Bệnh gan nhiễm mỡ: Triệu chứng, nguyên nhân & cách điều trị

Bạn có thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, chán ăn hoặc khó chịu ở vùng bụng? Đó có thể là những dấu hiệu cảnh báo gan của bạn đang gặp vấn đề. Trong những năm gần đây, bệnh gan nhiễm mỡ ngày càng trở nên phổ biến và gây ra nhiều lo ngại. Vậy, gan bị nhiễm mỡ là gì? Triệu chứng và cách phòng ngừa hiệu quả như thế nào? Cùng Pharmacity giải đáp ngay dưới đây!

Lá gan ở người có chức năng gì?

Trước khi đi vào tìm hiểu chi tiết về tình trạng bệnh và gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không, cùng khám phá vai trò quan trọng của lá gan đối với cơ thể. Gan không chỉ là một cơ quan, mà còn được ví như một nhà máy hóa chất, đảm nhận nhiều chức năng quan trọng như:

• “Nhà máy” sản xuất mật: Gan sản xuất mật giúp phân hủy chất béo trong thức ăn, hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra hiệu quả.
• “Kho dự trữ” dinh dưỡng: Gan đóng vai trò như một kho chứa các khoáng chất quan trọng, đặc biệt là sắt, cung cấp nguồn dự trữ cho cơ thể khi cần thiết.
• “Nhà máy” năng lượng: Các chất dinh dưỡng từ thức ăn được chuyển hóa thành năng lượng tại gan, cung cấp nhiên liệu cho mọi hoạt động sống.
• “Xưởng” sản xuất protein: Gan cũng là nơi sản xuất các protein đông máu, giúp cơ thể cầm máu khi bị thương.
• Lá chắn bảo vệ: Cơ quan này giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus,… bằng cách sản xuất các yếu tố miễn dịch và loại bỏ độc tố ra khỏi máu.

Bệnh gan nhiễm mỡ là gì?

Gan nhiễm mỡ xảy ra khi cơ thể không thể xử lý hết lượng chất béo nạp vào, dẫn đến chúng tích tụ lại trong tế bào gan, ban đầu sẽ không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, gan sẽ bị tổn thương và mất dần chức năng, có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng như xơ gan hay ung thư gan. 

Chế độ ăn uống giàu chất béo, lười vận động, uống nhiều rượu bia,… là những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh gan nhiễm mỡ. Bệnh sẽ được chia thành 3 giai đoạn chính, tùy vào mức độ nghiêm trọng, bao gồm:

• Gan nhiễm mỡ độ 1: Lúc này, lượng mỡ trong gan còn ít, tương tự như việc tích tụ một lớp bụi mỏng trên đồ vật, thường không gây ra bất kỳ triệu chứng đáng lo ngại nào.
• Gan nhiễm mỡ độ 2: Lượng mỡ tăng lên đáng kể, giống như lớp bụi dày lên và bắt đầu ảnh hưởng đến bề mặt đồ vật. Ở giai đoạn này, gan bắt đầu bị tổn thương nhẹ, nhưng các triệu chứng vẫn chưa rõ ràng.
• Gan nhiễm mỡ độ 3: Lượng mỡ quá nhiều, giống như lớp bụi phủ kín và làm hỏng hoàn toàn đồ vật, giai đoạn này sẽ rất nguy hiểm, có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan và thậm chí tử vong.

Triệu chứng và các dấu hiệu của tình trạng gan nhiễm mỡ

Theo như nghiên cứu, đa số những người mắc bệnh, đặc biệt là loại không do rượu (NASH), thường không hề hay biết vì bệnh thường không gây ra triệu chứng gì rõ rệt. Tuy nhiên, ở một số người sẽ xuất hiện các dấu hiệu cụ thể như sau:

• Đau tức bụng trên bên phải.
• Buồn nôn, ăn không ngon, sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Da và mắt vàng.
• Bụng to, chân phù.
• Mệt mỏi quá mức.
• Thay đổi tâm trạng.

Nếu bạn đang trải qua những triệu chứng như mệt mỏi kéo dài, đau bụng âm ỉ hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân. Đây có thể là những tín hiệu cảnh báo của các bệnh lý, đặc biệt là các vấn đề về gan, hãy đi khám ngay để được điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh gan nhiễm mỡ

Gan bị nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan do nhiều nguyên nhân khác nhau, cụ thể như:

• Thừa cân, béo phì: Khi cơ thể có quá nhiều mỡ, gan cũng không tránh khỏi việc gánh thêm mỡ thừa.
• Uống nhiều rượu bia: Rượu bia là một trong những kẻ thù số một của gan, khiến gan bị tổn thương và tích tụ mỡ.
• Tuổi tác: Phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn.
• Các bệnh khác: Những người mắc các bệnh như tiểu đường, huyết áp cao, cholesterol cao cũng dễ bị gan nhiễm mỡ.
• Thuốc men: Một số loại thuốc điều trị bệnh mãn tính như: Amiodarone, diltiazem, tamoxifen hoặc steroid, có thể gây ra tác dụng phụ là gan bị nhiễm mỡ.

