Xét nghiệm mantoux - phát hiện sớm bệnh lao
Xét nghiệm Mantoux là một phương pháp quan y khoa trong việc phát hiện sớm bệnh lao, một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trên thế giới. Phương pháp này được phát triển vào đầu thế kỷ 20 bởi bác sĩ Charles Mantoux, và đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
Chẩn đoán nhiễm lao tiềm ẩn
Nhiễm lao tiềm ẩn (Latent Tuberculosis Infection – LTBI) là tình trạng khi cơ thể đã đáp ứng miễn dịch với vi khuẩn lao, nhưng chưa có dấu hiệu của bệnh lao hoạt động. Hiện nay, khoảng hai tỷ người trên toàn thế giới được ước tính mang vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis, nhưng phần lớn trong số họ không bị triệu chứng lâm sàng.
“Xét nghiệm Mantoux là một công cụ quan trọng trong việc sàng lọc và chẩn đoán nhiễm lao tiềm ẩn, nhưng nó cần được kết hợp với các phương pháp khác và đánh giá lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác.”
Vi khuẩn lao ở những người nhiễm lao tiềm ẩn có thể kích hoạt lại và chuyển thành bệnh lao hoạt động sau này. Nguy cơ nhiễm lao tiềm ẩn cao hơn đối với những người tiếp xúc gần với bệnh nhân lao hoạt động, người nhiễm HIV, người bị bụi phổi, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, người đã ghép nội tạng, bệnh nhân mắc các bệnh ác tính, suy thận giai đoạn cuối, và những người mắc bệnh đái tháo đường.
Xét nghiệm Mantoux – Phương pháp chẩn đoán nhiễm trùng lao tiềm ẩn
Xét nghiệm Mantoux, còn được gọi là Tuberculin Skin Test (TST), là một phương pháp chẩn đoán phổ biến dùng để phát hiện sự nhiễm trùng lao tiềm ẩn. Phương pháp này dùng để xác định sự hiện diện của vi khuẩn lao trong cơ thể và đưa ra kết quả dựa trên phản ứng của da sau khi tiêm dung dịch Tuberculin.
“Xét nghiệm Mantoux là một công cụ quan trọng trong việc sàng lọc và chẩn đoán nhiễm lao tiềm ẩn.”
Nguyên lý của xét nghiệm Mantoux là tiêm một lượng nhỏ dung dịch chứa protein tinh chế từ vi khuẩn lao vào lớp trung bì của da trên cánh tay. Sau 48 đến 72 giờ, người được xét nghiệm sẽ quay lại để kiểm tra phản ứng tại vị trí tiêm. Kết quả được đánh giá dựa trên kích thước của vết sưng và không chỉ dựa vào sự hiện diện của sẹo đỏ.
Xét nghiệm Mantoux và hạn chế của nó
Xét nghiệm Mantoux có một số hạn chế cần được lưu ý. Dương tính giả có thể xảy ra ở những người đã tiêm vắc xin BCG hoặc những người đã tiếp xúc với vi khuẩn lao không điển hình. Âm tính giả có thể xảy ra ở những người suy giảm miễn dịch, trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi hoặc những người mới tiếp xúc với vi khuẩn lao.
“Xét nghiệm Mantoux có một số hạn chế như dương tính giả và âm tính giả, cần lưu ý khi đánh giá kết quả.”
Thời gian đọc kết quả cũng rất quan trọng, cần đọc trong khoảng thời gian 48 đến 72 giờ sau tiêm, và đọc đúng cách để đảm bảo độ chính xác. Mặc dù có những hạn chế, xét nghiệm Mantoux vẫn là một phương pháp quan trọng trong chẩn đoán nhiễm lao tiềm ẩn.
Xét nghiệm máu IGRA trong chẩn đoán lao tiềm ẩn
Gần đây, xét nghiệm máu IGRA (Interferon-Gamma Release Assays) đã trở thành công cụ quan trọng trong chẩn đoán lao tiềm ẩn. Xét nghiệm này đo lường nồng độ Interferon-gamma trong máu sau khi kích hoạt bằng các kháng nguyên đặc hiệu của vi khuẩn lao.
“Xét nghiệm máu IGRA là một công cụ hiệu quả và đáng tin cậy trong chẩn đoán lao tiềm ẩn.”
Xét nghiệm IGRA không bị ảnh hưởng bởi việc tiêm vắc xin BCG, đồng thời có độ đặc hiệu cao hơn so với xét nghiệm Mantoux. Tuy nhiên, quy trình xét nghiệm này phức tạp hơn và đòi hỏi lấy mẫu máu tĩnh mạch, gây bất tiện và tăng chi phí so với xét nghiệm Mantoux.
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo rằng cả xét nghiệm Mantoux và IGRA đều có thể được sử dụng để xác định nhiễm lao tiềm ẩn, tùy thuộc vào tình hình lâm sàng và điều kiện địa phương.
FAQs về xét nghiệm Mantoux
- Xét nghiệm Mantoux là gì?Xét nghiệm Mantoux là một phương pháp chẩn đoán phổ biến dùng để phát hiện sự nhiễm trùng lao tiềm ẩn. Phương pháp này tiêm một lượng nhỏ dung dịch chứa protein tinh chế từ vi khuẩn lao vào lớp trung bì da và kiểm tra phản ứng da sau 48-72 giờ.
- Ai nên thực hiện xét nghiệm Mantoux?Xét nghiệm Mantoux được khuyến nghị cho những người có nguy cơ cao nhiễm trùng lao tiềm ẩn, bao gồm những người tiếp xúc với bệnh nhân lao hoạt động, người nhiễm HIV, người bị bệnh lý liên quan đến miễn dịch, và những người có hệ thống miễn dịch suy giảm.
- Xét nghiệm Mantoux có chính xác không?Xét nghiệm Mantoux có độ chính xác khá cao trong việc phát hiện nhiễm trùng lao tiềm ẩn, nhưng cần được kết hợp với các phương pháp khác và đánh giá lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác.
- Có những hạn chế nào của xét nghiệm Mantoux?Xét nghiệm Mantoux có thể kết quả dương tính giả hoặc âm tính giả, đặc biệt ở những người đã tiêm vắc xin BCG hoặc tiếp xúc với vi khuẩn lao không điển hình. Thời gian đọc kết quả và cách đọc cũng rất quan trọng để đảm bảo độ chính xác.
- Có phương pháp thay thế cho xét nghiệm Mantoux không?Xét nghiệm máu IGRA (Interferon-Gamma Release Assays) là một phương pháp chẩn đoán thay thế khác, đo lường nồng độ Interferon-gamma trong máu để phát hiện lao tiềm ẩn. Tuy nhiên, quy trình này phức tạp hơn và đòi hỏi lấy mẫu máu tĩnh mạch.
Nguồn: Tổng hợp
