạn giấc ngủ.
• Hỗ trợ gia đình: Cung cấp thông tin, tư vấn, và hỗ trợ tâm lý cho gia đình của người tự kỷ để giúp họ hiểu và đối phó với tình trạng của người thân.

Tự kỷ là một rối loạn phức tạp và đa dạng, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và dấu hiệu của tự kỷ ở người trưởng thành là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời và hiệu quả. Mặc dù không có cách chữa trị hoàn toàn, nhưng với sự hỗ trợ và can thiệp đúng cách, người mắc tự kỷ vẫn có thể có một cuộc sống chất lượng và ý nghĩa. Chúng ta cần tiếp tục nâng cao nhận thức và hiểu biết về tự kỷ để tạo ra một xã hội bao dung và hỗ trợ tốt hơn cho những người mắc bệnh này.