U xơ tuyến tiền liệt là gì? Những điều cần biết về u xơ tuyến tiền liệt

Triệu chứng

Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng u xơ tiền liệt tuyến khác nhau tùy mỗi người. Nhưng nói chung các triệu chứng có xu hướng trở nên tệ dần theo thời gian.

Triệu chứng thường gặp

• Tiểu ngập ngừng, ngắt quãng: Tình trạng này thường song song với hiện tượng sỏi bàng quang làm nước tiểu ngắt quãng hoặc dòng tiểu yếu, ngập ngừng…
• Tiểu són, cảm giác tiểu không hết: Đôi khi người bị u xơ tiền liệt tuyến không kiềm chế được lượng nước tiểu, nước tiểu tự thoát ra ngoài khi đang ngủ, lượng nước tiểu có thể rất ít hoặc đi tiểu cảm giác không hết, vừa đi xong lại muốn đi tiếp.
• Tiểu khó: Người bệnh muốn đi tiểu nhưng rất khó khăn, dòng tiểu yếu, có lúc phải rặn tiểu. Một số bệnh nhân bị tiểu khó, trong đó lượng nước tiểu không thoát đủ và bàng quang bị căng phồng. Nếu không chữa, nó có thể dẫn đến suy chức năng thận và thận ứ nước.
• Đi tiểu liên tục, tiểu nhiều vào ban đêm.
• Tiểu rắt, tiểu nhiều lần tuy nhiên lượng nước tiểu mỗi lần ít: Số lần đi tiểu ở người bị u xơ tuyến tiền liệt có thể tăng lên nhiều lần, lượng nước tiểu mỗi lần rất ít. Chính vì tiểu không hết dẫn tới có sự tắc nghẽn, lắng đọng vi khuẩn trong bàng quang làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tiết niệu.
• Sinh lý yếu: U xơ tiền liệt tuyến có thể gây ra các triệu chứng như xuất tinh sớm, giảm ham muốn tình dục, khó xuất tinh…

Triệu chứng ít gặp

• Nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Không thể đi tiểu.
• Tiểu ra máu.

Kích cỡ của tuyến tiền liệt không nhất thiết xác định mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Một số nam giới dù tuyến tiền liệt có kích thước lớn nhưng triệu chứng thì rất ít, trong khi những người khác lại có dấu hiệu nghiêm trọng dù kích thước tuyến tiền liệt không to.

Ở một số người đàn ông, các triệu chứng thậm chí còn dần tự ổn định và có thể cải thiện theo thời gian. Nếu bạn gặp vấn đề về nước tiểu hay không thể đi tiểu thì hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Nguyên nhân

Theo các chuyên gia, có hai yếu tố quan trọng liên quan đến bệnh u xơ tiền liệt tuyến là tuổi tác và nội tiết tố. Bên cạnh đó cũng tồn tại nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Cụ thể là:

Yếu tố tuổi tác

• Tuổi càng cao thì tỉ lệ nam giới mắc u xơ tiền liệt tuyến càng lớn. Bệnh thường được phát hiện khi nam giới bước sang độ tuổi 40. Ở độ tuổi này, khối u xơ bắt đầu hình thành và thường chưa gây ra các triệu chứng khó chịu.
• Khi bước sang tuổi 50, các triệu chứng của bệnh bắt đầu xuất hiện gây những rối loạn tiểu tiện ảnh hưởng cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.
• Theo số liệu thống kê, tỷ lệ mắc bệnh u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới trên 50 tuổi là 63,8% và từ 80 tuổi trở lên là trên 90%.

Yếu tố nội tiết tố testosterone

• Nam giới luôn có một lượng testosterone ổn định trong cơ thể. Hormone này được enzym 5-alpha reductase chuyển đổi thành hormone Dihydrotestosterone (DHT) để phục vụ cho việc phát triển cơ quan sinh dục nam, bao gồm cả tuyến tiền liệt. Lượng DHT vẫn được tiếp tục sản xuất và tích lũy trong tuyến tiền liệt vẫn khi nam giới bước sang tuổi trung niên. Sự tích lũy này có thể khiến khích các tế bào tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển khiến họ có nguy cơ mắc u xơ.
• Ngoài hormone testosterone và DHT, hormone estrogen cũng có vai trò quan trọng trong sự phát triển của tiền liệt tuyến. Khi nam giới ở độ tuổi trung niên, lượng testosterone sẽ giảm dần khiến tỷ lệ estrogen cao hơn sẽ thúc đẩy tăng trưởng tế bào tuyến tiết liệt.

