Xét nghiệm crp: ý nghĩa và ứng dụng trong chẩn đoán viêm

Viêm là một phản ứng tự nhiên của cơ thể trước các tình trạng tổn thương và nhiễm trùng. Xét nghiệm CRP (C-Reactive Protein) là một phương pháp định lượng protein phản ứng C trong máu. Đây là một công cụ quan trọng trong việc đánh giá mức độ viêm và theo dõi sự phản ứng của cơ thể đối với liệu pháp điều trị trong các trường hợp nhiễm trùng và các bệnh lý liên quan.

Protein phản ứng C là gì?

Protein phản ứng C (C-reactive protein hay CRP) là một loại protein chứa 224 acid amin, xuất hiện khi cơ thể xảy ra đợt viêm cấp hoặc viêm mạn tính. Khi cơ thể trải qua tình trạng viêm do các yếu tố như nhiễm vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng hoặc tình trạng viêm không nhiễm khuẩn, thì các cytokine và interleukin sẽ kích thích cơ thể sản xuất CRP tại gan. Sau đó, CRP kích hoạt hệ thống bổ thể để tiêu diệt vi sinh vật hoặc các tế bào chết.

Protein phản ứng C xuất hiện khi cơ thể xảy ra tình trạng viêm.

Bình thường, không có sự xuất hiện của CRP trong máu. Tuy nhiên, khi có tình trạng phá hủy tế bào gây ra phản ứng viêm, CRP sẽ được sản xuất và tăng lên nhanh chóng trong máu. Khi quá trình viêm kết thúc, mức CRP trong máu cũng giảm nhanh chóng.

Mục đích của xét nghiệm CRP

Mục đích chính của xét nghiệm CRP là xác định có sự xuất hiện của tình trạng viêm, đo lường mức độ viêm và kết hợp với các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng khác để đưa ra chẩn đoán và quyết định điều trị. Xét nghiệm CRP được thực hiện trong một số trường hợp như sau:

• Xác định tình trạng viêm cấp tính: Trong các trường hợp nhiễm khuẩn nặng, nhiễm ký sinh trùng, viêm ruột thừa, viêm nhiễm vùng tiểu khung, viêm tụy cấp, nguy cơ nhồi máu cơ tim.
• Xác định tình trạng viêm mạn tính: Viêm ruột, u lympho, viêm khớp dạng thấp, bệnh lý tự miễn như lupus ban đỏ.

Xét nghiệm CRP dùng để đo lường mức độ viêm và đánh giá hiệu quả của liệu pháp điều trị.

Trong các trường hợp viêm mạn tính, xét nghiệm CRP được sử dụng để đo lường mức độ đợt viêm cấp trong viêm mạn và đánh giá hiệu quả của liệu pháp điều trị.

Đánh giá kết quả xét nghiệm CRP

Kết quả xét nghiệm CRP sẽ được phân loại như sau:

Xét nghiệm protein phản ứng C chuẩn

Đối với loại xét nghiệm protein phản ứng C chuẩn, mức giá trị bình thường thường nằm trong khoảng 0 – 1 mg/dl với giới hạn đo từ 10 – 1000mg/L. Kết quả được đánh giá như sau:

• Khi giá trị CRP tăng so với mức bình thường, điều này cho thấy xuất hiện tình trạng viêm. Sự tăng nhẹ của CRP có thể chỉ ra một tình trạng viêm nhẹ hoặc không phải do viêm. Khi giá trị này tăng cao sẽ báo hiệu một tình trạng nhiễm khuẩn vừa đến nặng tùy thuộc vào mức tăng CRP.
• Nếu có các dấu hiệu lâm sàng rõ ràng của một nhiễm khuẩn nặng, mức CRP cao hơn 100mg/l là một yếu tố chẩn đoán xác định, cần đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.
• CRP tăng trong nhiều trường hợp như nhiễm khuẩn, chấn thương, bỏng, phẫu thuật, viêm ruột, viêm khớp dạng thấp và nhồi máu cơ tim.
• Khi theo dõi đáp ứng điều trị, nếu CRP giảm sau khi điều trị thì điều này cho thấy có đáp ứng với liệu pháp. Nếu CRP vẫn tăng hoặc không giảm, điều này giúp đánh giá liệu pháp chưa hiệu quả.

