Giảm bạch cầu trong quá trình hóa trị ung thư: nguyên nhân và cách chống tụt
Giảm bạch cầu là một trong những tác dụng phụ phổ biến của quá trình hóa trị ung thư, hiện tượng này xảy ra khi số lượng tế bào bạch cầu trong máu giảm xuống dưới mức trung bình. Vậy bệnh nhân cần làm gì để chống tụt bạch cầu trong quá trình hóa trị? Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng ta cần tìm hiểu về nguyên nhân giảm bạch cầu trong quá trình hóa trị và cách chống tụt bạch cầu một cách hiệu quả.
Nguyên nhân giảm bạch cầu trong quá trình hóa trị
Trước khi tìm hiểu cách chống tụt bạch cầu trong quá trình hóa trị, chúng ta hãy xem xét nguyên nhân gây ra vấn đề này. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tụt giảm bạch cầu trong quá trình hóa trị:
- Tác động của hóa chất lên tủy xương:
Trong quá trình hóa trị thường sử dụng các loại hóa chất mạnh nhằm tiêu diệt tế bào ung thư. Tuy nhiên, những hóa chất này cũng gây tác động xấu lên các tế bào bình thường trong cơ thể, đặc biệt là đối với những tế bào trong tủy xương – nơi sản xuất bạch cầu. Khi tủy xương bị tổn thương, khả năng sản xuất bạch cầu sẽ giảm đi, dẫn đến tình trạng tụt giảm bạch cầu.
- Tác dụng của thuốc:
Các loại thuốc hóa trị được truyền vào cơ thể nhằm mục đích tiêu diệt tế bào ung thư. Tuy nhiên, việc chọn lọc các tế bào bất thường không đặc hiệu có thể gây ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh khác như bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc liều mạnh và thời gian điều trị kéo dài cũng làm tăng nguy cơ giảm bạch cầu.
- Can thiệp trích bỏ máu và hủy tủy xương:
Đối với những bệnh nhân mắc chứng ung thư máu và tủy xương, phương pháp can thiệp trích bỏ máu và hủy tủy xương có thể được sử dụng để tăng tính hiệu quả của hóa trị. Tuy nhiên, biến chứng tụt giảm bạch cầu là rất khó tránh khỏi.
- Di căn ung thư:
Khi các tế bào ung thư di căn vào trong tủy xương, chúng sẽ thay thế các tế bào tạo máu và gây khó khăn cho quá trình sản xuất các tế bào máu cần thiết cho cơ thể, dẫn đến tình trạng tụt giảm lượng bạch cầu.
- Tình trạng sức khỏe của bệnh nhân:
Mỗi bệnh nhân đều có phản ứng khác nhau với thuốc hóa trị. Đối với những bệnh nhân cao tuổi, có sức khỏe yếu, hệ miễn dịch suy giảm hoặc mắc các bệnh lý khác cũng có nguy cơ cao bị giảm bạch cầu khi hóa trị.
“Giảm bạch cầu là một tác dụng phụ phổ biến nhưng không kém phần nguy hiểm của hóa trị ung thư”
Các loại thuốc hóa trị có thể gây tụt bạch cầu
Bạch cầu là tế bào máu trắng đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng. Khi số lượng bạch cầu giảm, cơ thể sẽ dễ bị nhiễm trùng hơn, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân ung thư. Dưới đây là các loại thuốc hóa trị có thể gây tụt bạch cầu:
- Loại thuốc A
- Loại thuốc B
- Loại thuốc C
“Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý trong quá trình hóa trị là một yếu tố quan trọng giúp giảm nguy cơ tụt bạch cầu và nâng cao sức đề kháng của bệnh nhân ung thư”
Cách chống tụt bạch cầu trong quá trình hóa trị
Khi số lượng bạch cầu trong máu giảm xuống thấp hơn mức bình thường, cơ thể sẽ dễ bị nhiễm trùng hơn. Dưới đây là những biện pháp mà bệnh nhân ung thư có thể thực hiện để chống tụt bạch cầu trong quá trình hóa trị:
- Rửa tay thường xuyên:
Hãy rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước ấm, đặc biệt là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với người khác.
- Đeo khẩu trang và kính bảo vệ mắt:
Hạn chế đến những nơi tụ tập đông người và nên đeo khẩu trang, kính bảo vệ mắt khi ra ngoài để tránh bị lây các loại virus đường hô hấp, đặc biệt trong các thời điểm giao mùa hoặc mùa lạnh và cúm.
- Chăm sóc đặc biệt cho người có hệ miễn dịch yếu:
Những người có hệ miễn dịch yếu, đặc biệt khi bị tụt giảm bạch cầu do hóa trị, dẫn đến dễ bị nhiễm trùng từ vi khuẩn Listeria, E. coli, Salmonella và độc tố Shiga. Vì vậy, hãy cẩn thận trong việc làm sạch, chế biến và lưu trữ thực phẩm, tránh tiêu thụ thực phẩm nhiễm bẩn đồng thời duy trì chế độ ăn uống khoa học.
