Nấm miệng là gì? Những điều cần biết về nấm miệng

Triệu chứng

Tùy thuộc vào đối tượng, độ tuổi và thể trạng mà người mắc nấm miệng sẽ có các triệu chứng và biểu hiện khác nhau. Cụ thể nấm Candida miệng sẽ có các biểu hiện phổ biến sau đây: 

• Tổn thương màu trắng kem trên lưỡi, nướu, niêm mạc má,  nội mô miệng, đôi khi trên vòm miệng và amidan
• Tổn thương nổi trong miệng có hình dáng giống miếng pho mát;
• Niêm mạc miệng đỏ hoặc đau nhức, gây khó khăn khi ăn hoặc nuốt;
• Khi cọ xát hoặc cào nơi bị nhiễm có thể gây chảy máu nhẹ 
• Khóe miệng nứt và đỏ 
• Mảng trắng xuất hiện trong miệng 
• Cảm giác như trong miệng có bông 
• Mất vị giác, ăn kém ngon miệng.
• Khô miệng, khô môi
• Cảm giác miệng có mùi khó chịu

Nguyên nhân

Bình thường, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ hoạt động để đẩy lùi sự xâm nhập của các sinh vật gây hại (như virus, vi khuẩn và nấm) để đảm bảo sự cân bằng giữa lợi khuẩn và hại khuẩn thường xuyên cư trú trong cơ thể, Khi đó, các lợi khuẩn sẽ kìm hãm nấm Candida và giữ chúng ở một lượng nhỏ, không gây hại nhưng khi hệ miễn dịch bị tổn thương hoặc sự cân bằng giữa các vi sinh vật bị phá vỡ, nấm Candida có thể nhân lên và gây bệnh.

Đối tượng nguy cơ

Dưới đây là một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh nấm Candida miệng, cụ thể như:

• Hệ miễn dịch suy yếu trong hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải – HIV/AIDS. Suy giảm miễn dịch do dùng thuốc có tính chất ức chế miễn dịch như chống ung thư, thuốc chống thải ghép, thuốc chống viêm steroid.
• Bệnh đái tháo đường: Đường máu cao dẫn tới hàm lượng đường trong các dịch tiết cũng cao. Dịch nước bọt trong miệng mà “ngọt quá” thì lại tạo ra môi trường thuận lợi cho vi nấm phát triển và khiến lưỡi bị nấm trắng.
• Nhiễm nấm âm đạo: Nếu mẹ bầu nhiễm nấm Candida âm đạo thì có thể truyền bệnh nấm Candida lưỡi sang con trong quá trình sinh nở.
• Thuốc kháng sinh: Sử dụng các loại thuốc kháng sinh mạnh, phổ rộng, dài ngày sẽ tiêu diệt “lực lượng thù địch” của vi nấm là vi khuẩn, khiến vi nấm “thừa cơ” trỗi dậy, gây bệnh nấm Candida miệng.
• Các tình trạng răng miệng bất lợi khác: Đeo hàm giả, niềng răng không hợp lí, vệ sinh răng miệng không tốt có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh nấm Candida miệng.

Chẩn đoán

Khi đến khám nha khoa tại các cơ sở y tế uy tín, bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh lý bằng cách kiểm tra miệng của bệnh nhân bằng cách:

• Nhận biết dấu hiệu qua tổn thương màu trắng đặc trưng ở trên miệng, phần lưỡi hoặc má.
• Chải thử nhẹ phần sưng đỏ xem có hiện tượng chảy máu không.
• Tiến hành xét nghiệm tế bào từ một tổn thương dưới kính hiển vi.

Ngoài ra, để kiểm tra xem bệnh nấm miệng có lan đến thực quản không, bác sĩ sẽ thực hiện một số chẩn đoán như:

• Tiến hành ngoáy cổ họng bằng bông vô trùng và soi các vi sinh vật thu được dưới kính hiển vi.
• Nội soi bằng một ống dài có gắn máy ảnh để kiểm tra tình trạng niêm mạc thực quản, dạ dày cũng như ruột non.
• Chụp X-quang thực quản.

Phòng ngừa bệnh

 Để hạn chế bị nấm miệng, tốt nhất mọi người nên chủ động phòng bệnh bằng cách:

• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ nhất là sau khi ăn, sau khi uống thuốc, trước khi đi ngủ và sau khi thức dậy.
• Đánh răng 2 lần/ngày, dùng chỉ nha khoa để làm sạch sẽ răng.
• Khám nha sĩ thường xuyên để biết được tình hình sức khỏe răng miệng và có hướng xử lý bệnh kịp thời.
• Hạn chế ăn đường, duy trì mức đường huyết trong cơ thể, tiến hành điều trị bệnh khô miệng càng sớm càng tốt.

Điều trị như thế nào?

Mục tiêu của điều trị nấm miệng là để ngăn chặn sự lây lan nhanh chóng của các loại nấm, nhưng cách tốt nhất có thể phụ thuộc vào tuổi tác, sức khỏe tổng thể và nguyên nhân của nhiễm trùng.

• Đối với trẻ sơ sinh và cho con bú: Nếu đang cho con bú, trẻ sơ sinh đã có nấm miệng và sẽ là tốt nhất nếu là cả hai điều trị. Nếu không, có khả năng các nhiễm trùng trở lại. Bác sĩ có thể kê toa một loại thuốc kháng nấm nhẹ cho em bé và kem chống nấm cho vú. Nếu em bé sử dụng một núm vú hoặc nguồn cấp từ chai, rửa sạch núm vú và núm vú trong dung dịch nước và giấm phần bằng nhau hàng ngày và phơi khô để ngăn chặn sự phát triển nấm. Ngoài ra, nếu sử dụng một máy bơm vú, rửa sạch các bộ phận có thể tháo rời tiếp xúc với sữa trong một dung dịch giấm và nước.
• Đối với người lớn khỏe mạnh và trẻ em: Nếu là một người lớn khỏe mạnh hoặc con với nấm miệng, ăn sữa chua không đường hoặc uống viên nang acidophilus hoặc chất lỏng có thể giúp giảm nhiễm trùng. Sữa chua và acidophilus không tiêu diệt các loại nấm, nhưng có thể giúp khôi phục lại các vi khuẩn bình thường trong cơ thể. Nếu bệnh vẫn còn, bác sĩ sẽ kê toa một loại thuốc chống nấm.
• Đối với người lớn bị yếu hệ thống miễn dịch: Thông thường, bác sĩ sẽ khuyên nên dùng một thuốc kháng nấm, có thể một trong các hình thức, bao gồm cả viên ngậm, viên nén hoặc chất lỏng.

Candida albicans có thể trở nên kháng với thuốc kháng nấm, đặc biệt là ở những người bị nhiễm HIV giai đoạn cuối. Một loại thuốc được biết đến như amphotericin B có thể được sử dụng khi các thuốc khác không hiệu quả.

Một số thuốc kháng nấm có thể gây tổn thương gan. Vì lý do này, bác sĩ có thể sẽ thực hiện xét nghiệm máu để theo dõi chức năng gan, đặc biệt nếu cần điều trị kéo dài hoặc có tiền sử bệnh gan.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.