Các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng: vai trò quan trọng và ứng dụng

Siêu âm bụng là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không thể thiếu trong y học hiện đại. Với việc sử dụng sóng âm tần số cao, siêu âm bụng tạo ra hình ảnh chi tiết về các cơ quan nội tạng trong ổ bụng. Các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá cấu trúc và chức năng của các cơ quan này, từ đó giúp chẩn đoán và điều trị hiệu quả nhiều bệnh lý. Bài viết dưới đây sẽ đi sâu vào các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng, giúp bạn hiểu rõ hơn về kỹ thuật này và vai trò quan trọng của nó trong chăm sóc sức khỏe.

Các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng là gì?

Các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng là quá trình sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh của các cơ quan bên trong bụng. Các mặt cắt này cho phép bác sĩ và nhân viên y tế xem rõ các cơ quan như gan, túi mật, tụy, thận và ruột để phát hiện một số bệnh lý như sỏi, u, hoặc các tổn thương khác.

Mặt cắt dọc trung tuyến: Là mặt cắt dọc theo đường trắng giữa bụng, chia ổ bụng thành hai phần trái và phải. Kỹ thuật thực hiện bằng cách đặt đầu dò siêu âm theo hướng dọc theo đường trắng giữa bụng, từ mũi kiếm xương ức đến xương mu. Mặt cắt dọc trung tuyến được sử dụng để đánh giá gan, mật, tụy, dạ dày, ruột non, đại tràng sigma, bàng quang, tiền liệt tuyến (ở nam giới) và tử cung, buồng trứng (ở nữ giới).

Hình ảnh về các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng:

• Mặt cắt ngang: Đây là mặt cắt vuông góc với đường trắng giữa bụng, cắt ngang qua các cơ quan ở các độ cao khác nhau. Kỹ thuật thực hiện bằng cách đặt đầu dò siêu âm theo hướng ngang, vuông góc với đường trắng giữa bụng, di chuyển từ trên xuống dưới hoặc từ dưới lên trên. Mặt cắt ngang được sử dụng để đánh giá gan, mật, tụy, thận, lách, đại tràng ngang và ruột non.
• Mặt cắt chéo ngang: Là mặt cắt xiên theo một góc nhất định so với đường trắng giữa bụng. Kỹ thuật thực hiện bằng cách đặt đầu dò siêu âm theo hướng xiên, tạo thành một góc so với đường trắng giữa bụng. Mặt cắt chéo ngang được sử dụng để đánh giá các cấu trúc phức tạp như gan, mật, tụy, tim, lách, và mạch máu.
• Mặt cắt dọc theo bờ sườn: Là mặt cắt dọc theo bờ sườn phải hoặc trái. Kỹ thuật thực hiện bằng cách đặt đầu dò siêu âm theo hướng dọc theo bờ sườn phải hoặc trái, di chuyển từ trước ra sau hoặc từ sau ra trước. Mặt cắt dọc theo bờ sườn được sử dụng để đánh giá gan, mật, tụy, cơ hoành, và màng tim.

Kỹ thuật thực hiện các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng phụ thuộc vào kinh nghiệm và kỹ năng của bác sĩ. Tuy nhiên, một số nguyên tắc chung cần được tuân thủ gồm sử dụng gel siêu âm để tạo môi trường truyền âm tốt, áp dụng lực vừa phải lên đầu dò siêu âm để tránh gây đau cho bệnh nhân, di chuyển đầu dò siêu âm chậm rãi và đều đặn, và điều chỉnh các thông số hình ảnh phù hợp để có được hình ảnh rõ ràng.

Gel siêu âm giúp quá trình siêu âm diễn ra thuận lợi hơn.

Ứng dụng trong chẩn đoán các bệnh lý

Các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán nhiều bệnh lý khác nhau như bệnh lý gan mật, tụy, thận, lách, và tiêu hóa. Dưới đây là một số bệnh lý mà siêu âm bụng có thể phát hiện:

• Bệnh lý gan mật: Một số bệnh lý gan mật như viêm gan, xơ gan, ung thư gan, sỏi mật, và viêm túi mật có thể được chẩn đoán thông qua các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng.
• Bệnh lý tụy: Viêm tụy cấp, viêm tụy mạn, và ung thư tụy là những bệnh lý tụy có thể được chẩn đoán thông qua siêu âm bụng.
• Bệnh lý thận: Sỏi thận, viêm thận, và suy thận là những bệnh lý thận có thể được chẩn đoán thông qua siêu âm bụng.
• Bệnh lý lách: U lách và vỡ lách là những bệnh lý lách có thể được chẩn đoán thông qua siêu âm bụng.
• Bệnh lý tiêu hóa: Viêm loét dạ dày tá tràng, ung thư dạ dày, và ung thư ruột kết là những bệnh lý tiêu hóa có thể được chẩn đoán thông qua siêu âm bụng.

Lưu ý rằng siêu âm chỉ là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh và kết quả siêu âm cần được kết hợp với các phương pháp chẩn đoán khác để có được chẩn đoán chính xác nhất. Hy vọng rằng bạn đã học được nhiều thông tin hữu ích từ bài viết này về các mặt cắt cơ bản trong siêu âm bụng và vai trò của chúng trong lĩnh vực y tế. Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc tư vấn y tế, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế.

FAQs (Câu hỏi thường gặp)

1. Siêu âm bụng có đau không?
   Quá trình siêu âm bụng không gây đau. Tuy nhiên, có thể có một số không thoải mái nhẹ do áp dụng lực với đầu dò siêu âm trên vùng bụng.
2. Một buổi siêu âm bụng mất bao lâu?
   Thời gian thực hiện siêu âm bụng thường từ 30 đến 60 phút, tùy thuộc vào mục đích của quá trình siêu âm và cấu trúc cần xem xét.
3. Siêu âm bụng có an toàn cho thai phụ không?
   Siêu âm bụng được coi là an toàn cho thai phụ và thai nhi, không có ảnh hưởng đáng kể đến thai kỳ.
4. Có cần chuẩn bị gì trước khi tiến hành siêu âm bụng?
   Thông thường, không cần phải thực hiện bất kỳ chuẩn bị đặc biệt nào trước khi tiến hành siêu âm bụng. Tuy nhiên, bác sĩ có thể yêu cầu bạn không ăn uống trong khoảng thời gian trước quá trình siêu âm.
5. Khi nào cần tái siêu âm bụng?
   Việc tái siêu âm bụng sẽ phụ thuộc vào mục đích chẩn đoán ban đầu và kết quả của quá trình siêu âm. Bác sĩ sẽ đưa ra quyết định về việc tái siêu âm dựa trên thông tin cụ thể về trường hợp của bạn.

Nguồn: Tổng hợp