- Tránh nhiễm ký sinh trùng:
Không đi bơi ở sông, hồ, ao, suối tự nhiên để tránh nhiễm ký sinh trùng Cryptosporidium.
- Đề phòng con trùng:
Các loại con trùng có thể mang nhiều mầm bệnh và vi khuẩn gây hại. Vì vậy, bạn nên sử dụng kem chống côn trùng, mặc quần áo dài tay khi ra ngoài và đảm bảo ngủ có rèm che để ngăn côn trùng đốt.
- Chú ý đến cắt móng tay và làm vườn:
Nên đeo găng tay khi làm vườn và cẩn thận khi cắt móng tay, móng chân để hạn chế bị chảy máu. Tránh tự ý bóc vảy trên da hoặc nặn mụn nhọt để ngăn ngừa nhiễm trùng.
- Tránh thủ thuật y khoa có nguy cơ chảy máu:
Không thực hiện các thủ thuật nha khoa, can thiệp thẩm mỹ hoặc các phương pháp xâm lấn có thể gây chảy máu khi số lượng bạch cầu ở mức thấp.
- Nhận biết và nhập viện khi có dấu hiệu nhiễm trùng:
Nếu có các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm khuẩn như sốt, ho đờm, tiêu chảy, vết thương chảy mủ… người bệnh cần nhập viện ngay để được cách ly và sử dụng kháng sinh, kết hợp với các biện pháp chống tụt bạch cầu trong quá trình hóa trị như truyền bạch cầu hoặc thuốc kích thích tủy tạo bạch cầu.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài:
Nên đeo khẩu trang khi đến những nơi đông người để tránh lây nhiễm virus.
- Bổ sung chế độ ăn uống:
Để phòng ngừa và chống tụt bạch cầu trong quá trình hóa trị ung thư, bạn cần chú trọng xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học và hợp lý. Hãy bổ sung các loại thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất, chất xơ, trái cây và rau củ, chất béo lành mạnh và omega-3. Đồng thời, hãy uống đủ nước hàng ngày và có thể sử dụng các loại thực phẩm chức năng bổ sung.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia:
Mỗi người bệnh đều có nhu cầu dinh dưỡng riêng biệt, do đó, cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn uống phù hợp.
Trên đây là những thông tin về nguyên nhân giảm bạch cầu trong quá trình hóa trị ung thư và cách chống tụt bạch cầu mà chúng tôi muốn chia sẻ với bạn. Tuy nhiên, nhớ luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn cụ thể và phù hợp với tình trạng sức khỏe của riêng bạn.
Câu hỏi thường gặp về giảm bạch cầu trong quá trình hóa trị ung thư:
- Tại sao giảm bạch cầu là một tác dụng phụ phổ biến của hóa trị ung thư?
Đáp: Giảm bạch cầu xảy ra khi số lượng tế bào bạch cầu trong máu giảm xuống dưới mức trung bình. Đây là một tác dụng phụ phổ biến của hóa trị ung thư do tác động của các hóa chất và thuốc hóa trị lên tủy xương và các tế bào máu.
- Nguyên nhân gây giảm bạch cầu trong quá trình hóa trị ung thư là gì?
Đáp: Nguyên nhân gây giảm bạch cầu trong quá trình hóa trị ung thư bao gồm tác động của hóa chất lên tủy xương, tác dụng của thuốc, can thiệp trích bỏ máu và hủy tủy xương, di căn ung thư, và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
- Có những loại thuốc hóa trị nào có thể gây tụt bạch cầu?
Đáp: Có nhiều loại thuốc hóa trị có thể gây tụt bạch cầu, bao gồm loại thuốc A, thuốc B và thuốc C.
- Làm thế nào để chống tụt bạch cầu trong quá trình hóa trị?
Đáp: Để chống tụt bạch cầu trong quá trình hóa trị, bệnh nhân ung thư cần chú ý rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang và kính bảo vệ mắt, chăm sóc đặc biệt cho người có hệ miễn dịch yếu, tránh nhiễm ký sinh trùng, đề phòng con trùng, chú ý đến cắt móng tay và làm vườn, tránh thủ thuật y khoa có nguy cơ chảy máu, nhận biết và nhập viện khi có dấu hiệu nhiễm trùng, đeo khẩu trang khi ra ngoài, bổ sung chế độ ăn uống và tham khảo ý kiến chuyên gia.
- Việc duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý trong quá trình hóa trị có quan trọng không?
Đáp: Việc duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý trong quá trình hóa trị ung thư là rất quan trọng. Chế độ dinh dưỡng khoa học và hợp lý không chỉ giúp giảm nguy cơ tụt bạch cầu mà còn nâng cao sức đề kháng của bệnh nhân ung thư.
Nguồn: Tổng hợp