Hiểu sâu về bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và cách phòng ngừa

Nếu bạn từng nghe qua cụm từ “bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu” mà không hiểu rõ nó là gì, thì đây là bài viết dành cho bạn. Bệnh gan này đang ngày càng phổ biến và được xem như một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cần sự chú ý đặc biệt. Cùng tìm hiểu từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng ngừa bệnh này một cách chi tiết và hiệu quả.

Nguyên Nhân Gây Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu (NAFLD)

Một trong những yếu tố hàng đầu gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu chính là lối sống và chế độ ăn uống không lành mạnh. Hãy cùng điểm qua một vài nguyên nhân cụ thể:

• Béo phì: Lượng chất béo triglyceride cao quá mức cơ thể có thể hấp thụ sẽ gây ra hiện tượng tích tụ mỡ trong gan. Theo nhiều nghiên cứu, béo phì là một trong những yếu tố rủi ro lớn nhất cho sự phát triển của NAFLD. Cân nặng dư thừa có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin, gây tích tụ mỡ ở gan.
• Đái tháo đường type 2: Insulin không hoạt động hiệu quả làm cơ thể tích lũy đường và chất béo, gây ra NAFLD. Người mắc đái tháo đường thường có nguy cơ phát triển NAFLD cao hơn do ảnh hưởng của đường huyết cao và sự rối loạn chuyển hóa lipit.
• Chế độ ăn giàu cholesterol: Cholesterol cao làm gia tăng nguy cơ bệnh gan và các bệnh tim mạch. Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu cholesterol và chất béo bão hòa không chỉ ảnh hưởng đến chức năng gan mà còn gây ra các vấn đề tim mạch nghiêm trọng khác.

Các Triệu Chứng Của Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu (NAFLD)

Triệu chứng của NAFLD có thể âm thầm phát triển mà không rõ ràng, nhưng đây là những dấu hiệu mà bạn cần lưu ý:

• Mệt mỏi, khó chịu kéo dài. Điều này thường xuyên gặp ở nhiều bệnh nhân với cảm giác như kiệt sức mà không rõ nguyên nhân cụ thể nào từ các hoạt động thường ngày.
• Tức bụng vùng hạ sườn phải, do gan bị sưng hoặc viêm. Dễ bị nhầm lẫn với các triệu chứng của các bệnh khác, cơn đau này thường là dấu hiệu ban đầu của NAFLD.
• Gan hoặc lách to, thường là dấu hiệu đầu tiên của xơ gan do áp lực tĩnh mạch cửa tăng cao. Đây là biểu hiện mà người bệnh thường nhận thấy khi cảm nhận hoặc khám lâm sàng.

Diễn Tiến Bệnh Dẫn Đến Viêm Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu (NASH)

NAFLD có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH), một giai đoạn nguy hiểm hơn gây nhiều biến chứng. Còn được biết đến với nguy cơ làm tổn thương tế bào gan nghiêm trọng, NASH có thể gây ra:

• Xơ gan không hồi phục. Khi các mô xơ xuất hiện trong gan, chúng thay thế các tế bào gan khỏe mạnh, gây mất chức năng gan nghiêm trọng và không thể hồi phục.
• Viêm gan rõ rệt và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ xơ gan mà còn có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như chảy máu tĩnh mạch thực quản.

Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến ung thư gan và các vấn đề gan nghiêm trọng khác, đôi khi đe dọa đến tính mạng.

Khi Nào Cần Thăm Khám Bác Sĩ?

Nếu bạn cảm thấy cơ thể rơi vào tình trạng mệt mỏi kéo dài, chán ăn, đau bụng âm ỉ hoặc bị viêm gan, việc đi khám bác sĩ là rất cần thiết. Các tình trạng sau cần đặc biệt chú ý:

• Tăng men gan không rõ nguyên nhân. Đây là một chỉ dấu ban đầu phổ biến khi khám sức khỏe định kỳ mà không có triệu chứng nào khác.
• Thừa cân hoặc béo phì, đặc biệt nếu có yếu tố gia đình mắc bệnh. Đòi hỏi phải thăm khám sức khỏe thường xuyên để kiểm tra tình trạng gan một cách chủ động.
• Rối loạn mỡ máu, hội chứng chuyển hóa hoặc đặc biệt là mắc đái tháo đường type 2. Những ai nằm trong nhóm nguy cơ này nên thường xuyên theo dõi sức khỏe và tư vấn bác sĩ khi phát hiện dấu hiệu bất thường.