Cách chẩn đoán và điều trị gan nhiễm mỡ

Hầu hết những người bị gan bị nhiễm mỡ không cảm thấy bất kỳ triệu chứng nào. Vì vậy, nhiều trường hợp bệnh được phát hiện một cách tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ. Để thực hiện chẩn đoán, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm chính như sau:

• Xét nghiệm máu: Nồng độ men gan cao trong kết quả xét nghiệm thường là dấu hiệu cho thấy gan đang bị tổn thương.
• Siêu âm, chụp CT hoặc MRI: Các hình ảnh từ các xét nghiệm này giúp bác sĩ đánh giá trực quan tình trạng gan của bạn.
• Sinh thiết gan: Bác sĩ có thể lấy một mẫu mô gan nhỏ để kiểm tra dưới kính hiển vi, giúp xác định chính xác mức độ tổn thương của gan.

Gan bị nhiễm mỡ có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau. Theo các chuyên gia sức khỏe, cách trị gan nhiễm mỡ tại nhà hiệu quả, gồm: Giảm cân, tránh uống rượu (nếu có), thay đổi và duy trì một lối sống lành mạnh,… là những cách tốt nhất để điều trị bệnh gan bị nhiễm mỡ.

Nếu bạn mắc bệnh NASH (nhiễm mỡ không do rượu) và có béo phì, tiểu đường hoặc nồng độ cholesterol cao. Người bệnh cần giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu cũng như độ lipid bằng cách ăn chế độ ăn uống thích hợp và tập thể dục đều đặn là rất quan trọng.

Bác sĩ cũng có thể kê đơn các loại thuốc để trị gan nhiễm mỡ hoặc tiêm phòng viêm gan A và viêm gan B để giúp bảo vệ bạn khỏi các virus có thể gây tổn thương gan. Lưu ý, không nên áp dụng mẹo dân gian chữa gan nhiễm mỡ được truyền miệng và chưa có bằng chứng khoa học đầy đủ.

Lời khuyên dành cho người mắc gan nhiễm mỡ

Đối với những người đang bị bệnh, cần lưu ý những điểm sau đây trong chế độ ăn và sinh hoạt để giảm thiểu tình trạng phát triển của bệnh, bao gồm:

Phương pháp giảm thiểu diễn tiến của bệnh gan nhiễm mỡ

Để kiểm soát và ngăn chặn diễn tiến của bệnh gan bị nhiễm mỡ, việc tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ là điều rất quan trọng. Bạn nên tái khám đúng lịch hẹn để theo dõi diễn tiến của bệnh và tình trạng sức khỏe của mình. Đồng thời, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê.

Tập thể dục thường xuyên cũng là một biện pháp hữu hiệu giúp cải thiện chức năng gan. Ngoài ra, nếu bạn bị đái tháo đường, việc kiểm soát bệnh này cũng rất quan trọng. Hãy luôn hỏi bác sĩ về các loại thuốc có thể làm tổn thương gan để tránh sử dụng những loại thuốc này.

Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát gan bị nhiễm mỡ, người bệnh nên thực hiện chế độ ăn Địa Trung Hải. Bao gồm nhiều rau củ, trái cây và chất béo tốt, có thể giúp giảm cân từ từ nhưng đều đặn. Điều này rất quan trọng vì giảm cân cấp tốc có thể làm bệnh gan nhiễm mỡ trở nên tồi tệ hơn.

Các loại rau củ quả như ngô, nấm hương, rau cần, cải xanh, cải cúc, và các loại dầu thực vật chứa axit béo không no như dầu đậu nành, dầu olive đều có tác dụng giảm cholesterol và hỗ trợ chức năng gan. Cá tươi và hoa atiso cũng là những thực phẩm tốt mà bạn nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày.

Các loại thực phẩm người bị gan nhiễm mỡ nên tránh

Trong quá trình điều trị gan nhiễm mỡ, việc hạn chế hoặc tạm thời loại bỏ một số thực phẩm khỏi khẩu phần ăn cũng rất quan trọng. Mỡ động vật và thực phẩm giàu cholesterol như nội tạng động vật, da động vật, lòng đỏ trứng có thể gây gánh nặng cho gan và làm bệnh trầm trọng hơn.

Các loại thịt, đặc biệt là thịt đỏ, chứa nhiều protein sẽ khiến gan phải làm việc nhiều hơn, do đó nên hạn chế và thay thế bằng cá. Ngoài ra, các loại gia vị cay nóng như tiêu, ớt, tỏi, gừng, củ riềng cũng nên tránh sử dụng. Rượu, bia và các chất kích thích có thể dẫn đến xơ gan và ung thư gan nếu tiếp tục sử dụng khi bị gan nhiễm mỡ.

Dựa trên thông tin đã cung cấp, hy vọng bạn đã có cái nhìn cụ thể hơn về bệnh gan nhiễm mỡ, những nguy hiểm tiềm ẩn và nguyên nhân gây ra bệnh. Việc theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe sẽ giúp bạn phát hiện sớm bệnh gan nhiễm mỡ, từ đó có biện pháp điều trị và bảo vệ lá gan hiệu quả.