Xét nghiệm hs – CRP

Loại xét nghiệm này được sử dụng để đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch, giới hạn đo từ 0,5 – 10mg/dl. Kết quả được đánh giá như sau:

• Nguy cơ thấp khi hs – CRP 3mg/L.
• Ở những người khỏe mạnh, mức tăng hs – CRP được dự đoán sẽ tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như đau tim, đột quỵ, tử vong do nhồi máu cơ tim hoặc bệnh lý về mạch máu ngoại biên.
• Xét nghiệm hs – CRP có thể được chỉ định cho nam giới từ 50 tuổi trở xuống và phụ nữ từ 60 tuổi trở xuống có nguy cơ trung bình để đánh giá nguy cơ mắc phải bệnh lý tim mạch trong tương lai.

Ngoài ra, cần lưu ý rằng có một số trường hợp khi CRP tăng cao không phải là do tình trạng viêm gây ra, bao gồm các yếu tố như sử dụng thuốc tránh thai đường uống, người hút thuốc lá, người ít vận động hoặc lười vận động, người thừa cân hoặc béo phì, giai đoạn cuối của thai kỳ, điều trị bằng hormone thay thế, vận động thể lực quá sức.

Protein phản ứng C là một chỉ số quan trọng trong việc chẩn đoán tình trạng viêm. Tuy nhiên, nó không được dùng để xác định nguyên nhân gây ra viêm.

Do đó, cần phải có sự kết hợp giữa các dấu hiệu lâm sàng và các xét nghiệm khác để đưa ra chẩn đoán chính xác. Xét nghiệm CRP và hs-CRP giúp cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng viêm và nguy cơ mắc bệnh tim mạch để đưa ra quyết định điều trị hợp lý.

Thiếu protein C và những điều cần biết

Ngoài xét nghiệm CRP, xét nghiệm protein C cũng là một công cụ quan trọng trong việc đánh giá tình trạng viêm và xác định nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Protein C là một protein quan trọng trong quá trình hoạt động của hệ thống đông máu. Thiếu protein C có thể dẫn đến rối loạn đông máu và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Để biết thêm về thiếu protein C và ý nghĩa của xét nghiệm này, hãy tìm hiểu trong bài viết “Thiếu protein C và những điều cần biết”.

Câu hỏi thường gặp

1. Xét nghiệm CRP được sử dụng trong trường hợp nào?
Xét nghiệm CRP được sử dụng để xác định có sự tồn tại của tình trạng viêm, đo lường mức độ viêm và đánh giá hiệu quả của liệu pháp điều trị trong các trường hợp nhiễm khuẩn nặng, nhiễm ký sinh trùng, viêm ruột thừa, viêm nhiễm vùng tiểu khung, viêm tụy cấp, nguy cơ nhồi máu cơ tim, viêm ruột, u lympho, viêm khớp dạng thấp và các bệnh lý tự miễn.

2. Protein phản ứng C có ý nghĩa gì trong chẩn đoán tình trạng viêm?
Protein phản ứng C tăng lên khi cơ thể gặp tình trạng viêm, và mức tăng của nó có thể chỉ ra mức độ và nguyên nhân của viêm. Tuy nhiên, protein phản ứng C không thể xác định nguyên nhân gây ra viêm. Để đánh giá chính xác, cần phối hợp với các dấu hiệu lâm sàng khác và các xét nghiệm bổ sung.

3. Có quy tắc xét nghiệm CRP cho người trẻ em không?
Đối với trẻ em, giá trị tham chiếu của xét nghiệm CRP thường dao động từ 0 – 10mg/L. Mức CRP cao có thể chỉ ra một tình trạng viêm. Tuy nhiên, do cơ thể trẻ em thường có mức CRP cao hơn người lớn, nên cần phải xem xét kết quả xét nghiệm kết hợp với dấu hiệu lâm sàng khác để đưa ra chẩn đoán.

4. Thời gian cần thiết để xét nghiệm CRP và nhận kết quả?
Thời gian để xét nghiệm CRP khá ngắn, thường chỉ mất từ 1 – 2 giờ. Tuy nhiên, thời gian chính xác có thể khác nhau tùy thuộc vào phòng xét nghiệm và quy trình công việc. Kết quả xét nghiệm CRP thường có thể nhận sau vài giờ hoặc ngày làm việc.

5. Có cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm CRP?
Không cần chuẩn bị đặc biệt trước khi xét nghiệm CRP. Tuy nhiên, bạn nên thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe, thuốc đã dùng và bất kỳ yêu cầu đặc biệt nào trước khi thực hiện xét nghiệm.

Nguồn: Tổng hợp