Dị ứng da: Nguyên nhân và một số triệu chứng thường gặp

Dị ứng da là một vấn đề phổ biến mà nhiều người gặp phải, gây ra không ít phiền toái trong cuộc sống hàng ngày. Hiểu rõ về dị ứng da, từ nguyên nhân đến triệu chứng, sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phòng ngừa và điều trị. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về dị ứng da, nguyên nhân gây ra và các triệu chứng phổ biến, giúp bạn có thêm kiến thức để chăm sóc làn da của mình một cách tốt nhất.

Dị ứng da là gì?

Dị ứng da là tình trạng phản ứng quá mức của hệ miễn dịch đối với các tác nhân gây kích ứng bên ngoài hoặc bên trong cơ thể. Khi da tiếp xúc với những chất mà cơ thể xem là có hại, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách giải phóng các chất hóa học như histamin, gây ra các triệu chứng viêm, ngứa, và đỏ da. Dị ứng da có thể xảy ra ở bất kỳ ai, bất kỳ độ tuổi nào, và có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể.

Các dạng dị ứng da thường gặp

Dựa vào cơ chế bệnh sinh và triệu chứng, dị ứng da được chia thành các loại sau đây:

• Viêm da tiếp xúc dị ứng: Viêm da tiếp xúc dị ứng là một dạng dị ứng da chậm. Bệnh lý này là một dạng viêm da cấp hoặc mạn tính xảy ra do tiếp xúc với dị nguyên. Sau khi da tiếp xúc với các chất dị ứng, các tế bào miễn dịch như tế bào lympho T, đại thực bào hoặc bạch cầu đơn nhân sẽ tiết ra cytokin gây ra các tổn thương ngoài da.
• Nổi mề đay:  Nổi mề đay là dạng dị ứng da thường gặp nhất. Nổi mề đay thường khởi phát đột ngột, rầm rộ chỉ sau vài phút kể từ khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh.
• Viêm da cơ địa:  Viêm da cơ địa (chàm/ eczema) là một dạng viêm da mạn tính có liên quan đến cơ địa dị ứng. Hiện tại, căn nguyên bệnh chưa được biết rõ nhưng được xác định có liên quan đến phản ứng dị ứng. So với các bệnh dị ứng da khác, viêm da cơ địa có cơ chế phức tạp hơn với sự kích hoạt của các yếu tố môi trường, thể địa dị ứng, rối loạn miễn dịch và rối loạn biểu bì da.
• Phù mạch:  Phù mạch là bệnh da dị ứng khá phổ biến có cơ chế tương tự như nổi mề đay. Tuy nhiên, mề đay là phản ứng viêm ở trung bì và thượng bì còn phù mạch là hiện tượng viêm ở dưới trung bì. Phù mạch có thể gây tổn thương ở da và niêm mạc, trong đó 2 vị trí thường gặp nhất là môi và mí mắt.

Nguyên nhân gây dị ứng da

• Dị nguyên từ môi trường: Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của dị ứng da là do các dị nguyên từ môi trường như phấn hoa, bụi, lông động vật và nấm mốc. Những chất này có thể gây kích ứng da và gây ra phản ứng dị ứng khi tiếp xúc.

• Hóa chất và mỹ phẩm: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chứa hóa chất, hương liệu, hoặc các thành phần nhân tạo khác cũng có thể gây dị ứng da. Các loại mỹ phẩm, kem dưỡng da, và xà phòng chứa các thành phần này thường là thủ phạm gây ra viêm da dị ứng.
• Thực phẩm: Một số loại thực phẩm như hải sản, đậu phộng, và sữa có thể gây dị ứng da ở những người có cơ địa dị ứng. Khi tiêu thụ những thực phẩm này, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách gây ra các triệu chứng dị ứng da.
• Nhiệt độ và thời tiết: Thay đổi nhiệt độ đột ngột hoặc điều kiện thời tiết khắc nghiệt cũng có thể gây dị ứng da. Thời tiết lạnh, khô hoặc nóng ẩm đều có thể là tác nhân gây kích ứng da và dẫn đến viêm da dị ứng.

Triệu chứng phổ biến của dị ứng da

• Ngứa: Ngứa là triệu chứng phổ biến nhất của dị ứng da. Cảm giác ngứa có thể rất khó chịu và thường dẫn đến việc gãi, khiến tình trạng viêm nhiễm nặng hơn.

• Đỏ da: Khi bị dị ứng da, vùng da bị ảnh hưởng thường trở nên đỏ và có thể bị sưng. Đây là dấu hiệu cho thấy da đang bị viêm và phản ứng với tác nhân gây dị ứng.

• Nổi mẩn: Nổi mẩn hoặc phát ban là một triệu chứng khác của dị ứng da. Những nốt mẩn đỏ, nhỏ có thể xuất hiện rải rác trên da, gây ngứa và khó chịu.

• Khô và bong tróc da: Trong một số trường hợp, dị ứng da có thể khiến da trở nên khô, bong tróc và thậm chí nứt nẻ. Điều này thường xảy ra khi da mất đi độ ẩm tự nhiên do phản ứng viêm.

• Sưng và phù nề: Sưng và phù nề là triệu chứng nặng hơn của dị ứng da, thường xảy ra ở vùng mặt, mắt, và môi. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang phản ứng mạnh với tác nhân gây dị ứng và cần được điều trị ngay lập tức.

Dị ứng da là một tình trạng phổ biến nhưng có thể được quản lý hiệu quả nếu hiểu rõ nguyên nhân và triệu chứng. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu dị ứng da và tránh xa các tác nhân gây kích ứng là rất quan trọng để duy trì làn da khỏe mạnh. Nghỉ ngơi, chăm sóc da đúng cách và sử dụng các sản phẩm không gây dị ứng có thể giúp giảm thiểu nguy cơ và triệu chứng dị ứng da. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.