Chẩn Đoán và Điều Trị NAFLD

Các phương pháp chẩn đoán phổ biến để xác định NAFLD bao gồm:

• Siêu âm bụng để nhấn mạnh tình trạng mỡ trong gan. Đây là phương pháp không xâm lấn, dễ thực hiện và thường được sử dụng rộng rãi.
• Sinh thiết gan nếu cần đánh giá mức độ xơ hóa. Dù là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất, sinh thiết gan lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ và chỉ được thực hiện khi thực sự cần thiết.

Điều trị NAFLD chủ yếu tập trung vào thay đổi lối sống, bao gồm giảm cân, áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh và thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ. Đối với trường hợp NASH, một số phương pháp điều trị mới đang được nghiên cứu. Các thuốc giúp cải thiện tình trạng kháng insulin hoặc chống oxy hóa đang được dùng thử nghiệm với các kết quả ban đầu đầy hy vọng.

Thói Quen Sống Khỏe Giúp Kiểm Soát NAFLD

• Giữ cho mình một chế độ ăn cân đối: Hạn chế các thực phẩm chế biến, đường và mỡ; tăng cường ăn rau quả. Ngoài ra, hãy chú ý đến nguồn protein và chất xơ tự nhiên trong bữa ăn hàng ngày để duy trì cân bằng dinh dưỡng.
• Tập thể dục đều đặn: Hãy tìm một môn thể thao bạn yêu thích và duy trì nó mỗi ngày. Dù chỉ là đi bộ hay tập yoga nhẹ nhàng, việc vận động hàng ngày sẽ giúp cơ thể đốt cháy calo hiệu quả và giảm lượng mỡ nội tạng.
• Kiểm soát cân nặng: Đưa ra mục tiêu giảm cân nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ. Luôn nhắc nhở bản thân về những lợi ích của việc giữ cân nặng ổn định không chỉ cho gan mà còn cho toàn bộ sức khỏe tổng quát.

NAFLD có thể khá khó khăn để phát hiện vì các triệu chứng không rõ ràng, nhưng việc thực hiện các thói quen lành mạnh có thể giúp bạn giữ cho gan luôn ở trạng thái tốt nhất. Không chỉ cải thiện sức khỏe gan, những thói quen đó còn nâng cao sức khỏe tổng thể của bạn. Thực tế đã chứng minh rằng các can thiệp vào lối sống là một chiến lược hữu hiệu để ngăn chặn hoặc làm chậm tiến trình của NAFLD.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

1. NAFLD có phải là bệnh do di truyền không?
   NAFLD không hoàn toàn là một bệnh di truyền, nhưng yếu tố di truyền có thể góp phần làm gia tăng nguy cơ phát triển bệnh này nếu bạn có người thân trong gia đình mắc bệnh.
2. Có thuốc điều trị đặc hiệu nào cho NAFLD hiện nay không?
   Hiện chưa có thuốc đặc hiệu nào dành riêng cho NAFLD. Điều trị chủ yếu dựa vào thay đổi lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh.
3. NAFLD có thể phục hồi hoàn toàn không?
   Nếu phát hiện sớm và điều chỉnh lối sống, NAFLD có thể phục hồi hoàn toàn. Tuy nhiên, ở những giai đoạn tiến triển nặng hơn như NASH, bệnh có thể gây tổn thương gan lâu dài.
4. Thời gian điều trị NAFLD kéo dài bao lâu?
   Thời gian điều trị NAFLD tùy thuộc vào mức độ tiến triển và khả năng đáp ứng của từng cá nhân. Thay đổi thói quen và tuân thủ chế độ điều trị cần sự kiên nhẫn và sự theo dõi chặt chẽ.
5. Những thực phẩm nào nên tránh khi mắc NAFLD?
   Nên tránh thực phẩm nhiều đường, chất béo bão hòa, đồ ăn nhanh và hạn chế rượu bia nhằm giảm áp lực cho gan và giúp cải thiện chức năng gan.

Nguồn: Tổng hợp