Yếu tố dân tộc, di truyền:

• U xơ tiền liệt tuyến có liên quan đến yếu tố dân tộc và di truyền. Chính sự khác biệt về chủng tộc khiến đàn ông da trắng ở châu Mỹ có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn đan ông da đen ở châu Phi. Và đàn ông châu Á có tỉ lệ mắc bệnh u xơ là thấp nhất.
• Bên cạnh đó, người ta cũng nhận thấy rằng ở trong một gia đình, nếu có cha hoặc anh em trai mắc u xơ tiền liệt tuyến thì khả năng những người con trai khác có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Yếu tố sinh hoạt

Một chế độ sinh hoạt lành mạnh giúp giảm thiểu nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt. Ngược lại, nam giới có chế độ sinh hoạt không điều độ có khả năng mắc bệnh cao hơn. Ví như:

• Thường xuyên ăn các loại thực phẩm nhiều chất béo động vật, đồ ăn cay nóng hay thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ…
• Chế độ ăn nhiều loại mì, nhiều sữa và ăn ít gạo, ít rau xanh, trái cây…
• Thói quen uống ít nước, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích…
• Thường xuyên bị mệt mỏi, căng thẳng, áp lực trong công việc và cuộc sống.
• Người lười vận động và thường xuyên nhịn tiểu.
• Sinh hoạt tình dục không điều độ, lành mạnh (quá nhiều hay không quan hệ) hoặc thủ dâm nhiều lần trong một thời gian ngắn.

Yếu tố bệnh lý

Những người bị nhiễm trùng đường tiết niệu như viêm bàng quang, viêm niệu đạo; người có sỏi đường niệu gây tắc nghẽn, ứ đọng nước tiểu; người bị viêm tuyến tiền liệt… có nguy cơ u xơ tiền liệt tuyến khá cao.

Yếu tố môi trường

Môi trường sống nhiều khói bụi, ô nhiễm hay thường xuyên phải tiếp xúc với các chất độc hại…cũng góp phần làm gia tăng kích thước tuyến tiền liệt.

Đối tượng nguy cơ

Một số đối tượng có nguy cơ bị u xơ tuyến tiền liệt như:

• Tuổi càng cao bệnh sẽ càng phát triển, do lượng hormone suy giảm, dẫn tới khả năng miễn dịch kém, ham muốn tình dục cũng suy giảm theo.
• Những người bị stress kéo dài, áp lực, căng thẳng, sống trong môi trường ô nhiễm, chế độ ăn thiếu dinh dưỡng,…Ngoài ra nếu lam dụng rượu, bia, các chất kích thích cũng có thể gây u xơ tuyến tiền liệt.
• Một số đối tượng khác như: béo phì, tiểu đường, hội chứng chuyển hóa,…

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh thông qua các triệu chứng hoặc nếu anh/chị có một trong các triệu chứng u xơ tuyến tiền liệt hoặc nghi ngờ thì nên ghé cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán cụ thể.

Phòng ngừa bệnh

Để phòng ngừa u xơ tuyến tiền liệt, nam giới nên làm theo hướng dẫn sau:

• Kiểm soát tình trạng căng thẳng thần kinh, nghỉ ngơi thư giãn nhiều và kết hợp tập luyện thể dục thể thao.
• Uống nhiều nước (8 – 12 ly mỗi ngày) để làm sạch đường tiết niệu.
• Nên ăn các loại thực phẩm chứa các nội tiết tố thiên nhiên như isoflavone, lignane (có trong đậu nành, đậu xanh, giá đỗ,…) để ức chế phản ứng viêm tấy trong tuyến tiền liệt; các loại rau củ quả chứa nhiều lycopene, beta-carotene, vitamin A, B, C,… (cà chua, cà rốt, bí đỏ, dưa hấu, cần tây, rau ngót,…) và thực phẩm giàu Omega 3 như cá ngừ, cá hồi, sữa chua,…
• Nên hạn chế mỡ động vật, thực phẩm chiên rán, thịt động vật chứa nhiều đạm. Nam giới trên 50 tuổi không nên ăn quá 100g thịt trong mỗi bữa ăn.
• Tránh uống rượu và đồ uống có caffein như trà, cà phê vì cafein có thể kích thích gây buồn tiểu.

Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt thường gặp ở nam giới trung niên, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Do vậy, nếu có triệu chứng nghi ngờ mắc Tăng sinh tuyến tiền liệt, bệnh nhân nên đi thăm khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán chính xác về tình trạng sức khỏe của mình và có phương án điều trị kịp thời nếu không may mắc bệnh.

Điều trị như thế nào?

U xơ tiền liệt tuyến là một dạng u lành tính. Tuy nhiên, bệnh vẫn cần được thăm khám và điều trị kịp thời để ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Tùy vào triệu chứng và giai đoạn phát triển của bệnh mà có phương pháp điều trị khác nhau :

Điều trị bằng thuốc

• Phương pháp này được chỉ định khi u xơ tuyến tiền liệt chưa gây ra biến chứng, thường được áp dụng khi người bệnh có khối u xơ nhỏ (< 45g). Khi ấy, việc điều trị sẽ dựa vào sử dụng thuốc và theo dõi tiến triển của bệnh.
• Các thuốc được sử dụng là những thuốc có tác dụng giãn cơ trơn thành mạch ở vùng cổ bàng quang và tuyến tiền liệt để làm giảm tắc nghẽn niệu đạo do u xơ gây ra.  Kết hợp cùng với thuốc có tác dụng cản trở sự phát triển của khối u.

Phương pháp phẫu thuật nội soi

• Điều trị ngoại khoa được áp dụng khi u xơ đã gây biến chứng hoặc điều trị bằng thuốc thất bại. Có nhiều phương pháp, trong đó phương pháp cắt nội soi qua niệu đạo được coi là tiêu chuẩn vàng trong điều trị phẫu thuật u xơ tiền liệt tuyến. Chỉ định với những khối u nhỏ và vừa, trọng lượng < 70g
• Bác sĩ sẽ đưa dụng cụ nội soi rất nhỏ qua đường niệu đạo để tiến hành cắt bỏ khối u xơ và hút khối u này ra ngoài qua ống nội soi. Thời gian phẫu thuật nhanh, khoảng 60 phút.
• Ưu điểm của phương pháp: Bệnh nhân không có đường mổ, cảm giác về mặt tâm lý, thẩm mỹ  tốt. Vết mổ nhỏ nên ít đau, nhanh phục hồi do đó tránh được các biến chứng do nằm lâu. Đồng thời, thời gian nằm viện ngắn, bệnh nhân nhanh chóng đi tiểu lại được bình thường.
• Tuy nhiên, tỷ lệ tái phát sau mổ khá cao (khoảng 18%), tỷ lệ tử vong khoảng 0,23%.

Phương pháp phẫu thuật mở điều trị u xơ tuyến tiền liệt

• Phương pháp này chỉ định với các khối u kích thước > 70g hoặc có biến chứng sỏi bàng quang hoặc túi thừa bàng quang.
• Hai phương pháp mổ được sử dụng là phẫu thuật sau xương mu và phẫu thuật qua bàng quang.
• Các biến chứng có thể gặp phải sau phẫu thuật là chảy máu, nhiễm khuẩn, hẹp cổ bàng quang, đái không tự chủ…

U xơ tuyến tiền liệt thường gặp ở nam giới trong độ tuổi trung niên. Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ dẫn đến những biến sức nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. 

Vì vậy, khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ của bệnh, cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

Hi vọng với những chia sẻ ở bài viết trên giúp các bạn hiểu hơn về u xơ tuyến tiền liệt.